گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

درباره مجموعۀ دوجلدیِ «رضا محجوبی: افسونگر نغمه‌پرداز»

مجموعۀ دوجلدیِ «رضا محجوبی: افسونگر نغمه‌پرداز»، پژوهش و نگارش محمدرضا شرایلی و شهاب مِنا، در دو مجلد و به‌همراه دو حلقه لوح فشرده توسط نشر خنیاگر منتشر شد.

گویند مرده زنده به شیون نمی‌شود

دل زنده شد به شیون ساز رضا مرا

از تأثیر سترگ ویلن‌نوازی رضا محجوبی (۱۳۳۳_۱۲۷۷)، شوریده‌خنیاگر مطرح اوایل قرن حاضر که در عنفوان جوانی و شهرت و چیره‌دستی به وادی جنون پای نهاد، گفته‌ها و نوشته‌هایی افسانه‌وار به‌جای مانده و پیش‌تر مستندات جامعی از احوال و آثار و نواخته‌های او منتشر نشده است تا بتوان او و نوازندگی موصوفش را شناخت. مجموعۀ دوجلدی حاضر تلاش سیزده‌ساله‌ای است تا با فراهم‌آوردن مستندات مکتوب و صوتیْ زندگی و هنر رضا محجوبی را، چنان‌که بوده است، بررسی کند. جلد اول این مجموعه به «شرح حال و خاطرات» اختصاص دارد و به‌همراه یک لوح فشرده شامل ۱۵ تراک از نواخته‌های رضا محجوبی و شاگردان اوست. جلد دوم به «بررسی شیوۀ نوازندگی، آوانگاری و شرح آثار» رضا محجوبی می‌پردازد و به‌انضمام یک لوح فشرده شامل ۳۱ تراک از بازنوازی و تنظیم آثار رضا محجوبی توسط دیگر موسیقیدانان معاصر است.

کتاب اول رضا محجوبی: افسونگر نغمه‌پرداز (شرح حال و خاطرات)

کتاب اول زندگی رضا محجوبی را، با تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی، از لابه‌لای اوراق کهنۀ مجلات و کتب قدیمی تا به‌مصاحبه‌نشستن با هنرمندان و هنردوستان معاشر او که بسیاری از ایشان نیز تا هنگام انتشار کتاب روی در نقاب خاک کشیدند، وا کاویده و با تصاویر و اشعار سروده‌شده دربارۀ او رونق بخشیده است. رضا از نخستین کسانی بود که در ایران، به سال ۱۲۹۸، کلاس تعلیم ویلن باز کرد و ازاین‌رو در ادامۀبررسی زندگی او به شناسایی بهره‌مندان از مکتبش نیز پرداخته شده است. مهم‌ترین اسناد حاصل از این‌ تحقیق ارائۀ ۸ تراک از نوازندگی رضا در لوح فشردۀ همراه کتاب حاضر است تا نمونه‌هایی از هنر وی را به‌طور مستند برای نخستین‌بار به جامعۀ موسیقی ایران بنمایاند. اجرای قطعۀ کاروان (به‌یاد رضا) با سرانگشتان هنرمند برادر کوچک‌تر او،‌ مرتضی محجوبی و ۷ تراک از نواخته‌های شاگردان رضا دیگر مندرجات این لوح‌اند.

کتاب دوم رضا محجوبی: افسونگر نغمه‌پرداز (بررسی شیوۀ نوازندگی، آوانگاری و شرح آثار)

بخش اول کتاب دوم به تاریخچۀ نوازندگی ویلن در ایران و جایگاه رضا محجوبی در آن می‌پردازد. سپس شیوۀ ویلن‌نوازی رضا محجوبی براساس ۸ تراک به‌دست‌آمده از او ازنظر تکنیک‌های آرشه و پنجه، محتوا، قالب‌، نحوۀ جواب آواز، متر و دینامیک، تزئینات و کوک‌ بررسی شده در ادامه پس از مقدمه‌ای دربارۀ آثار به‌جامانده از رضا محجوبی در دو دورۀ سلامت و شوریدگی او ۳۲ اثر از وی در گونه‌های پیش‌درآمد، تصنیف، چهارمضراب، ضربی و رِنگ تفکیک و شرح شده‌اند. از میان این آثار، ۱۳ قطعه در این کتاب آوانگاری شده‌اند و باقی قطعات نیز که به‌صورت ساده و آموزشی توسط روح‌الله خالقی، لطف‌الله مفخم‌پایان و موسی معروفی نگاشته شده‌ بودند با اجراهای موسیقیدانان معتبر و معاشر رضا محجوبی در صفحات ضبط‌ شده در ابتدای قرن حاضر مقابله و بخش‌های کامل‌تر و اشارات اصیل‌تر ملودی آنها به ‌نت‌نگاری‌های موجود افزوده شده و جامع‌ترین روایت از هر اثر ارائه گردیده است. در مورد هر قطعه ابتدا فهرست مستندات صوتی و مکتوب از بازنوازی‌ها و نت‌های منتشرشده به‌همراه تصاویر و اسناد و اطلاعات تاریخی، و سپس روایت جامع از نت‌نگاری قطعه آمده است. لوح فشردۀ ضمیمۀ کتاب حاوی ۳۱ تراک صوتی از بازنوازی و تنظیم آثار رضا محجوبی توسط دیگر موسیقیدانان است که از آن میان، ۱ تراک از لولۀ فنوگراف، ۲۱ تراک از صفحات قدیمی، ۴ تراک از برنامه‌های گلها و ۴ تراک از دیگر منابع گردآوری شده است.

مجموعۀ دوجلدی «رضا محجوبی: افسونگر نغمه‌پرداز» را هم‌اکنون می‌توانید از موسیقی عارف (۳۳۹۷۶۴۳۰)، کتاب آبان (۶۶۹۵۵۰۱۲)، فروشگاه پارت (۶۶۴۰۵۶۲۷)، موسیقی عرفان (۷۷۶۳۸۹۲۲) و موسیقی صبا (۳۳۹۰۱۷۷۹) تهیه کنید.

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

دیدگاه ها ۲

بیشتر بحث شده است