گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آنالیز موومان دوم کوارتت زهی ۳؛ اثر پتریس وسکس (۲)

آنالیز

قطعه در مجموع شامل هفت واریاسیون به علاوه‌ی برگشت عینی از تم اصلی و یک کودا در انتها است. آکسان‌های موتیف اصلی ۱۲۳۴، ۱۲ است که در میزان اول این تم در قسمت‌ها و المان‌های مختلف قطعه مانند فواصل، میزان‌ها، ضرب‌ها و تعداد آکسان‌ها افزایش و کاهش می‌یابد. در میزان‌های بعد آکسان‌ها به ۱۲۳۴، ۱۲ و سپس به ۱۲۳۴، ۱۲، ۱۲ افزایش می‌یابد که همانطور که مشخص است در حقیقت در هر مرحله دو آکسان به موتیف اصلی اضافه می‌شود که شاهد حضور تم بسط یافته و حرکات افزایشی هستیم و این حرکت افزایشی در دینامیک و فواصل نیز دیده می‌شود. (آوانگاری سوم) همچنین روش آکسان گذاری‌ها و حضور ضد ضرب‌ها و سکوت‌ها باعث می‌شود که در ابتدا احساس کنیم که قطعه دارای متر آزاد است اما کل قطعه با مترهای مشخصی نوشته شده و حتی با این مترها بازی می‌شود و در ادامه نیز شاهد بازی با این آکسان‌ها و ضرب‌ها هستیم.

همچنین در میزان اول خطوط ویولن یک و ویولا و ویولن دو و ویولنسل با هم هستند و این تقسیم دوتایی در فواصل خطوط حرکت مخالف یکدیگر دارند. (آوانگاری سوم) در این قسمت تمامی خطوط با هم حرکت می‌کنند و بافت تقریباً پری داریم اما خالی صدا دادن این قسمت به دلیل این است که خطوط به صورت دو به دو و بر خلاف یکدیگر حرکت می‌کنند و با وجود حرکات نیم پرده در آن‌ها، بافت اینگونه صدا می‌دهد.

آوانگاری سوم: موتیف ۱۲۳۴، ۱۲ که به ۱۲۳۴، ۱۲،۱۲ و ۱۲۳۴، ۱۲، ۱۲، ۱۲ گسترش می‌یابد و همچنین دو خط ویولن یک و ویولا باهم هستند و دو خط ویولن دو و ویولنسل باهم هستند و حرکات مخالف یکدیگر دارند.

در واریاسیون اول شاهد این هستیم که دوخط ویولن دو و ویولا که در میزان‌های قبلی حرکت چندانی نداشتند شروع به حرکت می‌کنند. در واریاسیون دوم خطوط به صورت یک در میان باهم حرکت می‌کنند و معمولاً حرکات مخالف نسبت به یکدیگر دارند و در این جا برای اولین بار شاهد حرکت افزایشی دوبل‌های اکتاو هستیم. همچنین در واریاسیون اول هماهنگی خطوط به صورت دو به دو بین سازهای ویولن یک و ویولنسل و ویولن دو و ویولا بود درحالی که در واریاسیون دوم هماهنگی این خطوط دو به دو بین سازهای ویولن یک و ویولنسل و ویولن دو و ویولا تغیر یافته است. (آوانگاری چهارم)

آوانگاری چهارم: حضور دوبل‌های اکتاو و هماهنگی تغییر ویولن یک و ویولنسل و ویولن دو و ویولا

بین واریاسیونهای دوم و سوم ابتدا مکمل و سپس رابطی داریم که به صورت بسیار ماهرانه‌ای ما را آماده‌ی شنیدن پیتزیکاتو‌های پی در پی می‌کند. (آوانگاری پنجم)

آوانگاری پنجم: تغییر نرم حالت آ به پیتزیکاتو برای شروع واریاسیون سوم

در واریاسیون شماره‌ی سه تم اصلی در ریتم دنبال می‌شود و تغییر متر بسیار زیاد است. حالت افزایشی و کاهشی در متر و ریتم پشت سر هم در میزان‌های متوالی لحاظ شده و به تدریج شاهد افزایش و کاهش فواصل و ریتم‌ها هستیم و در ابتدا شاهد نصف شدن مجموعه‌ی هشت‌تایی چنگ به پنج‌ و سپس چهار چنگ هستیم که در پی آن المان اصلی را به ۱۲۳، ۱۲ و سپس ۱۲، ۱۲ تبدیل می‌کند. همچنین حضور و گسترش ضد ضرب‌ها در این قسمت‌ بسیار محسوس است. گفت و گو بین خطوط نیز در این واریاسیون کم‌کم شروع می‌شود و در واریاسیون شماره‌ی چهار به اوج خود می‌رسد. (آوانگاری ششم)


آوانگاری ششم: تبدیل‌های مکرر پنج، هشت با آکسان ۱۲۳، ۱۲ به چهار، چهار با آکسان ۱۲، ۱۲ با حضور و گسترش المان ضد ضرب

در واریاسیون شماره‌ی چهار گفت‌و گوی گسترده بین تمامی خطوط و انتقال ملودی به خطوط مختلف به صورت واضح حس می‌شود هماهنگی خطوط به گونه‌ای است که انگار تمامی دولاچنگ‌ها توسط یک خط نواخته می‌شود اما دولاچنگ‌ها بین خطوط مختلف به اندازه‌ی یکسان پخش و پراکنده شده‌اند. حالت کاهشی در ریتم چنگ و تبدیل آن به دولاچنگ در این واریاسیون گسترش می‌یابد. عنصر دیگری که در واریاسیون دیده می‌شود نت‌های بسیار بمی است که در خط ویولنسل حضور پیدا کرده‌اند که تا به حال دیده نشده بود. همچنین ملودی ساز ویولا به رجیسترهای بالا انتقال پیدا می‌کند که با ساز ویولنسل دارای تضاد است (آوانگاری هفتم) و المان ضد ضرب استفاده‌ی ماهرانه از خطوط اتحاد در این واریاسیون تداعی می‌شود.


آوانگاری هفتم: پخش مساوی المان کاهشی چنگ به دولاچنگ بین خطوط و وجود گسترش این المان در کل این موومان که متصل اتفاق می‌افتد همچنین تضاد خط ویولنسل و ویولا

پرنیا علی نژاد

پرنیا علی نژاد

۱ نظر

بیشتر بحث شده است