جلسه واکاوی آموزش موسیقی در ایران برگزار شد

روز سه شنبه ۹ آبان ۱۳۹۶ در آکادمی موسیقی پوپیتر، جلسه ای با عنوان «واکاوی آموزش موسیقی در ایران» برگزار شد. جلسات پژوهشی آکادمی موسیقی پوپیتر هر دو هفته یکبار در محل این مرکز آموزشی واقع در خیابان دکتر فاطمی، روبروی خیابان های کاج و هشت بهشت، پلاک ۱۱۸، طبقه دوم برگزار می شود.

در ابتدای این جلسه یونس محمودی گلستانه مدیرهنری آکادمی موسیقی پوپیتر با اشاره به کثرت مراکز آموزشی و دانشگاهی موسیقی در ایران دانشگاهی گفت: دانشگاه های متعدد موسیقی و آموزشگاه های موسیقی، منجر به ترییت انبوه فارغ التحصیلان و هنرآموزان موسیقی شده است و از طرفی زمینه های مناسب و کافی برای فعالیت آن ها وجود ندارد؛ این اتفاق منجر به بروز بحرانی در فضای موسیقی ایران شده است.

وی با اشاره به انگیزه تشکیل این جلسه از سوی آکادمی موسیقی پوپیتر گفت: فروپاشی آموزه های نسل های متقدم موسیقی در اخلاق حرفه ای، مناسبات شاگرد و استاد، تضاد کار هنری با معیشت اهل موسیقی و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه و نیاز به آموزش و جذب حداکثری هنرجو از طیف های مختلف فرهنگی و اجتماعی، ارزان شدن هزینه های آموزش موسیقی در شرایط رقابتی، اقبال گسترده طبقات مختلف اجتماعی به هنر موسیقی، نبودن معیاری مناسب برای تشخیص مدرسان صاحب صلاحیت، نبود اتحادیه و صنف در حوزه آموزشگاه های موسیقی، نا آشنا بودن برخی هنرجویان نسل جدید با استاندارهای حرفه ای هنر و نگاه غیر واقع بینانه دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه های موسیقی به مقوله هنر و جایگاه هنرمند در ایران از جمله گزینه های تشکیل این جلسه از سوی آکادمی موسیقی پوپیتر است.

محمودی گلستانه هدف از برگزاری این نشست ها را بررسی مسائل روز جامعه موسیقی ایران و ایجاد بستری برای گفتگو و طرح موضوعات فرهنگی موسیقایی از طرف جریان ها و گفتمان های مختلف موسیقی ایران دانست و ادامه داد: آکادمی موسیقی پوپیتر ضمن انتشار ماحصل برنامه های پژوهشی به شکل مقالات علمی_پژوهشی فضایی را جهت حمایت از پژوهشگران حوزه موسیقی و کنکاش در حوزه های نظری موسیقی را درکنار فعالیت های آموزشی خود مد نظر دارد.

در ادامه این برنامه نادر مشایخی که سال ها است در دانشگاه های موسیقی ایران به تدرس موسیقی اشتغال دارد، به آسیب شناسی جریان آموزش موسیقی در ایران پرداخت.

مشایخی گفت: در ایران کودکان با یک اتفاق بزرگ می شوند و این باعث می شود هر تصمیمی که بخواهند بگیرند و به آن عمل کنند مگر اینکه اصلا تصمیم گیری را یاد نگرفته باشند، به اعتقاد من این به خاطر طرز تفکر ایرانیان است زیرا آنها علت خاصی برای بعضی از تصمیماتشان ندارند.

وی با ذکر یک مثال توضیح داد: برای مثال کسانی که فرش می بافند یک نقشه دارند و بر اساس آن پیش می روند ولی در فرش گبه این نقشه وجود ندارد، یعنی علت و معلول وجود ندارد، دلیل اصلی اینکه نقشه می کشیم برای این است که درصد خطا کم شود و وقتی خطا در بافتن فرش پیش می آید آن کسی که فرش را می بافد خطا را تکرار می کند و دیگر خطا به حساب نمی آید در عوض آن فرش منحصر به فرد خواهد شد زیرا آن خطا دیگر در فرش بعدی پیش نخواهد آمد.

مشایخی با اشاره به ابتکارات جدید ایرانیان بیان کرد: این تصمیمات می تواند در آموزش هم نقش عمده ای داشته باشد، هرگز کسی که ابتکارات جدید دارد را محدود نخواهم کرد، گاهی نحوه تفکر ایرانیان می تواند آنقدر بدیع باشد که حتی به فکرمان هم نرسد آدم هایی که در اروپا موسیقی را یاد گرفته اند و به اینجا آمده اند در خیلی از موارد راه را کاملا اشتباه می روند.

مشایخی درباره مراحل آموزش موسیقی گفت: آموزش موسیقی چهار مرحله دارد و بزرگترین آن که هفتاد درصد آموزش در آن نهفته است مسئله دیدگاه هنری است، یعنی آدم را آموزش بدهند که با متریال چه کارهایی می توان انجام داد تمام دیدگاه هنری از فرم تا ساز شناسی در این هفتاد درصد است.

وی افزود: بیست درصد دیگر یاد گرفتن کار، پنج درصد دیگر آرتیستیک است یعنی شما به عنوان یک موزیسین باید به روی سن بروید و بدانید چگونه آهنگ اجرا کنید که گاهی در ایران این جنبه عوض می شود و ۹۵ درصد آموزش موسیقی را می گیرد، همچنین پنج درصد باقی مانده که باید آن را یاد گرفت این است که بعد از پایان درس باید کجا کار پیدا کرد.

این آهنگساز با اشاره به تئوری هایی که در ایران آموزش داده می شود بیان کرد: تمام تئوری هایی که در ایران آموزش داده می شوند تئوری های از سال ۵۰ میلادی به بعد است، علت آن هم افرادی هستند که تئوری یاد گرفته اند کتاب ترجمه کرده اند کتاب های مربوط به یک دوره را ترجمه کرده اند، زیرا مردم اروپا نمی خواهند گذشته شان که به جنگ باز می گردد را به یاد بیاورند برای همین از صفر شروع کرده اند.

وی با اشاره به اینکه هر کسی در ایران به تنهایی می تواند ده ساز بنوازد گفت: این موضوع اشتباه است زیرا تعدد سازها خوب نیست بلکه باید آموزش یک ساز را فرا بگیرد و آن را ادامه بدهد، در ایران هر کسی ۸ ماه موسیقی تعلیم می بیند خود به سراغ آموزش می رود برای همین فقط در شهر تهران ۸۵۰ آموزشگاه موسیقی وجود دارد و سوالی که ذهن من را درگیر کرده این است که چگونه به آنها مجوز می دهند.

مشایخی با اشاره به صحبت هایی که در خلوت با یکی از اعضا شورا کرده است و همه چیز خوب پیش رفته است بیان کرد: در خلوت همه چیز به خوبی پیش رفت ولی وقتی به شورا رفتم همه چیز عوض شد، شورا گاهی تصمیم های نادرستی می گیرد، من به ایران برای انتقاد نیامده ام بلکه برای حل مشکلات موسیقی آمده ام همه می دانند که ایرادات موسیقی در چیست ولی کسی کاری نمی کند.

وی افزود: به دنبال بیکار کردن کسی نیستم ولی اوضواع موسیقی بد است و جوانان ایرانی گناه دارند، اگر با یک برنامه ۵ ساله اوضاع موسیقی حل شود جوانان می توانند در فستیوال های موسیقی شرکت کنند و به درجات بالایی برسند.

این آهنگساز با اشاره به دانشگاه های علمی کاربردی که دانشجوها را بدون آموزش قبول می کنند گفت: گاهی در یک کلاس ۴۰ نفر نشسته اند و تنها ۱۰ نفر از آنها قبلا موسیقی کار کرده است، برای ورود به دانشگاه های موسیقی آزمون باید گذاشته شود نه برای اینکه کسی را قبول یا رد کرد بلکه برای تعیین سطح باید اینکار را کرد ولی خیلی از دانشگاه ها به خاطر مسائل مالی این کار را نمی کنند.

مشایخی با اشاره به اینکه موسیقی یاد گرفتن در دانشگاه ها اشتباه است و به جای آن موسیقی شناسی باید آموزش داده شود توضیح داد: در دانشگاه با تئوری سرکار دارید در صورتی که سالها باید موسیقی نواخت تا آن را یاد گرفت تئوری تنها ۱۰ درصد موسیقی را یاد می دهد، بنابراین باید تجربه عملی کسب کرد. من که خود رهبری ارکستر و آهنگسازی انجام می دهم این کار را از زمانی که شروع به کار رهبری ارکستر کردم یاد گرفتم.

موسیقی خواندن در دانشگاه و بلافاصله درس دادن مانند این است که کتاب آشپزی بخوانم و از فردا آن را یاد بدهم، بدون اینکه یک بار غذایی پخته باشم. از روی کتاب نمی توان موسیقی یاد گرفت. هشتاد درصد مطالبی که در دانشگاه های موسیقی به دانشجویان این هنر تدریس می شود بلااستفاده است و بسیاری از کسانی که از دانشگاه های موسیقی بیرون می آیند کم دانش هستند و نمی توانند حتی یک ملودی صحیح و ساده بنویسند ولی می توانند درباره آن حرف بزنند.