سجاد پورقناد
با توجه به یادداشت های متعدد پیرامون وزیری، نیازی به پژوهشی با این گستردگی در مورد وزیری بود؟
دلیل این انتخاب، تاثیر شگرفی است که حضور وزیری به مثابه یک موسیقیدان موسیقی کلاسیک بر پیکره ی موسیقی ایرانی اواخر پادشاهی قاجار گذاشته و فصل تازه پر گفتگویی را به وجود آورده است. مناقشات موجود بر سر تاثیرات جدی و بنیادین حضور این موسیقیدان در موسیقی ایرانی از بدو ورود در این عرصه تا به امروز وجود دارد، که با فرونشستن غبار حاصل از حب و بغض های تاریخی، نیازمند کاووش های جدی و فراوان است. با مطالعه ای که اینجانب بر روی یادداشت های پراکنده و مصاحبه های مختلف موجود در این زمینه داشتم، به این نتیجه رسیدم که مخاطب، با مطالعه ی این یادداشت ها و مصاحبه ها نهایتا نمی تواند به یک تصویر شفاف و روشن از شخصیت موزیکال وزیری و همچنین عملکرد او به عنوان یک مدیر آکادمیک موسیقی رسیده، و موضع صریح و مشخصی در قبال او اتخاذ کند.
هنوز با گذار یک قرن از فعالیت های انقلابی وزیری در این عرصه، همواره او را در کنار همکاران و شاگردانش قرار داده و به عنوان یک نوازنده مورد تحلیل و بررسی قرار داده و از فعالیت های آوانگارد او به عنوان یک مدیر موسیقی در حوزه ی آموزش در آن برهه حساس از تاریخ به آسانی عبور می کنند؛ در حالیکه وزیری علاوه بر بنیانگذاری شیوه ی جدیدی از نوازندگی تار در موسیقی ایرانی، مدیری کلان نگر، توانمند و دارای اندیشه و عملکردی ریشه دار در این حوزه است. بنابراین موضوع وزیری و بررسی او در گفتمان موسیقی کلاسیک ایران غالبا به نتیجه ی مشخصی نرسیده و عموما نویسندگان و پژوهشگرانی که پیرامون او دست به قلم برده اند، اغلب رضایت چندانی از یافته های خود در این موضوع پر اهمیت ندارند. ناگفته نماند که همواره ردی از اقدامات تلافی جویانه، کمترحرفه ای و نظریاتی بر پایه ی عدم شناخت کافی از پشتوانه ی ایدئولوژیک او در میان گروه مخالفان و گاه موافقان دیده می شود که نتیجه گیری در این موضوع را دشوار می کند.
شخصیتی که لحظه لحظه ی زندگی اش همراه با خدمت به فرهنگ و هنر این کشور است، به چه دلیل سالهای طولانی از مهمترین دوران عمر خود را در انزوا و مهجوری دانشکده ی باستان شناسی دانشگاه تهران به عنوان استاد ممتاز می گذراند، در حالی که می توانست از توانمندی ها و تجربیات و علم و دانش او در دانشکده ی هنرهای زیبای همان دانشگاه به نفع موسیقی این کشور بهره برداری شود؛ اما نهایتا در تنهایی مطلق از دنیا می رود. البته تلاشهایی در زمینه ی معرفی و طرح وزیری به عنوان بنیانگذار موسیقی نوین ایران در دهه های اخیر انجام شده است که به تفکیک در بخش پیشینه ی پژوهش به آنها پرداخته ام. سوالات متعددی نیز از جانب مخالفان وزیری از گذشته تا به امروز از وی و موافقان عملکردش پرسیده شده است، که تلاش کرده ام بر اساس شواهد و مستندات، بررسی کرده و به آنها در خلال پژوهش پاسخ دهم.
مسئله ی مهمتر اینکه، در هر پژوهشی، میزان “روشمندی” و تکیه بر اصول پژوهشگری اهمیت فوق العاده ای در نتیجه ی آن دارد، که ما در حوزه ی پژوهش های موسیقیدان_محور، عموما، و در پژوهش های وزیری_محور، خصوصا، تا به امروز شاهد چنین ویژگی هایی نبوده و یا کمتر بوده ایم، که در بخش پیشینه ی پژوهش مورد بحث، به تفصیل به چرایی و چگونگی این مسئله پرداخته ام.
۱ نظر