نوشته ای که پیش رو دارید توسط رضا شایگان درباره کتاب «فرم موسیقی» تهیه شده است. این کتاب ترجمه مسعود ابراهیمی است که پیشتر از وی آثاری چون: تئوری کمپوزسیون معاصر، بیایید آهنگ بسازیم-پودوالا، تمرین های هارمونی با پیانو، هارمونی – دوبووسکی و…، فرم – ای. و. اسپاسبین، پلی فونی-گریگوریف و مبانی آهنگسازی-مسنر از زبان روسی ترجمه شده است. از مسعود ابراهیمی دو کتاب نیز به نامهای: «نگاه» و «قطعاتی برای پیانو» منتشر شده است.
انتشار دومین کتاب فُرم از مکتب موسیقایی روسیه از اتفاقات خوشایند ِ آذر ماه، در حوزه موسیقی بود. کتاب “فرم در موسیقی” اثر تاتیانا سورنونا کورگیان با ترجمه مسعود ابراهیمی مترجم پُرکارِ آثار تخصصی موسیقایی در ۷۶۸ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات نای و نی در ویترین نشر موسیقایی جای گرفت.
اولین نکته که نظر مخاطب را به خود معطوف می دارد، چاپ پاکیزه و مطلوب کتاب با کاغذ سبک و آسان خوان است. به نظر می رسد ناشر محترم حقوقِ علاقمندان و مخاطبین کتاب و نهایتا رضایت مشتری را مد نظر قرار داده که خود، رخدادی است خجسته، در حوزه نشر آثار موسیقایی.
این کتاب، مرجعی معتبر در حوزه فرم موسیقایی و حاوی مهمترین نکات کتاب های فُرم منتشره قبلی در اروپا و روسیه است. نگاه ویِژه به فرم در موسیقی قرن بیست نشان از روزآمدی کتاب دارد و از ویژگی های مهم آن به شمار می آید.
تمرینهای گوناگون و متنوع، کتاب را از حوزه تئوریک به میدان کاربرد آورده است. مولف در سرآغاز، کتاب را اینگونه توصیف می نماید: “فُرم در موسیقی” پژوهشی است در راستای سنت های کلاسیک فرم در کمپوزیسیون موسیقایی قرن های هفدهم تا بیستم که با تکالیفش به عنوان یک کتاب درسی در دوره فرم موسیقی موسسات آموزش تخصصی موسیقی کاربرد خواهد داشت و هدف غایی آن تربیت موزیکولوگ برای دوره های تخصصی است.
کتاب مشتمل بر سه قسمت و در هجده فصل تدوین شده است. در قسمت اول فرم های کلاسیک و رومانتیک، در قسمت دوم فرم ها در موسیقی قرن هفدهم و نیمه اول قرن هجدهم و قسمت سوم فرم ها در موسیقی قرن بیستم مطرح می شود.
در پایان هر قسمت نیز فهرستی از منابع برای موضوعات مربوطه ارایه شده است. در پی هر مبحث نیز تکالیف متنوعی آمده که علاوه بر جنبه تحلیلی، عملی نیز هستند، یعنی تمرینهایی برای تصنیف گونه های مختلف فرم برای بداهه نوازی روی پیانو. در انتهای کتاب نیز ضمیمه مفصلی آمده که حاوی نت آثار موسیقایی در فرم های گوناگون است که در متن کتاب به آنها اشاره شده است.
مولف کتاب در پی تحقق اهداف ذیل است:
۱- جمع بندی دستاوردهای ارزشمند آموزش فرم کلاسیک در سالهای گذشته.
۲- رفع کمبود های فراوان باقیمانده در تئوری فرم های کلاسیک و رومانتیک.
۳- توصیف گسترده فرم در موسیقی قرن هفدهم و نیمه اول قرن هجدهم.
۴- تبیین خطوط اساسی فرم در موسیقی قرن بیست.
***
سبدِ موسیقایی آثار ترجمه ای ابراهیمی که حاصل یک دهه از عمر اوست روز بروز پربارتر می شود و تقریبا تمامی دروس تخصصی موسیقی در مقطع آموزش عالی را در بر گرفته است. این درخت می رود که به بار بنشیند. در این میانه اما، جای خالی متدی مستدل، مستمر و مستحکم برای آموزش موسیقی در سطوح مقدماتی، ابتدایی و متوسطه بشدت احساس می شود. اینک زمان پرداختن به ریشه هاست. امید که ابراهیمی با همت عالی که دارد، با ترجمه دیگر منابع موسیقایی، فرآیند آموزش موسیقی را از کودکستان تا دانشگاه تکمیل نماید.
جامع ترین کتابیست که درباره فرم به زبان فارسی ترجمه شده! در یک کلام فوق العادست