گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

گزارش مراسم رونمایی کتاب «بررسی ساختار تصنیف‌های عارف قزوینی» (۶)

جاهایی رویکرد انقلابی لازم است؛ برخی از عناصر باید تغییر کنند و در مجموع، کارهای آنالیتیک و عقلانی می‌تواند بسیار کمک کند حتی به فرایند هنری. من فکر می‌کنم در ایران سوء‌تفاهمی وجود دارد. هرجا اسم از عقل و آنالیز می‌آید، یک برچسب غرب و غرب‌زده به‌اش زده می‌شود و خود من‌هم که بیست‌ویک سال پیش شروع به تدریس کردم گاهی این برچسب به کارم زده می‌شد و می‌گفتند کار عقلانی در سنّت نیست و کار غربی است ولی چنین چیزی صحت ندارد برای اینکه اجداد ما ابن‌سینا و فارابی هستند و برخورد عقلانی کاملاً دقیقی هم کرده‌اند و به‌مرور زمان ایران به وضعیت خاصی دچار شد که شاید کارهای عقلانی و تحلیلی کمرنگ‌تر شده و نتیجه‌اش هم در سطح کلان‌تر، در حیات فرهنگی و اجتماعی ایران، کاملاً دیده می‌شود.

در هر حال، این جلسه جای بررسی این کتاب نیست. تجزیه‌وتحلیل هم یک فرایند تفصیلی است و افراد مختلف می‌توانند نظرات مختلفی داشته باشند و از زوایای مختلف می‌توان به یک اثر هنری نگاه کرد. یک قطعۀ موسیقی یک اثر هنری محسوب می‌شود و غیر از برخوردهای آنالیتیک ساختار صوتی و ساختار موسیقایی مسائل زیبایی‌شناسی و فلسفی هم می‌تواند واردش شود و جای کار در همۀ این حوزه‌ها قطعاً وجود دارد و هیچ‌وقت تمام نمی‌شود.

خود من قطعه‌ای را که بیست سال پیش آنالیز می‌کردم برای هزارمین‌بار آنالیز می‌کنم و نتیجۀ جدیدی می‌گیرم. فرایندی است که همیشه قطعاً رو به تحول و تکامل است. در هر حال، به خانم راغب تبریک می‌گویم که در این راه سخت وارد شده‌اند.

معمولاً در رشته‌های موسیقی‌شناسی و اتنوموزیکولوژی تمایل به این است که از این حوزه کمی دور بزنند و وارد مسائل سهل‌وصول‌تر بشوند اگرچه مسائل فرهنگی و اجتماعی خیلی مهم است ولی مسئلۀ تجزیه‌وتحلیل واقعاً کار سخت و پیچیده‌ و زمان‌بر و فرسایشی است که نیاز به بازبینی زیاد دارد.

همین‌که ایشان در این راه قدم گذاشته‌اند و امیدوارم دیگران نیز این راه را ادامه دهند موجب خوشحالی است و به نتایج عملی هم می‌رسند. ایشان به ۲۲ نکته دربارۀ سبک‌شناسی تصنیف عارف قزوینی اشاره کرده‌اند که هرچند به‌صورت دستورالعملی برای آهنگسازی نیست اما اگر کسی به سبک عارف قزوینی بخواهد کاری بسازد حداقل می‌تواند از این طریق آن‌را بشناسد و پس از دانستن سبک‌شناسی عارف قزوینی، امیرجاهد و دیگران همه را کنار بگذارند و کاری کنند که سبک خودشان را داشته باشند. در غرب هم، هارمونی، کنترپوان و… را یاد می‌گیرید، نه برای اینکه عین آنها را پیاده کنید. وقتی قانونی را می‌شکنید و قانونی جدید می‌توانید وضع کنید با یک پختگی، تازه از آنجا هنر آغاز می‌شود…

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است