«پیانوی ایرانی» چیست؟ اجرای محتوای دستگاه‌ها و چهارمضراب و رنگ و … با پیانو، همان که مشهورترین نمایندگانش مرتضی محجوبی و جواد معروفی‌اند یا همان که اگر قدری بیشتر با تاریخ موسیقی آشنا باشیم نام‌هایی چون مشیرهمایون شهردار، حسین استوار، سیروس شهردار و حتا اردشیر روحانی را نیز دربر می‌گیرد. این شبه تعریف تا زمان افول این شکل از پیانونوازی در میانه‌ی قرن حاضر کافی می‌نمود. هویت اصطلاح در برابر «پیانوی کلاسیک» قرار می‌گرفت و جز موارد مرزی بسیار خاص برای بیشتر شنوندگان معلوم بود که چه چیزی پیانوی ایرانی است و چه چیزی نه.
امروز اما از شاخه‌ی اصلی تنها شعله‌ای کم‌نور در صحنه‌ی موسیقی ایران باقی مانده؛ یکی دو راوی و به ندرت نوازنده‌های جوان فعال. در پرتو ناپدید شدن این سبک‌ها از سلیقه‌ی روز و تغییرات دیگر اصطلاح «پیانوی ایرانی» دیگر تضادی را به اندازه‌ی گذشته به خاطر نمی‌آورد. تعریفش از نواختن موسیقی کلاسیک ایرانی با پیانو به ساختن قطعه با الهام از/براساس تم‌های ایرانی، بعضی مدها، بعضی فیگورها و ریتم‌های ایرانی و … توسعه یافته است. درنتیجه آثاری که روزگاری «پیانوی ایرانی» محسوب نمی‌شدند، مثلا «پروانه»ی ملیک اصلانیان یا «شهرزاد» علیرضا مشایخی، حالا ممکن است بسته به بستری که در آن ارائه می‌شوند پیانوی ایرانی خوانده شوند.
آلبوم «شب پیانوی ایرانی» گروه آیکات به روشنی بازنمای همین وضعیت است. طیفی از رویکردهای متفاوت را می‌توان در آن دید. از کیان امامی و زبان تداعی‌گر شاخه‌ی اصلی‌اش (مخصوصا «در جستجوی خاطرات از دست رفته»، «درمانده در تاریکی» و «به وجد آمده») گرفته تا سامان شاهی و سرک کشیدن مستقیم به ذخیره‌ی ملودیک گوشه‌های ردیف و زبان هارمونیک بسیار آشنازدایی شده نسبت به شاخه‌ی اصلی و باز تا «ادراک» و «فوگ و تانگو»ی بدون نشانه‌های ظاهری از آفرین منصوری و «سوناتین» با ریتم وام‌گرفته‌شده‌اش و از آنجا تا «سفر به درونِ» دورتر از دیگران، همه و همه جنبه‌های مختلفی از همان قلمروی وسیع‌شده را به نمایش می‌گذارند. گرچه تمامی پهنه‌ای که (گاه) به مسامحه زیر چتر این نام جمع می‌شود در این آلبوم یک جا گرد نیامده، اما خودِ دامنه‌ی آن به قدر کافی بزرگی تغییری را که روی داده باز می‌تاباند.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک:
آلبوم «شب پیانوی ایرانی» اثری از گروه آیکات است. این مجموعه که شامل قطعاتی برای پیانو سولو است، حاصل همکاری پنج آهنگساز ایرانی مقیم کانادا شامل مازیار حیدری، سامان شاهی، کیان امامی، آفرین منصوری و پویا حمیدی است. آثاری که در این آلبوم می شنویماز نظر سبکی در دسته موسیقی معاصر کلاسیک جا می‌گیرد، اما برخی قطعات بسیار تحت تاثیر موسیقی ایرانی و ردیف نوازی‌های ایرانی هستند. این مجموعه توسط موسسه فرهنگی هنری پردیس موسیقی معاصر به انتشار رسیده است.
مرور آلبوم «شب پیانوی ایرانی»
پنج شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۶
، توسط:
آروین صداقت کیش
، توسط:
آروین صداقت کیش
آخرین ارسال‌ها
- نگاهی گذرا به جریان بندی های موسیقی ایران؛ به بهانه سالروز درگذشت پرویز مشکاتیان (I)
- ریتم و ترادیسی (IX)
- همه حق اظهارنظر دارند
- مروری بر آلبوم «سایه وار»
- موسیقی شناسی فمنیستی (VII)
- ریتم و ترادیسی (VIII)
- موسیقی و شعر در «گرگیعان و گرگیعان» (XIII)
- رحمت الله بدیعی: تجویدی چیز دیگری بود
- موسیقی شناسی فمنیستی (VI)
- مروری بر آلبوم «انگاره»
- درباره اتصالات چسبی ویولن (III)
- رحمت الله بدیعی: تکنیک های ویولن ایرانی بسیار ساده تر از تکنیک های غربی است
از روزهای گذشته…
هرآنچه که باید درباره “ریورب” بدانیم (I)
در هنگام ضبط یک قطعه موسیقی، زمانی که سازها (از جمله سازهای سولو، آنسامبل، ارکستر، گروه کر و یا هر ساز دیگری ) شروع به نواختن می کنند، صدا در جهات مختلف شروع به برخورد با سطوح اطراف (نظیر دیوار ها، گوشه ها، کف و سایر نقاط استیج) می نماید. این برخورد به سرعت و انقدر انجام می شود تا در نهایت صدا به گوش شنونده برسد. پس در حقیقت صداهای آزاد شده از بند، خودشان را به تمامی اجسام سخت و یا نرم در مقابلشان میزنند پس از برخورد، از آنها منعکس می شوند. اینکار آنقدر اتفاق می افتد تا زمانی که قدرت این انعکاسها ضعیف شده و دیگر شنیده نشوند.
جشنواره سایتها و وبلاگهای موسیقی و افق های پیش رو
امروز کمتر کسی پیدا می شود که نداند، اینترنت چه خدماتی را به جامعه بشری عرضه کرده است و در کنار این خدمات چه تاثیراتی مثبتی بر زمینه های ظاهرا بی ارتباطی مثل ترافیک تا محیط زیست دارد. هر ساله در نشست های متعددی در کشورمان، این موارد شمرده می شود ولی پس از پایان نشستها هیچ تغییر محسوسی روی نمی دهد.
فاصله های معکوس
یکی از توانایی هایی که هر موسیقیدان باید داشته باشد آن است که بتواند خیلی راحت و بدون فکر یک فاصله را معکوس کند. معکوس کردن یک فاصله به این معنی است که نت پایینی را به اندازه یک اکتاو بالا ببریم یا برعکس نت بالایی را یک اکتاو پایین بیاریم.
آکوستیک اتاق – ۵
در ادامه مباحث مربوط به آکوستیک اتاق در این نوشته به مقدمه ای بر بررسی موضوع ضد صدا کردن یک اتاق و یا همان مقوله Soundproffing / Acoustic Isolation می پردازیم؛ شرایطی که در نظر گرفتن آنها می تواند مانع از ورود نویز و صداهای ناخواسته به اتاق و طبیعتآ مانع از خروج صدا به بیرون از اتاق شوند.
دیبازر: از انواع موسیقی های جهان استفاده می کنم
اینها عناصر ناهمگونی نیستند، چیزی به نام موسیقی در تاریخ، جغرافیا و فرهنگ های مختلف وجود دارد که اسمش یک چیز یعنی موسیقی است. در ذهن من عناصر متضادی نیست و با توجه به شناختی که از انواعش دارم و متناسب با نیازهایم در هر قطعه برای بیان اندیشه ای که باید مطرح شود از آن عنصر استفاده می کنم و از کار خودم راضی ام.
به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده ی خود را (I)
…این روزها، بیشترین عناوینی که با آن برخورد می کنیم، عناوینی است نظیر جهانی کردن موسیقی، نوآوری و ابداع، پیوند شرق و غرب، ارکستری با سازهای ابداعی، موسیقی تلفیقی و… که عمو مأ به صورت فردی در یک شب به فکر، عمل و ارائه میرسند. پیشرفت در هنر یک شبه و جهشی اتفاق نمی افتد. آنهم در سرزمینی که موسیقی آن بسیار رمزآلود و تا حدود بسیار زیادی ناشناخته است.
بیژن کامکار: موسیقی ما بزمی و مجلسی بوده
به یاد دارم دوره‌ی دبستان بود و روزی در «دیوان شمس» دائی ام، بطور اتفاقی شعر «شهیدان خدایی» به چشمم خورد. از ذوق بال درآورده بودم. کلماتی را می‌دیدم و درست و غلط می‌خواندم که تا قبل از آن روز، آن صدای عاشق و پرطراوت در کام جانم چکانده‌بود:
برای کشتن کودک/ترک بیروت
صرف نظر از اپرای کا-ایرا Ça Ira، دو تک ترانه برای کشتن کودک و ترک بیروت To Kill the Child/Leaving Beirut، که در سال ۲۰۰۴ به صورت CD –و تنها در ژاپن- منتشر شد، از جمله تازه ترین آثار استودیویی راجر واترز Roger Waters هستند که بحث و گفتگوی بسیاری را نیز به دنبال داشته اند. او این اثر را به صورت دیجیتال در اینترنت قرار داد و به گفته خودش ترانه ترک بیروت برای اولین بار در تور اخیر او به صورت زنده اجرا شده است.
بوگی: ژانری که آرام و قرار ندارد (I)
مقاله ای که می خوانید، نوشته ای است از سیمون رینولد (Simon Reynolds) نویسنده روزنامه گاردین که در اوایل سال گذشته به چاپ رسید است: واژه «بوگی»، در واقع، از پیانو نوازی به سبک بلوز گرفته شده است که در دهه سی قرن بیستم رایج بود. اما این واژه بیش تر در توصیف موسیقی راک جنوبی و صفحه های اوایل دهه هشتاد به کار می رود. وقتی که جلد “Delta Swamp Rock” را دیدم اولین چیزی که به فکرم رسید این بود که: «آیا نقشی که سیاهپوستان در موسیقی سول جز (Soul Jazz) ایفا می کنند به پایان رسیده است؟» انتشار مجموعه ای از موسیقی راک جنوب در اوایل دهه هفتاد، حرکتی بود که از لیبلی که برای انتشار گلچین های رگیِ “Dynamite!” و مجموعه های دلوکسی مانند “Can You Dig It? The Music and Politics of Black Action Films 1968-75” مشهور بود، انتظار نمی رفت.
فلیپ جاروسکی، مردی با صدای زنانه (I)
فیلیپ جاروسکی (Philippe Jaroussky)، خواننده کنتر تنور فرانسوی، در بیست و یک سالگی و در نخستین اجرای حرفه ای خود در سال ۱۹۹۹ در جشنواره تابستانی فرانسه اثری از اسکارلاتی (Scarlatti) را اجرا کرد. او در زمانبندی کار حرفه ای خود خوش شانس بوده است. زیرا در چند دهه گذشته، به بخش بزرگی از رپرتوار باروک (اپراها و موسیقی مقدس آهنگسازانی چون مونته وردی، پورسل، گلوک و بزرگان دیگری که کمتر شناخته شده هستند) جان تازه ای بخشیده شده است. این توجه دوباره به رپرتوار باروک باعث شد که یکی از تکان دهنده ترین صداها یعنی کنتر تنور نیز جان تازه ای بیابد. کنتر تنور صدای مرد بالغی است که به اندازه صدای پسربچه های خواننده گروه کر قدرتمند است.