گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

موسیقی مردمی، موسیقی هنری، موسیقی مردم پسند: امروزه این دسته بندی ها چه معنایی دارند؟ (۹)

اعضای انجمن اخوت هر سال رهبران خود را انتخاب می کردند، یکی از آنها تاج گذاری می کرد، و به همین مناسبت، گروه های سازهای کوبه ای در خیابان رژه می رفتند. میراث بارگاه این سیاه پوستان هنوز در جشنواره های معاصر به احترام نیایش برای بانوی ما مشهود است، مثلاً در کامپانا، نمادهای سلطنتی، در قالب تاج ها، عصاهای سلطنتی و شنل ها، هنوز هم بخش مهمی از سنت کُنگادُس است. این نمادها تداوم داشته اند زیرا به کسانی که آنها را می پوشند، منزلت داده و گروه آنها را موقر نشان می-دهد. علاوه بر این تغییر جایگاه افراد در آئین ها توجهات را به سلسله مراتب اجتماعی جلب می کند.

در چند سال گذشته سه تا پنج کُنگادُسِ فعال در کامپانا نسبت به هر زمان دیگری، با تعداد اعضای حدود بیست تا پنجاه نفر یا بیشتر، وجود داشته است. در گروه ها، طبل ها، شامل چندین طبل بم بزرگ، به زبان محلی معروف به تِرِمه تِراس (treme-terras) (با معنای تحت اللفطی زمین لرزه ها)،انواع کاشا (caixas) (طبل های استوانه ای دو سر) در اندازه های مختلف، و چند طبل کوچک (tarois) غالب هستند. دیگر سازهای کوبه ای مورد استفاده شامل دایره زنگی (pandeiros)، رِکو-رِکو (reco،recos) (ضربی های استوانه ای که با خراشیدن صدا تولید می کنند) و شِیکِرها هستند.

کُنگادُس گروه های منحصراً کوبه-ای نیستند؛ آنها همچنین سازهای زهی را، مانند ویُلا (violas) (ساز کوچکتر از گیتار و با پنج سیمِ جفتی)، گیتار، باندولین (bandolins) (سازهای خانواده ماندولین با چهار سیمِ جفتی) و ویولُن، همچنین یک یا دو آکاردئون و یک جفت ساز بادیِ برنجی، مانند کُرنِت، ترومبُن یا ساکسیفُنِ تنور، به کار می گیرند. در ورای سازها، بندهای کوتاه، به ندرت طولانی تر از چهار عبارت، توسط دو گروه هم خوان به صورت سوال و جواب، ابتدا در سوم موازی، سپس در ششم موازی خوانده می شوند.

نخبگان محلی با دیدی تحقیرآمیز به کُنگادُس می نگرند. در واقع، به من بارها هشدار داده شده بود که در طول تحقیقم محتاط باشم، زیرا فضای اجتماعی خطرناک به نظر می رسید، تصورها بر این بود که خشونت و مبارزه اغلب در میان گروهای کُنگادُس در اثر نوشیدن بیش از حد و چشم و هم چشمی بین گروه ها اتفاق می افتد. اما آنها خصوصاً از فضای بوجودآمده توسط عمل جادوی سیاه، یا ماکومبا (macumba) (سازی با خاصیت های جادویی) می-ترسیدند. در خلال حرکت های دسته جمعی اصلی جشنواره، که در آن حرکت شان کُنگادُس ها از طریق شهر در مسیرشان به کلیسا بانوی ما را در بر می گیرد، صدای طبل هایشان کاملاً بر سایر اصوات غالب است، گروه ها در خارج از جوامع خود، توجه محدودی را به خود جلب می کنند.

هادی سپهری

هادی سپهری

متولد ۱۳۵۶ تهران
فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشگاه هنرهای زیبا اتنوموزیکولوگ و نوازنده تار، سه تار، دیوان، دف و تنبک

۱ نظر

بیشتر بحث شده است