کاوه رهنما
در مطلب قبل به این نتیجه رسیدیم که آنچه برای هر نوازنده یا خواننده موسیقی جز مهم است و به نوعی مشخص کننده تفاوت های او با سایر هنرمندان هم ردیف خود می شود روشی است که وی
برای متصل کردن نت های مختلف به یکدیگر با استفاده از کشش ها و سکوتهای مختلف اختیار می کند.
“Groove” اصطلاح نسبتآ جدیدی است در موسیقی که بسیار متداول شده و بیان کننده درک و احساس از ریتم یک سبک خاص موسیقی است. هنگامی که قسمتی از یک قطعه موسیقی
تکرار می شود، این نوع آرایش از موسیقی، احساس خاصی را در انسان پدید می آورد، این احساس چیزی جز درک از ریتم نیست که به آن “Groove” گفته می شود.
برای مشخص شدن بیشتر در حالت خاص می توان به موسیقی هایی توجه کنید که انسان را به حرکت و یا حتی رقص وا می دارند. هر یک از آنها “Groove” خاصی دارند و حس
خاصی را در شما ایجاد می کنند. چه این موسیقی یک والس یا مازورکای مربوط به قرن ۱۸ باشد چه یک قطعه “تکنو” مربوط به قرن ۲۱، آنچه مسلم است بدون توجه به حرکت
ملودی هر یک از این سبک موسیقی ها احساس متفاوتی در انسان بوجود می آورند. باید اشاره کرد که “Groove” در یک موسیقی به ریشه های عمیق و معنایی هر سبک خاص
موسیقی و یا دوره موسیقی باز می گردد و بدیهی است که موسیقی جز نیز “Groove” مخصوص به خود دارد.
اگر درک درستی از “Groove” پیدا کرده باشید، باید بدانید که مشخصآ حسی که از یک مازورکا به انسان دست می دهد با حسی که از یک قطعه تکنو بدست می آید یکی نیست،
این تفاوت حس بیشتر از آنکه به فرکانس یا پیچ (pitch) نت ها مربوط شود به کشش آنها و نحوه بکار بردن سکوت در میان آنها برمی گردد.
موسیقی جز هم به نوبه خود دارای “Groove” مخصوص به خود است. مشخصه مهم این “Groove” حضور نت های چنگ (یک هشتم) در غالب قسمتهای موسیقی است، هر چند از
لحاظ اجرایی ممکن است نوازنده به هیچ وجه این نت ها را بصورت نت چنگ – آنگونه که در موسیقی کلاسیک بکار برده می شود- اجرا نکند، چرا که در اینصورت موسیقی
“Groove” یا فضای جز را ایجاد نمیکند. عامل مهم دیگر که “Groove” خاص جز را بوجود می آورد، تاکیدی است که نوازنده به دلخواه خود بر روی نت های خاص می دهد. این
تاکید اغلب بر روی ضربهای ضعیف یک میزان انجام می گیرد.
البته استفاده از نت های چنگ در موسیقی جز به این معنی نیست که نوازنده یا آهنگساز از سایر نتها استفاده نمی کند بلکه بیشتر به این معنی است که تاکید و فراوانی استفاده از این
نتها در موسیقی جز به مراتب یشتر از سایر نت ها است ضمن آنکه یک نوازنده یا خواننده جز، این نت ها را با توجه به احساس خود ممکن است به هریک از صورتهایی که در
شکل نشان داده شده است بنوازد یا بخواند.
به نحوه استفاده از نتهای چنگ در این قطعه که اجرایی از کیت جرت است گوش کرده دقت کنید که چگونه نت های چنگ در مقاطع مختلف موسیقی احساس مختلف را بیان می کنند که
حاصل کار “Groove” موسیقی جز است.
Keith Jarrett – Five Brothersباید توجه داشت با وجود آنکه در سازهای مختلف تکنیک های مختلفی برای بیان و اجرا نت های چنگ بصورت Jazz وجود دارد، اما حاصل کار یک نوازنده جز جدای از آنکه ساز
آن چه باشد، “Groove” خاصی ایجاد می کند. یک پیانیست باید با حرکت و جابجایی مناسب انگشتان خود حس جز را در موسیقی پدید آورد و یک نوازنده ترومپت یا سکسیفون باید با
استفاده از زبان و دم خود این حس را بوجود آورد.
۱ نظر