سعید یعقوبیان
صوفی بیا که خرقه‌ی سالوس بر کشیم!
«صوفی» از دقیق‌ترین نام‌هایی‌ست که تاکنون برای یک آلبوم موسیقی انتخاب شده است. برای شرح این مدعا باید کمی به عقب برگردیم. سال ۱۳۷۹ آلبومی منتشر شد با نام «مستانه» به خوانندگی علیرضا افتخاری و سه‌تار جلال ذوالفنون که تا امروز به لطف رسانه‌ی ملی زیاد شنیده شده است. همه‌ی تصنیف‌های آلبوم -به جز یک مورد- ششوهشتهای مستانه‌ای بودند، هر کدام روی غزلی. هر تصنیف از درآمد یک دستگاه شروع و با دم دستی‌ترین ملودی‌ها بالا و پایین می‌شد و با چاشنیِ الحان و اطوار آشنای خواننده‌ی آلبوم نیز همراه بود. چه ایرادی دارد؟
یک شب خوشحال را تصور کنیم و جمعی و بزمی و یک دیوان شعر و سه‌تار و کسی از جمع که صدایی دارد و خرده ذوقی، و مهمانانی که شاید در طول سال، یک دقیقه هم سراغِ صدای سه‌تار نروند؛ ولی وقتی چنین حالی مهیاست، چرا که نه! فراموش نکنیم آنچه که در چنین ساحتی اجرا می‌شود هم، به هر حال موسیقی است. یک موسیقی ایرانیِ دورهمی. قطعات آلبوم «صوفی» هم، حدود هفت سال بعد از انتشار «مستانه»، با رویکردی مشابه ولی با رنگ و لعابی دیگر جمع شده‌اند. دو نفر به مهمانان بزم اضافه شده و درخواست می‌شود آنها هم هنرنمایی کنند.
منتها اگر در بزمِ مستانه کسی حین غزل‌خوانی‌ها، آن وسط مطایبه‌ای هم می‌کرد، یا کسی می‌رفت و دیگری می‌آمد، ملالی نبود اما در بزم صوفی، صوفیان انتظار دارند همه برای شنیدن موسیقیِ بداهه‌شان سراپا گوش باشند و تفاوتِ پنج‌ضربی و هفت‌ضربی‌شان با ششوهشتهای مستانه‌خوان‌ها را متوجه باشند و دلخور خواهند شد اگر کسی به هنرشان بی‌توجهی نشان دهد. (روزی روزگاری مستانه‌خوان‌ها هم چنین بادی به سر داشتند). یک «رِند» لازم است تا در گوشِ صوفیِ مجلس، بیتی از حافظ بخواند و میِ صوفی‌افکنی به دستشان دهد تا خود را به تبختر از صفای دورهمی محروم نکنند.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
صوفی اثری است که در سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات ماهور به بازار عرضه شده است. محمد معتمدی خواننده این اثر درباره این آلبوم می گوید: «بهانه ضبط این اثر، شرکت در فستیوال جهان صوفی سال ۲۰۰۷ در پاکستان بود، جایی که اکثر گروه های شرکت کننده در آن به اجرای موسیقی عرفانی و غلباً مبتنی بر بداهه خوانی و بداهه نوازی پرداختند. این مسئله ما را بر آن داشت که فارغ از هرگونه تمرین و رپرتواری معین و با الهام از فضای فستویال به اجرای یک موسیقی کاملاً بداهه بپردازیم که البته حضور تنها یک ساز ملودیک در گروه کار را ساده تر نمود.» نوازندگان این آلبوم، سینا جهان آبادی (کمانچه) و حسین رضایی نیا (دف و دایره)، رزا یزدانی (دهل) می باشند.
۱ نظر