پیروزی (چهارگاه): قطعه ای است در دستگاه چهارگاه با الگوی ساختاری چهارمضراب و با وزنی لنگ و دور ده تایی با ترکیب منظم و دائمی ۳+۴+۳، با اینکه وزن اجرایی این اثر پیچیده است و اجرا و حفظ آن برای نوازندگان کاری مشکل، ولی از لحاظ نغمات و جمله بندی ترکیبی است بسیار شنیدنی و گوش آشنا، این قطعه از مشهور ترین آثار ساخته شدۀ بی کلام در مجموعه آثار چاووش است که برای ترکیب ساز های سنتور، تار، بمتار و کمانچه به عنوان بخش ساز های نغمه پرداز و تنبک به عنوان بخش کوبه ای گروه، طراحی و تنظیم شده است. در قسمتی از اثر نیز شاهد همنوازی دو تنبک بدون همراهی ساز های نغمه پرداز هستیم. در ساخت این قطعه به گوشه هایی چون درآمد، زابل، مخالف چهارگاه، حصار و فرود به چهارگاه اشاره شده است. همانطور که ذکر شد وزن ده تایی این اثر از ابتدا تا انتها ثابت است و در حین اجرای قطعه تغییری نمی کند. ابتدا به پایۀ اثر توجه کنید؛ بعد اجرای هر یک جملات مجددا به این پایه در فواصل مختلف دستگاه چهارگاه می رسیم:

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید
در اکثر جملات این قطعه نغمۀ اصلی از قسمت میانۀ میزان یعنی بخش چهار تایی آغاز می شود و برای بخش سه تایی اول، پایه ای کوتاه در نظر گرفته شده است. به جمله ای از این اثر توجه کنید و سعی کنید با توجه به دور منظم و ذکر شده روند ساختاری نغمات را مرور کنید.

حال به جمله ای دیگر از این قطعه توجه نمایید، باز هم به مانند مثال قبلی در اینجا هم نغمۀ اصلی از قسمت میانی یعنی بخش چهارتایی آغاز می شود. در تکرار مجدد این جمله و در دفعۀ دوم به جای پایۀ کوتاه، نیم جمله ای کوتاه در بخش سه ضربی اول میزان اجرا می شود که در اصل پایان جملۀ اصلی محسوب می شود و برای همین برگشت از میانۀ میزان یعنی بخش چهارتایی به همان بخش در میزان های قبلی باز می گردد. شاید یکی از دلایل مشکل بودن اجرای این اثر پیدا کردن سر ضرب اصلی در این توالی سه ضربی و چهار ضربی باشد. به خصوص برای شنوندگان این اثر پیدا کردن سرضرب اصلی قطعه برای لحظاتی کاریست مشکل و مبهم.

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید

حال به جمله ای توجه کنید که بر خلاف مثال های قبل از ابتدای میزان آغاز شده و در انتها به پایۀ اصلی ختم می شود:

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید

در حین اجرای جملات شاهد تقسیمات متفاوت زمانی در بخش های متفاوت سه و چهار تایی اثر هستیم و این ترکیب های متفاوت باعث ایجاد تنوع در ساختار جملات شده است به نحوی که هر یک از جملات با توجه به این تغییرات دارای حس و بیانی کاملا متفاوت هستند که نسبت به جملات قبلی تازه و جدید هستند. برای مثال به بخشی از جملات مربوط به گوشۀ مخالف چهارگاه در این اثر توجه کنید و دقت کنید وزن ساختاری جملات چه تغییراتی نسبت به جملات قبلی خود کرده است:

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید


بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید

در قسمتی دیگر از اثر شاهد جمله ای در درآمد چهارگاه هستیم که شروع آن از قسمت چهارتایی وزن اثر یعنی میانۀ میزان است. در نیم جملۀ دوم همان نیم جملۀ اول تکرار شده با این تفاوت که این بار آغاز نغمه از ضرب سوم قسمت چهار تایی است و این موضوع مرور وزن اصلی و پیدا کردن سرضرب اصلی را بسیار مشکل می کند. نکتۀ دیگر اینکه پایان هر نیم جمله در نیمۀ اول میزان بعدی یعنی قسمت سه تایی اول است:

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید

در بخش حصار شاهد ضد ضرب های متعدد در بخش های اول و سوم میزان ها هستیم و این ضد ضرب ها دوباره در ایجاد فضای جدید و متنوع نقش بسیار ایفا می کنند. در تنظیم گروهی این جمله توسط بمتار اجرا شده و سنتور و تار جملۀ دیگری را در گوشۀ حصار می نوازند. ابتدا به تنظیم یک صدایی اثر توجه کنید؛ محل ضد ضرب ها در تصویر مشخص شده است:

و در ادامه توجه کنید به همین بخش در تنظیم گروهی برای ساز های ایرانی.

بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید

در انتها توجه کنید به بخش مربوط به تکنوازی و همنوازی تمبک و تنوع اجرایی در وزن اجرایی این ساز:
بخشی از قطعه «پیروزی» در دستگاه چهارگاه را بشنوید