بررسی برخی ویژگی های ساختاری آثار پرویز مشکاتیان (X)

جمعه ۲۶ مرداد ۱۳۹۷

، توسط: علیرضا جواهری

پرویز مشکاتیان

شورانگیز (چهارمضراب شور): این قطعه با الگوی ساختاری چهارمضراب طراحی و ساخته شده است. وزن اصلی قطعه دو ضربی ترکیبی بوده و از ابتدا تا انتها با سرعت ثابت و بدون تغییر ادامه می یابد. نکتۀ بارز و اصلی این اثر در استفادۀ آهنگساز از ترکیبات متفاوت و متنوع در وزن و ضرباهنگ اثر است و با اینکه وزن اثر تا انتها ثابت است ولی تغییرات درونی در سرضرب ها و استفاده از حالات متنوع آنها فضایی متفاوت به این اثر بخشیده است.

قطعه شورانگیز از دو بخش متفاوت تشکیل شده است که هر بخش پایۀ متفاوتی داشته و در حین اجرا در یک جملۀ سریع دو بخش به یکدیگر وصل می شوند. در نگاه اول چنین به نظر می رسد که آهنگ تندتر و مهیج تر می شود، در حالی که وزن اثر کاملا ثابت بوده و فقط ترکیب ساختاری آن طوری وانمود می کند که شونده چنین حس می کند. حال در ابتدا به پایۀ آغازین اثر توجه کنید.

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

همچنین توجه کنید به پایۀ دوم اثر در آغاز بخش دوم.

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

تمامی جملات بخش اول بر اساس پایۀ اصلی ساخته شده اند و بر همان مبنا بسط و گسترش و تغییر می یابند. به نمونه ای از این جملات توجه کنید.

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

جملۀ سوم در بخش اول چهارمضراب از نظر وزن و ضرباهنگ دارای ساختار متفاوت و جالبی است و به همین دلیل فضای خاصی به اجرای اثر می بخشد. ابتدای جمله باز هم بر اساس ساختار اصلی پایه بوده و سپس در ادامه تنوع اجرایی در ترکیبات درونی آن اتفاق می افتد. ابتدا به وزن اجرایی این جمله توجه کنید:

حالا در تصویر زیر به جملۀ مورد نظر و ترکیبات اجرایی آن توجه کنید:

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

جملۀ چهارم به عنوان نغمۀ رابط میان بخش اول و دوم مطرح شده و پس از اجرای آن وارد بخش دوم قطعه می شویم.

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

تمامی جملات بخش دوم بر اساس پایۀ دوم ساخته و پرداخته شده اند و پس از پایان هر جمله مجددا به پایۀ دوم قطعه می رسیم.

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید

بخشی از قطعه «شورانگیز» را بشنوید
در حین اجرای جملات، قطعه وارد گوشه شهناز شده و پس از آن با فضای اصلی یعنی درآمد شور باز می گردد و در همان فضای ساختاری بخش دوم به اتمام می رسد.

در این رابطه بخوانید

ارسال دیدگاه

از بحران اندیشه تا نااندیشیدگی بحران در موسیقی ایران (V)

شاید بتوان با نگاهی کلی تر این موضوع را اینگونه تبیین کرد که در جهان ما که زندگی از لایه های درونی تر خود فاصله ای عمیق گرفته است، تبعاً برون گرایی به یکی از خصیصه های روحیات موسیقایی نیز بدل شده است. اجراهای ارکسترال با طیف وسیع و پردامنه ای از انواع سازها و صداها، معطوف گشتن توجه نوازنده به مسائلی همچون حفظ سلامت جسمانی و تأثیراتی که ساز بر وضعیت فیزیکی بدن می گذارد و ارتباط آن با تفاوت چشمگیری که در تعداد اجراهای نوازنده در مدت زمان معین نسبت به گذشته دیده می شود، همه شاید مصادیق همین تغییر در نحوۀ بودن باشند.

روشی برای کمک به هنرجویان در انتخاب کوک درست (II)

الف- مطمئن شوید دست چپ روی انگشت دوم و سوم متعادل شود و انگشتان، بالای نت هایشان شناور باشند و به راحتی روی آن‌ها فرود آیند.

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

جنیفر پال، تلاش و استمرار روی یک ساز

جنیفر ایرنه پال (Jennifer Irène Paull) متولد ۲۴ نوامبر ۱۹۴۴ در لیورپول انگلستان، موسیقیدان، ناشر، سخنران و نویسنده است. وی سلوئیست ابوا دمور (oboe d’amore) است. وی به سرعت به عنوان نوازنده ابوای دمور در ارکستر سمفونیک BBC و ارکستر فیلارمونیک BBC حضور یافت. جنیفر پال به کمک معلم پیانوی خود در سنین بسیار پائینی دنیای غنی موسیقی را شناخت.

کنسرت لیلی افشار در نیاوران

رسیتال گیتار کلاسیک لیلی افشار در تاریخ ۱۸ و ۱۹ مرداد ماه طی دو شب در فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد. افشار در این کنسرت به اجرای قطعاتی از آهنگسازانی چون تدسکو، باخ، لئو براور، آلبنیز و همچنین قطعات محلی تنظیم شده برای گیتار کلاسیک خواهد پرداخت. بلیط فروشی این کنسرت از طریق گیشه فرهنگسرای نیاوران آغاز شده است.

نقشه‌برداری موسیقایی (V)

بنابراین رابطه‌هایی بین موسیقی و معماری وجود دارد که آنها را تطبیق‌پذیری نمی‌توان نامید؛ از سوی دیگر، بهره‌بردن از معماری برای موسیقی و برعکس، کافی نیست؛ هنرمند باید در پیِ شناخت کلّی و جامع از اوضاع زمان و مکان خودش باشد.

داستان دیدار بتهوون و لیست

هر چند بتهوون در اواخر عمر خود قدرت شنوایی خود را تقریبا” بطور کامل از دست داده بود اما می گویند پس از آنکه در سیزدهم آوریل سال ۱۸۲۳ فرانتس لیست (Franz Liszt) کنسرت بسیار جذابی با پیانو اجرا کرد، بتهوون ۵۳ ساله که در آن زمان در محل کنسرت حضور داشت بر پیشانی این نوجوان ۱۲ ساله بوسه ای می زند و از نوازندگی فوق العاده او تشکر می کند.

پیانوی گراند کی کاوایی ژاپن (KG-2C MODEL)

این پیانو به صورت کوک شده توسط شرکت «آوا هنر حنانه» عرضه می شود و خرید این پیانو همراه با ۵ سال گارانتی و خدمات پس از فروش است. برای اطلاعات بیشتر با این شماره تماس بگیرید: ۰۹۱۲۷۳۰۵۲۰۹ مشخصات K.kawai grand 180 Made in japan 1982 Price.62.000.000T ۵ years waranty

متبسم: فرهنگ غلطی در گروه نوازی ما وجود دارد

یا اینکه ساز سنتور یک ساز پر تحرکی است که پرش زیاد دارد و ممکن است یک نوازنده قطعه ای بنویسد و از گروه درخواست کند که آن قطعه را با هم بزنند اما اگر نوازنده ای سازشناسی نداند، نمی داند در این قطعه چه سازی چه بخشی را بزند و چه سازی توانای زدن آن خط را ندارد.

سرگشته در تودرتوی زمان (III)

قطعه به جزیره‌هایی از نواخته‌های سه‌تار، که خطی منسجم و پیوسته از ملودی‌های ساخته شده بر اساس موسیقی دستگاهی ایرانی را سرسختانه پی ‌می‌گیرد، تقسیم شده است که هر لحظه به خصوص در ایست‌ها به شکل پدیده‌ای ریزغربالی فرومی‌پاشد. این فروپاشی تنها از منظر ماده‌ی خطی نیست بلکه در بعد طیفی نیز روی می‌دهد. یعنی طرح ملودی نواخته شده توسط نوازنده‌ی سه‌تار مصالحی را به دنبال می‌آورد که میان یک «ایمیتاسیون کانونیک» در هم شکسته و پاره‌هایی از طیف خط مرکزی سرگردان‌اند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد مواد جدا شده از جزیره‌ی قبلی نوعی گسترش غربال تکاملی برای بعدی فراهم می‌کند، البته با همان مقیاس خُرد.

نقدی بر مقاله پیمان سلطانی، «آهنگ شعر معاصر» (IV)

پیمان سلطانی در بخش دوم مطلبش می نویسد: “شعر کلاسیک یک پیشینه ی قدرتمندِ نقش بازی کردن برای ارضاء حس هنری ایرانی داشته است” راست اش در اینجا اصلا متوجه منظور ایشان نشدم! در ادامه می گوید: “به دلیل ممنوعیتِ سایر هنرها از جمله موسیقی نتوانست آهنگ درونی شعر را متبلور کند اما در دوره ی معاصر و به دلیل گذر از انقلاب صنعتی و هم آمیزی با دوران توسعه در علم و هنر موسیقی در شعر بسیاری از شاعران از جمله هوشنگ ابتهاج نمود عینی پیدا کرد”، چگونه می توان پذیرفت که ممنوعیت موسیقی باعث لطمه زدن به موسیقی شعر شده است؟! همان طور که گفتیم موسیقی یکی از عناصر جدا نشدنی شعر است و نه تنها شعر کلاسیک بلکه شعر نو و حتی شعر سپید هم از عنصر موسیقی بهره گرفته است. حال در شعری موسیقی کمتر است و در شعری بیشتر.

توضیحاتی در مورد مرور آقای بهرنگ نیک آئین (IV)

«پژوهش» هومان اسعدی (۱۳۸۲) یک مقاله ای است در فصلنامه ماهور که خودِ نویسنده آن را چنین معرفی و ارزیابی نموده است: «مقاله حاضر بخشی از یک طرح تحقیقاتی نگارنده است که هنوز به اتمام نرسیده است». (فصل نامه ماهور شماره ۲۲ ص ۴۶) اما آقای نیک آئین اضافه کرده اند که:

بیانیه هیات داوران سومین جشنواره سایت ها و وبلاگ های موسیقی

در سومین جشنواره سایت ها و وبلاگهای موسیقی، دکتر پیروز ارجمند به عنوان سخنگوی هیات داوران به روی صحنه آمد و بیانیه هیات داوران را قرائت کرد که در ادامه متن این بیانیه را به همراه تصاویری از جلسه هیات داوران،‌ می خوانید و می بینید: