گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

واثقی: برادرم نت موسیقی نمی دانست

اسماعیل واثقی

وضعیت رهبری ارکستر در ایران را چطور می بینید؟

متاسفانه بیشتر بر اساس رفاقت و روابط است. یعنی بیشتر رهبرها در اینجا، بر اساس پشتوانه و سابقه فعالیت موسیقایی شان در ایران به رهبری ارکستر می رسند نه تحصیل در رشته رهبری. امروز ایران به رهبر و آهنگسازانی که آشنایی به موسیقی ملی داشته باشند نیاز شدیدی دارد.

در مستند معروف «باد صبا»، قطعه ای از شما اجرا شده است که در رپرتوار این برنامه هم بود؛ «چهارمضراب برای دو سنتور و ارکستر». چطور شد این قطعه در کنار قطعات استاد دهلوی در این مستند جای گرفت؟

خود آقای دهلوی از من خواستند که این قطعه را در فیلم استفاده کنیم. اتفاقا همان اجرا هم بهترین اجرای این اثر بوده است که خود آقای دهلوی رهبری کرده اند و سنتور ها را من و آقای اسماعیل تهرانی زده ایم. این اجرا به صورت کاملا ارکسترال در استودیوی وزارت فرهنگ و هنر ضبط شده است و از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است.

در آرشیو رادیو تعداد زیادی موسیقی فیلم به نام برادر شما زنده یاد حسین واثقی وجود دارد. این آثار عموما ارکسترال هستند. آیا تنظیم این آثار از شما بوده؟

خیلی بیشتر از تنظیم کار من بوده! برادر من نه ساز بلد بود نه نت موسیقی؛ همه کارها با من بود. همه چیز را من یک شبه می نوشتم؛ کسانی که استودیو ضبط می کردند این جریان را به خوبی می دانند. خیلی از این قطعات یک تم چهار میزانی داشته و من آنرا کامل کرده ام. گاهی هم یک ملودی کامل داشتند که باز روی آن کار می کردم. من حتی این فیلم ها را هم ندیده بودم؛ برادرم داستان را به من می گفت و یک تم را پیشنهاد می داد و من شروع می کردم به نت نویسی و آهنگسازی.


در مورد اثری که برای تار و ارکستر نوشته اید صحبت کنید. آیا این قطعه کنسرتو تار است؟

شباهت به کنسرتو دارد ولی نام اش را «فانتزی برای تار و ارکستر» گذاشتم. چندان به فرم های غربی اعتقاد ندارم، نه اینکه ایرادی داشته باشد ولی چون خودش ایده ای داشته دلیلی ندارد نام کنسرتو رویش بگذارم، هرچند این قطعه سه موومانی است و مانند کنسرتو، موومان های تند و کند به همان شکل دارد. من در این قطعه از یک پرنده به نام مرغ خارزار ایده گرفته ام که پرنده مشهوری است و داستان هایی دارد. اینجا تار در واقع دارد تداعی گر او می شود.

قطعات عارف و شیدا را در چه سالی تنظیم کردید؟

حدود انقلاب بود که این کارها تنظیم و با صدای خانم سیما مافیها ضبط شد. سولیست کمانچه و سه تار هم آقای مجتبی میرزاده بود.

 

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

دیدگاه ها ۳

  • یعنی آقای مجتبی میرزاده قطعات عارف و شیدا با صدای خانم سیما مافیها را تنظیم نکردند؟
    چرا همان قطعات را که اخیرا با صدای امیرمحمد تفتی ضبط کرده‌اید کیفیت نازلی دارد، بلکه از نظر ارکستراسیون ایرادها و غلط‌های اساسی نیز دارد؟!

      • ایشان در همین وبسایت (صفحه منتشر شده به تاریخ ۱۸ شهریور) گفته‌اند که «پارتیتورهای قطعات عارف و شیدا گم شده بودند. مقداری از آنها پیدا کرده‌اند و مقداری را دوباره نوشته‌اند»؛ خب این حرف تا حدی قبول!
        سؤال اینجاست که پس از سال‌ها که باید تجربه و علم موسیقی ایشان (که قاعدتا باید رشد کرده باشد) اجرای مجدد این قطعات ایرادهای اساسی دارد و بسیار نازل‌تر از اجرای ضبط شده همراه مجتبی میرزاده است؟
        علم و ارکستراسیون و تنظیم مثل نوازندگی نیست که آدم بگوید با پیر شدن یا تمرین نکردن گاهی کیفیتش کم ‌می‌شود بلکه باید بسیار بهتر شده باشد که نشده، حتی قابل مقایسه با آن اجرا نیست.
        می‌توانید به عنوان مثال، قطعه «از خون جوانان وطن» اجرای قدیمی (با صدای سیما مافیها) و اجرای اخیر (امیرمحمد تفتی‌) را با هم مقایسه کنید. تا منشأ و علت سؤالاتی که پیش آمده بهتر درک شود.

بیشتر بحث شده است