جملات این گوشه در تصویر بالا با حروف مشخص شده اند، حالا حروف مورد نظر را با نغمات نوشته شده در تصویر پایین تطابق دهید.
همانطور که مشاهده می کنید جملات آغازین قطعۀ چندمضراب حجاز کاملا بر اساس گوشۀ یقولون از ردیف میرزاعبدلله اقتباس شده اند و ساختار، ترتیب وترکیب جملات کاملا با هم مطابقت می کنند. حال بخش دیگری از این قطعه را مورد بررسی قرار می دهیم که بر اساس گوشۀ بسته نگار در آواز ابوعطا طراحی و ساخته شده است. ابتدا به قسمتی از گوشۀ بسته نگار در ردیف میرزا عبدالله توجه کنید.
حالا به قسمتی از قطعۀ چندمضراب حجاز توجه کنید که کاملا بر اساس نغمات گوشۀ بسته نگار در ردیف موسیقی ملی ایران ساخته و پرداخته شده است.
حالا به گوشۀ دیگری از ردیف میرزا عبدالله توجه کنید. گوشۀ سیخی در آواز ابوعطا.
حالا به همین جملات در قطعۀ ضربی ابوعطا توجه کنید و سعی کنید از روی علائم مشخص شده به تشابه ساختاری نغمات پی ببرید. با مرور این جملات می توان به میزان تاثیرپذیری از ردیف های موسیقی ملی ایران در آثار پرویز مشکاتیان پی برد.
همانطور که ملاحظه شد جملۀ اجرا شده در این قطعه کاملا با ابتدای گوشۀ سیخی از ردیف میرزا عبدالله تطابق داشته و کاملا برگرفته از آن می باشد. حال به جمله ای دیگر از همین گوشه (سیخی) توجه کنید.
این جمله را نیز با نغمۀ درج شده در تصویر زیر مقایسه کرده و سعی کنید آن دو را با هم مقایسه کنید. باز هم ملاحظه می شود که ردیف موسیقی ملی ایران تا چه حد در ساخت این اثر تاثیر داشته است.
به همین ترتیب مشاهده کنید مثال های زیر را و سعی کنید جملات تاثیر گرفته از ردیف را مقایسه کنید. قطعۀ پیش درآمد نغمه در دستگاه چهار گاه و گوشۀ زنگ شتر از ردیف میرزا عبدالله
قطعۀ کرشمۀ زابل دردستگاه چهارگاه و گوشه های کرشمه و نغمه در دستگاه چهارگاه از ردیف میرزا عبدالله
قطعۀ نغمه در دستگاه شور و گوشۀ نغمه از ردیف میرزا عبدالله در دستگاه شور.
قطعۀ گرایلی شستی و هشتری و گوشه های گریلی و هشتری از ضربی گریلی در بخش ضربی های دستگاه شور از ردیف میرزا عبدالله.
قطعۀ راز و نیاز در دستگاه همایون و گوشۀ راز و نیاز از ردیف میرزا عبدالله دستگاه همایون.
قطعۀ مقدمۀ مفرح در دستگاه همایون و مقایسۀ آن با رنگ فرح از ردیف میزا عبدالله دستگاه همایون.
قطعۀ ضربی اصول و مقایسۀ آن با رنگ یا ضربی اصول در ردیف میرزا عبدالله بخش ضربی های شور.
همچنین توجه کنید به چهارمضراب چهارگاه در مقدمۀ تصنیف صبح است ساقیا که برگرفته از چند گوشه و قطعۀ ضربی از ردیف میرزا حسینقلی و ردیف دورۀ عالی تارنوازی علی اکبر خان شهنازی است.
۱ نظر