گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

یادی از باقرخان رامشگر (۱)

باقرخان رامشگر از اهالی اصفهان و شاگرد موسی کاشی که در دستگاه ظل السلطان در اصفهان بود و پس از آنکه در این ساز مهارت پیدا کرد وارد دستگاه بانو عظمی خواهر ظل السلطان شد. پس از چندی به تهران آمد و با دختر میرزا حسینعلی ازدواج کرد و نزد جناب میرزا دوره کامل ردیف دستگاهی را فرا گرفت باقرخان همیشه از استاد خود موسی کاشی نام می‌برد. باقرخان در نواختن آهنگهای ضربی و رنگ مهارت و سرعت عمل داشت و با این هنر در نوازندگی معروف بود.

مشحون می گوید یکروز در منزل مرحوم عبدالحسین شهنازی با چندتن از دوستان دعوت بودیم، دوستان شهنازی خواهش کردند، باقرخان را که از سازش تعریف زیاد شنیده ایم و اکنون مجاور منزل شما سکونت دارد دعوت کنید بیاید که ساز او را بشنویم؛ شهنازی بیرون رفت و پس از مدتی با پیر مرد کوتاه قدی وارد شد و گفت این باقرخان که می خواستید.

باقرخان مردی مودب و محجوب بود و زانو به زمین نشست و چیزی نگذشت که به اشاره شهنازی کمانچه کاسه استخوانی بزرگ ترکی او را آوردند ولی استاد از شدت ضعف پیری چنان دستش می لرزید که گویی شاگردی مبتدی آرشه روی سیم می کشد. این امر باعث تاثر دوستان شد که پیری با انسان چه می کند. («تاریخ موسیقی ایران»، مشحون جلد ۲ ص ۵۴۵)

این حکایت با توجه به فوت عبدالحسین شهنازی در اسفند ۱۳۲۷ و دوره بیماری تومور مغزی وی مربوط به سالهای ۶-۱۳۲۵ می باشد.

خوشبختانه به اهتمام دختران باقرخان و نوادگانش که خانواده ای هنرمند می باشد، مجموعه با ارزشی از اسناد مدارک مکتوب شامل عکس کارت پستال نت و… برجای مانده است. باقرخان دارای روحیه ای شاد و سرزنده و اهل معاشرت بوده دوستان صمیمی اش بویژه عیسی آقاباشی و استادش موسی کاشی و در بسیاری از عکسها مشاهده می شوند.


audio file
بخشی از ساز و آواز دشتی با کمانچه باقر رامشگر و صدای حسین طاهرزاده را بشنوید

باقرخان ۴ عدد کمانچه داشته که در عکسهای قدیمی مشاهده می‌شود. یک کمانچه شش سیم که در بسیاری از صفحات به جا مانده از آثار وی خصوصاً صفحات لندن با کمانچه شش سیم نواخته است، معروف است که این کمانچه متعلق به استادش موسی کاشی بوده که ایشان نیز این ساز را از استاد خود دریافت کرده است و می توان گفت که این ساز از قدمت ۲۰۰ ساله برخوردار است و اکنون نزد نوادگان باقرخان است، متاسفانه آثار شکستگی و تعمیر در این ساز مشاهده می شود.

باقرخان در سال ۱۳۲۸ ش فوت می کند و در امامزاده عبدالله تهران دفن است. نام فامیل بازماندگانش ظهرالدینی و پازوکی است.

بهروز مبصری

بهروز مبصری

متولد ۱۳۳۶ ساوه
محقق تاریخ موسیقی و نوازنده تار و سه تار

۱ نظر

بیشتر بحث شده است