گفتگوی هارمونیکآیین رونمایی و بررسی آلبوم «مانترا» به آهنگسازی و نوازندگی سام اصفهانی جمعه ۱۱ مرداد ۹۸ در شهر کتاب مرکزی با حضور جمعی از هنرمندان و موسیقیدانان برگزار شد. در این جلسه احمد پوری، مهیار علیزاده و فردین خلعتبری حضور داشتند و نیز نادر مشایخی، هوشیار خیام، مانی جعفرزاده، بهنام ابوالقاسم، رضا فرهادی و سام اصفهانی پیرامون اثر صحبت کردند.
نادر مشایخی
از همان شروع قطعه ی اول شاهد یک رشد بسیار مشهود از نظر فنی در آهنگساز هستیم. دغدغه در این آثار فرم یا علت معلول و ساختارهای سنتی نیست. قطعاتی که المان های فرهنگ ایرانی را مکررا به شما نشان می دهد. به شما القا نمی کند چه طور فکر کنید و شما را آزادانه در بین اصوات و هارمونی رها می کند تا به برداشت شخصی درستی برسید. این قطعات ابعاد و جنبه های متفاوتی دارند که به شما اجازه نمی دهد صرفا از یک زاویه به آنها نگاه کنید و قضاوتشان کنید که این به نظر من یک کوآلیتی منحصر به فرد است. قطعاتی که مشخص است آهنگساز آنها یک پیانیست بود و به ساز به مثابه یک ماتریال آهنگسازی نگاه شده است.
هوشیار خیام
دیشب برای اولین بار این قطعات را شنیدم و این اثر مرا شوکه کرد، مانترا در ظاهر پُر از نتهای غلط است اما از جنس کاملا حساب شده، شکوهمند و دلپذیر است. قطعاتی که در عین سپیدی و خلوص جهان رنگ مخاطب خود را گسترده می کند؛ مشخص است در پسِ هر کدام از قطعات برای آهنگساز زندگی وجود داشته است. نکته اساسی دیگر حس نیاز به سفر کردن در یک آرتیست است. اتفاقی که مثلا در سمفونی نهم بتهوون می افتد و او با مارش عثمانی به دوره و کانسِپتی فراتر از زمانِ خودش سفر می کند. هنرمند نیاز به سفر اینچنینی دارد تا بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد و این همان اتفاقیست که در اثر سام اصفهانی کاملا رخ می دهد. مثلا در پانوراما پاوَموری او راجع قطعه ای او سفری درونی به تنبورنوازی کرمانشاه دارد. در آخر باید اضافه کنم که باید بدانیم موسیقی سام اصفهانی دارد به رپرتوآر موسیقی ما اضافه می کند و این اصلا اتفاق کمی نیست.
مانی جعفرزاده
خوشحالم که برای بار دوم راجع اثری دیگر از دوست خوبم سام اصفهانی صحبت می کنم اولی در ماندالای درودن چهار سال پیش و اینبار راجع به آلبوم جدید او مانترا. در هر دو عنوان این دو مجموعه از المانهای شرقی هندویی استفاده می شود اما خود آثار این روند را حکایت نمی کنند. با نگاهی به مانترا متوجه می شویم که این اثر حاصل رشد فنی طبیعی و البته سلامت آهنگساز نسبت به مجموعه ی قبلی اوست و این دقیقا همان اتفاقیست که باید رُخ می داد. متاسفانه آهگسازان ما بعد از تجربه های ابتدایی در آثار بعدی دستخوش حربه ی بازار موسیقی می شوند یعنی یا به شدت از عام فاصله می گیرند یا به شدت به موسیقی عام پسند تبدیل می شود اما سام اصفهانی در این اثر نشان می دهد دچار این حربه نمیشود. به بیان دیگر با توجه به این سیر چهار ساله از مجموعه قبل تا امروز که زمان پرخطی محسوب می شود، هنرمند گُم نشده و آثار او نشان می دهد به شدت به خودش وفادار است.
نکته حایٔز اهمیت در این اثر این است که اگر یک مخاطب غیر موسیقیدان هم آن را بشنود برایش لذتبخش است، در عین آنکه این مجموعه به شدت اثر جدی ایی در موسیقی محسوب می شود. در این مجموعه استفاده از فرهنگ و ماتریال بومی به طرز کاملا درستی اتفاق افتاده است مثلا در قطعه ی دوم (پانوراما گیلانه) ما کاملا دیلمانِ دشتی می شنویم در حالیکه اصلا دیلمان نیست و اتفاقا کاملا معاصر است.
۱ نظر