آروین صداقت کیش
چیست این «موسیقی نو»؟
آنگاه که یک مجموعه‌ی دنباله‌دار «موسیقی نو در ایران» نام می‌گیرد و از پس شماره‌ی نخستش شماره‌ی دومی نیز می‌آید، انتظاری را در پس خود برمی‌انگیزد. آن انتظار از جنس توصیف است یا تبیین. بدین معنا که شاکله‌ی «موسیقی نوی واقعا موجود» همچون یک بیانیه دست‌کم از خلال فرایندهای شناسایی/گزیدن و اعتباربخشی پدیدآورنده‌ی آن برابر ما بایستد.
چنین مجموعه‌ای فراهمی امکان شنیدن چند قطعه موسیقی از برخی آهنگسازان کم‌تر شناخته‌شده را که به آسانی می‌تواند بهره‌ی ارجمند هر مجموعه‌ی دیگری باشد به حاشیه بدل می‌سازد، از آن رو که می‌پرسد «موسیقی نو» چیست؟ یا «موسیقی نو» در ایران چگونه است؟ یا قصد ناگفته‌اش این است که در قامت کار هنری پاسخ دهد تا کنون چنین بوده است و چنان.
حتا اگر مجموعه یک‌سر مهر خاموشی بر لب داشت نیز این انتظار ذهن را می‌آکند اما واژگان بیانیه را از سایه به در می‌آورد. سینا صدقی در توصیف عوامل «نوبودگی» آثار مشایخی آن را می‌گشاید: «[…] این آثار بر پرسش‌هایی درباره‌ی چیستی موسیقی ایران، نسبت شرق‌وغرب و چیستی صدا گشوده هستند» (۱).
یعنی اثر موسیقایی و تفکر موسیقایی زاینده‌ی آن، نقاطی پرسیده‌نشده و از آن رو دیده‌نشده و فهم‌نشده را به کانون نگاه آورده است. مثال ساده‌اش درباره‌ی مشایخی پرسشی است که او از ایران و ایرانیت در موسیقی‌اش کرد. در یک کلام او کوشید نسبت میان ایران و موسیقی را تا لایه‌هایی دورتر از تنها یک نشانه‌ی فرهنگی/موسیقایی شناخته‌شده (مثل تِم یا مُد) بگستراند و بدین اعتبار نسبتی نو را مدعی شد.
حال بر این بستر می‌توان شنید و آثار این مجموعه (و مجموعه‌ی پیشین) را از سر انتظار برانگیخته‌ی خودشان به جستجوی چیستی موسیقی نو واکاوید و مکرر از هر کدام یا از همه در مقام یک جریان پرسید؛ آیا «موسیقی نو» یک نسبت است میان موسیقی و امر نو که تنها به قید جغرافیایی ایران محدود شده یا یک نام خاص است برای اشاره به پدیده‌ای موسیقایی با ویژگی‌ها و کرانه‌های معلوم؟ و اگر نام خاص باشد، آیا «موسیقی نو» آنچنان که از ورای شکل‌های گوناگون بیانش می‌توان دید، خود به سرنوشت برچسب «موسیقی معاصر» دچار شده است؟
پی نوشت
۱- دفترچه‌ی سی‌دی، ص ۴.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
آلبوم «موسیقی نو در ایران (۲)» مجموعه‌ای از شش قطعه موسیقی آوانگارد و معاصر است. هر قطعه در این آلبوم توسط یکی از موسیقیدانان معاصر آهنگسازی شده است. آهنگسازان قطعات به ترتیب علیرضا مشایخی، علی گرجی، فرزیا فلاح، اشکان خمسه پور، آرش عباسی و آزاد حکیم رابط هستند.
قطعات این آلبوم به صورت مستقل از هم هستند. هر کدام با سازبندی خاص خود و فضای جداگانه، قصد بیان تفکری مختص به خود را دارد. موسسه فرهنگی هنری ماهور این اثر را در سال ۱۳۹۶ منتشر کرده است.
۱ نظر