وان موریسون، نوری در تاریکی (۱)

جرج ایوان موریسون (George Ivan Morrison) متولد ۳۱ آگوست ۱۹۴۵ در بلفاست، ایرلند شمالی است. او خواننده و ترانه سرایی است که به شخصیتی سرکش و والا شهرت دارد. وی که توسط هوادارانش با عنوان “وان، آن مرد” شناخته شده تنها فرزند خانواده موریسون بود، پدرش جرج، چوپان و مادرش ویولت، در جوانی خواننده و رقاص بود. موریسون که به عنوان وان شناخته شده بود تحت تاثیر پدر که آثار موسیقی بسیاری را جمع آوری می کرد با گوش سپردن به موسیقی بزرگان همچون، جلی رول مورتون (Jelly Roll Morton)، ری چالرز (Ray Charles)، لید بلی (Lead Belly) و سولمون براک (Solomon Burke) پرورش یافت؛ خود موریسون بعدها گفته است: “اگر هنرمندانی چون ری و سولمون را نمی شناختم، نمی توانستم جایی که امروز هستم، باشم.” مجموعه غنی و متنوعی که پدر گرد آورده بود او را با ژانرهای وسیع موسیقی آشنا کرد؛ بلوز از مادی واترز (Muddy Waters)، گاسپل از مالیا جکسون (Mahalia Jackson)، جاز از چارلی پارکر (Charlie Parker)، موسیقی محلی از وودی گاتری (Woody Guthrie) و موسیقی بومی از هانک ویلیامز (Hank Williams) و جیمی راجرز (Jimmie Rodgers).

اگرچه اولین آلبومی که خود او خرید از موسیقیدان سبک بلوز سانی تری (Sonny Terry) بود. زمانی که لونی دونگان با “جزیره راک” نوشته لید بلی موفقیت کسب کرد، موریسون احساس نزدیکی نسبت به این نوع موسیقی کرد و توانست با موسیقی اسکیفل (skiffle music)، ترکیبی از موسیقی جاز، بلوز و محلی ارتباط برقرار کند.

زمانی که یازده ساله بود پدرش اولین گیتار آکوستیک را برای او خرید. یک سال بعد در سن دوازده سالگی موریسون جوان گروه خود را تشکیل داد که نوعی از موسیقی اسکیفل بود. در سال ۱۹۵۸ گروه توانست در سینماهای شهر اجرا داشته باشد و خود موریسون هم خوانندگی و هم برنامه ریزی آنرا بر عهده داشت. در سن چهارده سالگی گروهی شبانه تشکیل داد که ترکیبی از موسیقی اسکیفل بود و در کنسرتهای مدرسه حضور می یافتند.

قسمتی از “wavelength” با اجرای وان موریسون را بشنوید

زمانی که ساکسیفون نوازی جیمی گیوفر (Jimmy Giuffre) در قطعه “قطار و رودخانه” را شنید پدرش را متقاعد به خرید یک ساکسیفون کرد و در کلاسهای ساکسیفون نوازی شرکت کرد. در آن دوره به گروه دین سندز (Deanie Sands) و جاولینز (Javelins) پیوست و گیتار نواز و خواننده گروه شد، به همراه کیبورد نواز وسلی بلک (Wesley Black) به گروه پادشاهان (Monarchs) معروف شدند.

به دلیل آنکه او از طبقه کارگر جامعه بود، مجبور به داشتن شغلی به غیر از موسیقی، برای امرار معاش بود؛ او بعد از چندین شغل مختلف به عنوان شیشه شور استخدام شد که بعدها قطعه ای به نام “تمیز کردن پنجره ها” را با این مضمون خلق کرده. در حالی که با گروه پادشاهان می نواخت، موریسون جوان به همراه هری مک شوبند (Mack Showband) و جئوردی اسپرول (Geordie Sproule) نیز می نواخت که او را بزرگترین تاثیر گذار خود می دانست.

در سن ۱۷ سالگی به همراه “پادشاهان” اولین سفر اروپایی خود را برگزار کرد. این گروه ایرلندی با حضور موریسون با نواختن ساکسیفون، گیتار و چنگ به اسکاتلند، انگلستان و آلمان سفر کردند. در نوامبر ۱۹۶۳ در استودیوی آریولا اثرشان را به نام بوزو هالی گالی (Boozoo Hully Gully) ضبط کردند که این اولین اثر ضبط شده ماریون بود. در نوامبر ۱۹۶۳ موریسون به بلفست بازگشت و در آن زمان گروه از هم جدا شدند.

موریسون با اسپرول اجراهایی در منتهتن داشت و به همراه گروه “عقابان طلایی” (Golden Eagles) به عنوان خواننده بلوز استخدام شد. موریسون که در سال ۱۹۶۲ دیگر با گروه “عقابهای طلایی” نمی نواخت خود گروهی به نام “بلفاست شرقی” (East Belfast) تشکیل داد با حضور رونی میلینگز (Ronnie Millings)، بیلی هریسون (Billy Harrison) و آلن هندرسون (Alan Henderson). موریسون خود ساکسیفون و سازدهنی می نواخت و خوانندگی را به طور مشترک با بیلی هریسون انجام داد.

قسمتی از “stranded” با اجرای وان موریسون را بشنوید

بعدها نام گروه را به “آنها” (Them) تغییر دادند که بر گرفته از فیلم ژانر وحشت دهه پنجاه “Them” بود. آنان به گروه راک گاراجی یا گلوریا معروف بودند. در آوریل ۱۹۶۴ کلوپ جدید R&B برای برگزاری اجرایی در هتل ماریتایم به دنبال گروهی بود که در آنجا اجرا کنند. اجرای درخشان گروه در آنجا توجه فراوانی به دست آورد که در واقع اولین اجرای عمومی و رسمی آنان بود. موریسون درباره این اجرا گفته است: “آنها (Them) زنده شد و مرد بر روی سن هتل موریسون” و بر این عقیده بود که گروه نتوانست انرژی را که در کنسرتهای زنده داشته در ضبطشان نیز حفظ کند.

دیک رو (Dick Rowe) از کمپانی ضبط دکا (Decca Records) از اجراهای گروه آگاه شد و قراردادی دو ساله با آنان بست. در این دوره دو آلبوم و ده آهنگ مستقل را ضبط و عرضه کردند. آنان سه اثر موفق بزرگ داشتند: “عشقم لطفا مرا ترک نکن” ۱۹۶۴، “اینجا شب فرا می رسد” و “چشمان عارف” (Mystic Eyes) در سال ۱۹۶۵. قطعه “عشقم لطفا مرا ترک نکن” به عنوانی نوعی استناندارد برای موسیقی راک شناخته شد.

در سال ۱۹۹۹ موسیقی راک گاراجی موریسون به رقابت جایزه گرمی Grammy Hall of Fame راه یافت که توسط پائول ویلیامز اینگونه توصیف شده؛ “صدای وان موریسون نوری است در تاریکی، خانه ای روشن در آخر دنیا. بهترین موسیقی راک را به بشریت تقدیم کرده است.”

en.wikipedia.org