مقام بزرگ
در کوکهای «دو – سل»، «فا – دو» و «سل – ر»
در گام همایونِ وزیری هم مانند سهگاه با مشکل جدایی تنیک از شاهد برمیخوریم. در این گام مهمترین صدا درجۀ دوم گام است. «تعلق» هم بیتعریف ولی بهمعنی همجنس است، اما آنچنان که این دو گام نوشته شدهاند، دو گام متفاوت هستند (همان: ۱۲۴):
مقام بزرگ مجنب
در کوکهای «سل – دو»، «دو – فا» و «ر – سل»
چهارگاه جنسیتی خاص و استثنایی در موسیقی است. ویژگی خاص چهارگاه بهواسطۀ فاصلۀ «سل – ر کرن» که پنجم مجنب یا «پنجم کم درست (نامگذاری روحالله خالقی)» است که از پشتسرهمی فاصلههای بقیه و مجنب (ب – جـ) حاصل میشود. این جنسیت همیشه و در همهجا چهارگاه شنیده میشود (برخلاف جنسیت مجنب که دربرگیرندۀ شور، سهگاه و بیات ترک میتواند باشد). این جنسیت را که نوعی جنسیت بزرگ هم هست (سوم بزرگ) چهارگاه مینامیم؛ چرا که تنها در چهارگاه موجود و شنیده میشود.
مقام چهارگاه
در کوکهای «دو – سل»، «فا – دو» و «سل – ر»
پی نوشت
۹- نک به «موسیقی ایرانی»شناسی، ص ۱۴۳.
۱ نظر