گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مروری بر کتاب «فرهنگ موسیقی هاروارد»

فرهنگ موسیقی معتبر

مروری بر کتاب «فرهنگ موسیقی هاروارد» ترجمه‌ی عادل شاهنده و ویراستاری علمی علی احمدی‌فر


مدخل‌های A و B ویراست چهارم «فرهنگ موسیقی هاروارد» را «انجمن موسیقی گیلان» و انتشارات کردگار با ترجمه‌ی عادل شاهنده و ویراستاری علمی علی احمدی‌فر منتشر کرده‌اند که یعنی دست فرهنگ‌وران گیلانی (ازجمله ویراستار که از فعالان به نام است) در کار بوده است. تا آنجا که می‌دانیم این نخستین بار است که یک دانشنامه‌ی معتبر نسبتاً گسترده (اصل ۱۰۰۸ صفحه‌) موسیقی به فارسی ترجمه می‌شود. پس گذشته از دیگر جنبه‌ها کتاب از همین یک جنبه هم شایسته‌ی توجه است.

اصل کتاب یک دانشنامه‌ی مشهور است که از ۱۹۴۴ تا ۲۰۰۳ چهار ویراست داشته (سومی و چهارمی به دست دان رندل). از آغاز، ویژگی این دانشنامه در میان همتایان (دانشنامه‌های متوسط و بزرگ مثل گروو و آکسفورد) روانی نثر و گرایش به موسیقی‌ قرن بیستم و موسیقی‌های غیرغربی بود که ویراست پس از ویراست هم گسترش یافت.

ویژگی اول با توجه به ترجمه‌ی متوسط کتاب (به قرینه‌ی متن فارسی نه بر اساس مقابله‌ی کامل) کم‌وبیش باقی ‌مانده است. اما ویژگی دوم ممکن است در حال حاضر چندان به چشم نیاید. زیرا از یک طرف با توجه به نیازهای خواننده‌ی فارسی‌زبان نبود امکان مقایسه با دیگر دانشنامه‌ها نمود چندانی پیدا نمی‌کند و از طرف دیگر در خود زبان انگلیسی هم نمونه‌های مورد بررسی‌اش به نسبت زمان آخرین ویراست (۲۰۰۳) کمی قدیمی است.

بااین‌حال دیدن نام بسیاری از دانشوران معتبر و چیره‌دست در فهرست همکاران دانشنامه مثل نِتِل، کیوی، بُهلمن، مورگان، لِوین و… خیال هر خواننده را از بابت محتوای مدخل‌ها و مخصوصاً منبع‌شناسی مفید (البته کمی تاریخ‌گذشته) انتهای آنها آسوده می‌کند. تنها کمبود واضح (هم در اصل هم در ترجمه) شاید فقدان یک فهرست مدخل‌هاست که دسترسی را آسان‌تر کند.

در چاپ فارسی کیفیت تصاویر و نت‌نوشت‌ها تا حدودی پایین آمده که با توجه به کپی‌برداری از یک نسخه کتاب اصلی و نه دریافت تصاویر با کیفیت بالا از ناشر کاملاً قابل پیش‌بینی بوده است. بااین‌وجود به حساب سودمندی‌های مهم‌تر می‌شود از این عیب چشم‌پوشی کرد و امیدوار بود که متصدیان کار را نیمه‌تمام نگذارند و باقی را هم با همین همت و به همین شکل بلکه با کیفیت شکلی و ترجمه‌ی بهتر منتشر کنند.

نویز

***

گفتگوی هارمونیک

نخستین جلد فرهنگ موسیقی هاروارد شامل حروف A و B تألیف دون مایکل راندِل با ترجمه‌ی عادل شاهنده و ویراستاری علمی علی احمدی‌فر، در سال ۱۳۹۶ به همت انجمن موسیقی گیلان روانه بازار نشر شد.

آروین صداقت کیش

آروین صداقت کیش

متولد ۱۳۵۳ تهران
منتقد و محقق موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است