گزارشی است از مراسم رونمایی از آلبوم به‌یاد بهاری (III)

چهارشنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۸

انجام این قبیل نواخته‌ها، هرچند حمایتی از آنها نمی‌شود و غالب جامعه نیز طالب آن نیست، واقعاً نیاز است چون کمانچه‌نوازی خیلی بیراهه رفته است. از سال‌هایی که مرکز حفظ و اشاعه ایجاد شد ردیف تار مبنای آموزش ردیف برای همۀ سازهای موسیقی دستگاهی قرار گرفت و هرچند این ردیف ردیف خوبی است اما برای سازهای دیگر ترجمه نشد و جملات آن در اجرای کمانچه کپی شد و ازاین‌روسبک و سیاق نسل پس از استاد بهاری، که گاه نزد ایشان هم تلمذ کردند، خیلی متفاوت با ایشان است و بیشتر تحت‌تأثیر ردیف‌نوازی میرزاعبدالله با کمانچه هستند. از طرف دیگر، موسیقی‌‌های فولکلوریک خراسان، لرستان و کردستان و آذربایجان خیلی در کمانچه‌نوازی تأثیر گذاشته و به قول استاد لطفی مکتب تهران را دیگر نمی‌بینیم و لحن‌های مختلف وارد کمانچه‌نوازی شده است.

علی‌رغم حذف ویولن در نوازندگی موسیقی ایرانی پس از انقلاب، عده‌ای هم تحت‌تأثیر صدادهی و نوازندگی ویلن هستند و بدین‌منظور تغییراتی در ساختار کمانچه دادند و کمانچه را مانند ویلن عمودی می‌نوازند و تکنیک‌هایی که با کمانچه می‌نوازند ویلنی است و ارتباطی با کمانچه ندارد و حتی برخی کتاب‌های آموزش ویلن کلاسیک، مانند کایزر و ولفارت را با کمانچه تدریس می‌کنند.

مجموع این عوامل باعث شدند که به ضبط اثری به شیوۀ نوازندگی استاد علی‌اصغر بهاری راغب شوم و سعی کنم ارتباط معنوی‌ای را که با ساز ایشان برقرار کردم بیان کنم که امیدوارم مورد قبول واقع شود. در ادامه، شهرام صارمی، نوازندۀ کمانچه، به سخنرانی پرداخت و به آیدین نورمحمدی برای انتشار این آلبوم تبریک گفت و گفت در این شرایط که موج موسیقی تجاری و بازاری و مصرفی به تمام رسانه‌های جمعی، رسانه‌های مجازی و هرجا که امکان ارائه باشد دارند نشو و نما می‌کنند، و البته سریعاً می‌آیند و با همان سرعت می‌روند و ماندگاری ندارند، اینکه ایشان در چنین مقطعی، ذهن، تمرکزو انرژی‌اش را برای تولید چنین اثری مصروف کرده جای تبریک دارد و در نگاه و ذهنیتی که به این کار داشته تا حدود زیادی موفق بوده و برایش آرزوی موفقیت‌های بیشتر دارم.

در صحبت‌هایی که انجام شد، یکی دو بار واژۀ «کپی» به کار رفت که باید آن‌را «بازسازی آثار گذشتگان» یا «بازسازی یک شیوۀ نوازندگی» نام نهاد و هنرمندی تمرکزش را بر این موضوع می‌گذارد که ادبیات موسیقی‌ای را که چندان رایج نیست یا مربوط به استادی است که خودش حضور ندارد احیا کند و این موضوع باید در مقطعی از زندگی هنری هر هنرمندی وجود داشته باشد. بخشی از فعالیت هنری هنرمندان برجستۀ امروز به بازسازی گذشته اختصاص داشته است و برخی، مانند استاد محمدرضا لطفی، به‌صورت گروهی به بازسازی آثار قدیم پرداختند و حتی گروهی با عنوان «گروه بازسازی» برای بازسازی آثار گذشتگان تشکیل دادند.

ارسال دیدگاه

مکتب و مکتب داری (IV)

نمونه ای دیگر، کنسرت گروه اساتید (به کوشش فرامرز پایور) در مایه دشتی به سال ۱۳۵۸ همراه صدای محمدرضا شجریان است. در آلبوم «پیغام اهل راز» استاد فرامرز پایور، روایتی دیگر و برداشتی خاص از تصنیف «خون جوانان وطن» اثر عارف را ارائه داده و یکی از زیبا ترین اجراهای استاد اسماعیلی در همین آلبوم است. ارتباط شنونده این آثار باصدای ضرب (تنبک) استاد، ارتباطی ناخودآگاه است. مانند ارتباط شنونده ارکستر سمفونیک با صدای کنترباس ها و ویولونسل ها و دست چپ پیانو.

یادداشتی بر آلبوم «گلعذار»

گوش‌ها را به شنیدن و چشم‌ها را به خواندن رنجه نساختن، در تنه‌ی موسیقی خلأ اندیشه و خِرد را با ایدئولوژی پر کردن‌، از هنر جز ژست گرفتنش را نداشتن، از جعل و شید تاریخ ساختن، کندذهنی و بی‌دقتی و درجا زدن در بنیان‌های سستِ آموزش‌های علیلِ آمیخته با انواع توهمات و خرافات، همه و همه ثمرِ آفت‌زده‌ای جز همان «انبساط خاطر» و زبان‌آوری‌های مجانی و بی‌باج در دورهمی‌های موسیقایی‌ای که حال به لطفِ بسترِ مهیا‌ی خانه‌ی عفافِ نشر در ایران رسمیت یافته‌اند نخواهد داشت.

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

غلامرضا مین باشیان، مرد اولین ها (II)

غلامرضا خان از روی کتابهایی که با کمک مزین الدوله از فرانسه به فارسی ترجمه شده بود به هنرجویان سازشناسی و ارکستراسیون موسیقی نظامی و هارمونی درس می داد. جزوه هایی نیز از او نوشته شد در باب سلفژ و تعلیم سازهای بادی که منتشر نشده است.

پل

بریدج (پل) معمولا” به قسمتی از موسیقی گفته می شود که برای ایجاد کنتراست در قطعه قرار داده می شود. بسیاری از موسیقیدانان بجای اصطلاح بریدج از عباراتی مانند کانال، قسمت B و یا حتی قسمت میانی استفاده میکنند. یک بریدج کلاسیک معمولا” – و نه لزوما” – از ۸ میزان تشکیل می شود و در فرمهایی مانند AABA یا ABAC و … استفاده می شود، همچنین در برخی موارد ریدج ممکن است دوبار بکار برده شود مانند فرم ABAB. (در اینجا منظور از B قسمت بریدج از موسیقی است)

رموز ویولن (III)

در مورد چوب یک تکه هم برای صفحه زیر ویولون، در مقایسه با صفحه دو تکه که دو قطعه متقارن می باشند وبا برش از وسط واتصال آنها به یکدیگر تقارن خطوط سنی و موجها ایجاد میگردد، صحبتهای بسیاری میتوان نمود.

مینی مالیسم، فیلیپ گلاس و کامه راتا (IV)

زمانی که گلاس به شهرت رسیده بود، به خاطر نیاز مالی و امرار معاش، بر می گردد به سر کار اولش – تاکسی رانی – او خاطره ای از آن دوران را بیان می کند: «کمی از حادثه ی متروپولیتن گذشته بود که روزی خانمی خوش پوش سوار تاکسی من شد. پس از دیدن اسم راننده … به جلو خم شد وگفت: مرد جوان، آیا می دانی که هم اسم یکی از آهنگسازان بسیار مشهور هستی؟» گلاس به توضیح این مکالمه می پردازد: «خوب فیلیپ، کارت خیلی جالب بود. نظرت راجع به نوشتن یک اپرای واقعی چیست؟» منظور او از یک اپرای واقعی چه بود؟ «شاید بتوانی چیزی برای ارکستر، گروه کر و سولیست های من بنویسی. آن ها تحت آموزش خواندن به روش اپرای سنتی بوده اند و به همان شیوه تمرین کرده اند». در ابتدا گلاس دچار تردید شد.

جوزپه وردی، اپراساز محبوب (II)

بین سالهای ۱۸۴۰ پس از مرگ همسرش مارگریتا، وردی شروع به همکاری با خانم جوزفینا استرپونی (Giuseppina Strepponi) خواننده برجسته سوپرانوی، نمود. در آگوست ۱۸۵۹ با یکدیگر ازدواج کردند. وردی در “سالهای پر کار و مشقت” یکی دیگر از بهترین شاهکارهایش را خلق نمود؛ اپرای “ریگولتو” که در سال ۱۸۱۵ برای اولین بار در ونیز اجرای جهانی داشت که بر اساس نمایش نامه ای از ویکتور هوگو به نام “حماقت پادشاه” (Le roi s’amuse) بود.

در موسیقی ایران، جای استاد علی رهبری خالیست

نوشته ای که پیش رو دارید، نامه سرگشاده بهزاد عبدی به وزیر فرهنگ و ارشاد است؛ در این نامه از وزیر ارشاد درخواست شده، با دعوت از علی رهبری، نه تنها به وضعیت فعلی ارکستر سمفونیک تهران، بلکه به وضعیت موسیقی کلاسیک کشور رسیدگی شود.

گزارشی از سخنرانی آروین صداقت کیش در سمینار «موسیقی و امر دراماتیک» (V)

صداقت‌کیش پس از ذکر پنج مولفه امر دراماتیک به این سوال رسید که ارتباط آن با موسیقی چیست؟ یا چه می‌تواند باشد؟ و ادامه داد: مسئله اول میمسیس یا محاکات بود که اشاره کردم می‌توانید آن را به عنوان نوعی باوراندن یا وانمود کردن در نظر بگیرید که در زندگی عادی‌مان هم رخ می‌دهد. اگر امر دراماتیک چنین چیزی باشد که من به آن اشاره کردم و کنش در آن اهمیت اصلی را داشته باشد و واجد پنج ویژگی‌ای که نام بردم هم باشد حال ما می‌توانیم ویژگی‌های آن را در بعضی از قلمروهای هنری به خوبی مشاهده کنیم.

ریختر، پیانیستی برای تمام دوران (III)

ریختر پیانیست روسی بود که در کنار بزرگانی چون داووید اویستراخ و روستروپویچ، مثلث هنری ای را تشکیل می دادند، همانند آرتور روبنشتاین، گرگور پیاتیگورسکی و یاشا هایفتز که مثلث هنری موسیقی کلاسیک در آمریکا بودند؛ عجیب نیست که با این اوصاف، در زمان جنگ سرد، این هنرمندان بصورت غیر مستقیم، وسیله ای برای قدرت نمایی هنری روسیه و آمریکا بودند.

بررسی تطبیقی سه نغمه‌نگاری مختلف ردیف میرزا عبدالله برای سنتور (XI)

مثال دیگری از رنگ‌آمیزی با فاصله‌ی هنگام دیده می‌شود؛ آن‌جا که منا اشاره‌های موجود در فرود شور را به جای آن‌که مانند معمول در همان منطقه‌ی صوتی اجرای بخش اصلی بنویسد یک هنگام زیرتر نوشته است، که البته این روش تطابق بیشتری با روش اجرای پایور دارد (توجه داشته باشید که پایور ردیف را با روایت خودش اجرا می‌کند).

بیلتیسم

پاول مکارتی (Paul McCartney)، جان لنون (John Lennon) و جورج هریسون (George Harrison) که هرسه نوازنده گیتار و خواننده بودند به همراه Ringo Starr نوازنده Drums همه در سالهای اول دهه ۱۹۴۰ در لیورپور انگلستان بدنیا آمدند و همگی در نوجوانی درس و مدرسه را رها کردند و خود را وقف موسیقی راک کردند.