کاوه رهنما
Bill Evans نوازنده پیانو و آهنگساز Jazz عصر حاضر که سبک و طریقه خاصی در آهنگسازی
برای خود دارد معتقد است که موسیقی عامل اصلی غنای روح انسان بوده و باعث میشود که انسان
توان شناخت قسمتی از وجود خود را که قبل از درگیری با موسیقی نشناخته بود پیاده کند.
او معتقد است که تفکر و تعمق تنها باعث شناخت ابعادی از وجودی انسان است که کم و بیش همه با
آنها آشنا هستند اما هنر و بخصوص موسیقی ابعادی ناشناخته از وجود انسان را برای هر کس هویدا
میکند که این یکی از مهمترین رسالت های هنر و موسیقی است.
حال به این بهانه میخواهم چند کلمه ای راجع به اثر موسیقی بر روی روح و روان انسان صحبتی داشته
باشیم، چراکه بدور از تعریف های متفاوتی که بشر تحت عنوان زبان از آنها استفاده میکند، موسیقی
میتواند در روح انسان های مختلف در گوشه و کنار جهان نفوذ کده و اثری را که باید بگذارد، بگذارد.
برای این منظور لازم است که گریز مختصری به ترمودینامیک و شاید تئوری اطلاعات داشته باشیم.
مطمئن باشید که به هیچ وجه وارد بحث های پیچیده فیزیک و ریاضی نخواهیم شد و تنها در مواقع
مورد نیاز به ذکر نتایج اکتفا می کنیم.
بحثی جالب در تئوری اطلاعات وجود دارد که در اینجا به آن اشاره میکنیم. اگر دقت کرده باشید دو نفر
فقط و فقط هنگامی با هم راجع به موضوع خاصی شروع به صحب و اظهار عقیده میکنند که اطلاعات
آنها در این زمینه یکی نباشد.
آنها قاعدتا” آنقدر بحث را ادامه میدهند که طرفین احساس کنند دیگر کافی است و هر دو به اندازه کافی
راجع به این موضوع اطلاعات لازم را کسب کرده اند. این دو نفر اگر باز هم در روزهای آتی راجع به
موضوع مورد نظر صحبت کنند نشان این است که هنوز هردو به درک یا توافق مشترک از موضوع
نرسیده اند.
کلاود شنون بنیان گذار تئوری اطلاعات
واحدی می رسند و درک آنها از موضوع به یک سطح خواهند رسید. نکته مهم نیز همین است که در
پایان دوره مذاکره سطح دانش و اطلاعات این دو در باره موضوع تقریبا” یکی خواهد شد. اصلا” اگر
دو نفرراجع به موضوعی اطلاعات و نظر یکسان داشته باشند دلیلی ندارد که در اون باره با هم صحبت
کنند.
برای درک بهتر موضوع می توان سراغ فیزیک الکتریسیته هم رفت. دو نقطه با بار الکتریکی متفاوت
را در نظر بگیرید، وقتی این دو نقطه را از لحاظ الکتریکی به هم متصل میکنیم بار الکتریکی از نقطه
پرظرفیت به نقطه کم ظرفیت حرکت میکند و آنقدر این حرکت ادامه پیدا میکند تا اختلاف پتانسیل بار
الکتریکی بین دو نقطه به صفر برسد.
این موضوع از ابتدایی ترین اصول فیزیک الکتریسیته است که قبلا” راجع به آن در فیزیک دبیرستان
خوانده ایم. اما اگر به مطالبی که راجع به صحبت کردن بود برگردیم، دقیقا” همین موضوع را خواهیم
دید. چرا که اطلاعات هم مانند جریان بارهای الکتریکی از جایی که بیشتر است به سمت مکانی که
کمتر است حرکت میکند.
کلاس درسی استاد در حال صحبت کردن است را در نظر بگیرید، جریان اطلاع از سمت او به سمت
دانشجویان حرکت خواهد کرد و انتظار میرود که در پایان کلاس تا حد امکان معلومات دانش آموزان به
سطح معلومات استاد در آن موضوع خاص برسد.
در مباحث ترمودینامیک هم چیزی شبیه به همین موضوع مطرح است شما وقتی یک جسم سرد و گرم
را کنار هم قرار میدهید بدور از روشهای اثبات فیزیکی و ریاضی، پر واضح است که جسم گرم،
گرمتر نمیشود و یا جسم سرد سردتر.
یک جمله جالب که بسیاری از ما آنرا در کتاب فیزیک هالیدی آنرا خونده ایم، اینکه “امکان ندارد در
یک روز تابستان با گرمتر شدن دمای اطراف استخر، آب استخر یخ بزند!”
پس بعنوان جمع بندی مطالبی که تا اینجا مطرح کردیم می توان گفت چه در رابطه با اطلاعات، چه در
رابطه با الکتریسیته و چه در رابطه با انرژی حرارتی، جریان همواره از سوی پتانسیل بیشتر به سوی
پتانسیل کمتر جاری خواهد شد تا هر دو نقطه مورد نظر به سطح پتانسیل یکسان برسند.
۱ نظر