گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

هماهنگی گیتار و پیانو در گروه های کوچک Jazz (قسمت اول)


اگر کار گروهی موسیقی کرده باشید میدانید اولین چیزی که نشان میدهد یک گروه هماهنگ کار میکنند یا نه این است که سازهای مختلف هنگام نواختن در دست و پای یکدیگر نروند و

همه آنها به اجرای یکنواخت یک قطعه نپردازند. برای این کاملآ اشتباه است که هم پیانو باس بزند و هم گیتار بیس یا هم پیانو آکورد بگیرد و هم گیتار و …

برای جلو گیری از بروز چنین اتفاقهایی باید اعضای گروه یکدگیر را بشناسند و نقش هر یک بخوبی مشخص باشد. هر نقشی وظیفه و مسئولیت خاصی را طلب می کند بنابراین دیگران

خوب میدانند که وظیفه هر نفر چیست، لذا کاری را که او انجام میده دیگری انجام نخواهند داد و انرژی گروه در راه مثبت و مفید صرف خواهد شد.

این موضوع در گروه های Jazz خیلی مهمتر است چرا که در این سبک از موسیقی، نوازنده آزادی عمل بسیار زیادی دارد و اغلب اینطور نیست که از روی یک پارتیتور نوازندگی کنند.

اینجاست که اغلب نیاز به یک مدیر در گروه نوازندگی احساس می شود؛ مدیری که نقش و وظیفه هر کس را در گروه باید مشخص کند و بر نحوه فعالیت آنها نظارت داشته باشد.

با کمال تاسف باید اعتراف کرد که در گروه های کوچک، اغلب هیچ شخصی مسئولیت این پست مهم را بر عهده ندارد و به همین دلیل خیلی دیر و پس از تمرین های بسیار زیاد به یک

حس مشترک از کارها و توانایی هایی در اجرای مشترک می رسند.

در عالم موسیقی Jazz هر نوازنده با توجه به حس و موقعیتی که هنگام lead نواختن دارد، ممکن است که قطعه را طوری اجرا کند که اعضای گروه تا به حال اینگونه آنرا نشنیده باشند.

لذا لازم است که همواره گوشهای خود را باز نگاه داریم و در عین نوازندگی به آنچه دیگران مینوازنند دقیق گوش کنیم. حتما” دقت کردید که هنگامی که گروه های Jazz به نوازندگی

میپردازند چگونه با حرکت صورت یا حتی دست در صورت امکان بصورت لحظه ای به یکدیگر علامت داده و موسیقی را با یکدیگر تنظیم میکنند.

مشکلی که اغلب در گروه ها کوچک پیش می آید و کاملا” مشخص است ( هرچند شاید بسیاری اصلا” متوجه آن نشوند)، این است که گیتار و پیانو معمولا” نقش یکسانی را اجرا میکنند و

هردو به یک شکل comping (اصطلاح موسیقی به معنی همراهی کردن) انجام میدند. در حالی که آنها میتوانند با کمی برنامه ریزی و تمرین های قبلی همراهی حرفه ای تر بصورت

پلی ریتمیک یا ملودیک و … را ایفا کنند.

چیزی که اغلب باعث بروز این اشتباه حتی توسط آهنگسازان با تجربه میشود توانایی این دو ساز در پر رنگ کردن هارمونی است که آهنگ ساز را وسوسه میکند از هردو برای اینکار

استفاده کند. یا اغلب اگر دیده باشید برای پیانو یا گیتار تنها به دادن آکورد های قطعه اکتفا میکنند و فرض می کنند خود نوازنده می داند چه باید بکند. در این حالت اگر گیتاریست و

پیانیست هماهنگی و تجربه کافی نداشته باشند هر دو در طول قطعه به نواختن یکسان آکورد می پردازند.

بحثی را که امروز میخواهیم شروع کنیم مربوط میشود به این نکته که گیتاریست و پیانیست چطور باید بایکدیگر هماهنگی کنند تا اجرای موسیقی حرفه ای و خوب باشه. در این بحث به

چند نکته مهم اشاره خواهیم کرد.

یکی از ساده ترین روشهای همراهی گیتار و پیانو در یک گروه کوچک

ساده ترین کار این باشه که هنگامی که گیتار در حال ساز زدن است، پیانو ساکت باشد و برعکس وقتی پیانو comping میکند گیتار ساکت باشد در اینصورت بدون شک هیچگونه

تداخلی در comping رخ نمیدهد. نخندید! اینکار بسیار خوش صدا تر است از اینکه هردو ساز شروع به نواختن بدون برنامه کنند، مطمئن باشید شنونده در این حالت احساس بهتری

میکند.

تنها نکته ای که باید رعایت شود اینکه حتی المقدور عمل جابجایی سازها بهتر است پس از پایان کامل یک جمله یا عبارت موسیقی باشد و به هیچ وجه وسط جمله سازها جای یکدیگر را

عوض نکنند. حتی بهتر این است که به گیتار اجازه دهیم با سولیست هماهنگی کند و بعد که سولیست یکبار progression قسمتی از موسیقی را اجرا کرد، گیتار خارج شود و پیانو وارد

موسیقی شود. در این حالت ممکن سولیست دیگری یا حتی خواننده اجرای موسیقی را هدایت کند. این روش بسیار متداول است بخصوص در اجرای ballad ها.

نکته دیگری که برای هر دو ساز باید به آن دقت کنیم اینکه هر دو ساز گیتار و پیانو توانایی پوشش دادن رنج وسیعی از نت ها را دارا هستند، لذا هرگز، تکرار میشود هرگز، به

comping در یک محدوده کوچک مثل سر دسته گیتار اکتفا نکنیم و به این بهانه که فلان آکورد در سر دسته ساده تر اجرا می شود به زدن آکورد در یک قسمت از ساز ادامه ندهیم. دقت

کنید که همین نکته های ساده یکی از تفاوتهای بزرگ یک اجرای حرفه ای و آماتوری است.

کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است