گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

در اندیشه برداشت های دیگر از موسیقی دفاع مقدس (۲)

از موسیقیدانان مرکزنشین، آنهایی که با انقلاب و پیروزی آن در بهمن ۱۳۵۷ پیوند فکری داشتند و در جریان آن فعالیت می کردند، برای مدتی کوتاه به فضای رزم و رزمندگان پیوستند. بخش مهمی از تک نوازان معروف، آهنگسازان و بویژه خوانندگان که بعد از انقلاب، فضا را برای زندگی و نوع کار خود مناسب نمی دیدند، به تدریج مهاجرت کردند و به آنچه در ایران اتفاق می افتاد، اعتنایی نکردند. بسیاری از آنها بدون هیچ اثری از کشور رفتند، اما بعضی از آنها آثاری ساختند گاه بس زیبا و شاید ماندگار، و بدون این که از کار خود وسیله ای تبلیغاتی بسازند، بار سفر را بستند و رفتند.

یک فهرست دستنویس خصوصی از ضبط های موسیقی در استودیوهای رادیو و تلویزیون سال های ۱۳۶۲-۱۳۵۹ که شامل مشخصات دقیق آثار (سرودها)، سازندگان شان و شناسنامه ضبط آنهاست، نام هایی را پیش رو قرار می دهد که باعث حیرت هستند؛ و اتفاقا، گاه زیباترین سرودها را هم آنها ساخته اند که هر سال موقع سالگرد دفاع مقدس، از آنها استفاده می شود.

در حالی که خالقان حقیقی آنها فراموش شده اند. زنده ساختن نام و آوازه آنها، و اگر دیر نشده باشد، قدردانی از آنها، فصل مشترک کار میان کارشناس فرهنگ مردم، و مورخ بخش هنر در تاریخ دفاع مقدس است.

با وجود بی تجربگی در کار خطیر موسیقی ساختن برای نبردی عظیم، موسیقیدانان ما خیلی زود از عهده برآمدند. آنها به کیان ملی و حفظ حدود کشورشان اعتقاد داشتند و با جان و دل و با اعتقاد بسیار آهنگ می ساختند. این در شرایطی اتفاق افتاد که اصل موسیقی، با عنوان یک هنر و یک حرفه، از ۱۳۵۸ مورد شدیدترین بی مهری ها و ضربه های سخت بود.

مراکز آموزش موسیقی همه بسته شده بودند. فعالیت واحدهای موسیقی در رسانه ها محدود شده بود. نشریه ای منتشر نمی شد و از کنسرت ها خبری نبود. تولید آثار موسیقی عملا مفهومی نداشت و از ارکستر سمفونیک برای نواختن در تیمارستان ها، پادگان ها و میادین خاک آلود عمومی استفاده می شد.

موسیقی در جریان و در فضای پرشور دفاع مقدس، کارآمدترین هنر بود، ولی وجود آن از اصل، برای مسئولین وقت، مردود شناخته می شد. فراگیر شدن عنوان «سرود» که هنوز هم در بعضی یگان های دولتی و رسانه ها برای نامیدن هر نوع موسیقی اعم از ترانه، قطعه سازی بی کلام و… به طرزی بی مسمی به کار می رود، یادگار استفاده فراوان از آن واژه، از آن فرم در تولیدات صداوسیما در ۸ سال دفاع مقدس بود.

علیرضا میرعلینقی

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است