علیرضا میرعلی نقی
درباره محمد اسماعیلی (محمدعلی اسماعیلی متین)
هنگامی که نام استاد محمد اسماعیلی به میان می آید، چند وجه از وجوه فاخر و محترم او در جامعه موسیقی ایران مطرح می شود: شخصیت هنری یک نوازنده برتر (ویرتوئوز)، شخصیت آموزشی یک استاد دقیق و سختگیر و مهربان در پرورش تکنیک نوازندگی و اخلاق فردی شاگردان خود، و شخصیت پژوهشگر و مؤلف او در حفظ و حراست از آنچه که استادش حسین تهرانی بزرگ به او سپرده و نیز تلاش برای افزودن به آن میراث. در همین جاست که اهمیت محمد اسماعیلی به عنوان یک شاگرد فدایی استاد و یک استاد مکتب دار مطرح می شود.
مکتب داری مقامی بود که در زمان های گذشته، موسیقیدانان به آن افتخار می کردند ولی بعد از محو تدریجی آخرین نشانه های سنت زندگی قدیم ایرانیان، آن نیز اهمیت سابق خود را از دست داده و شاید درآینده ای نزدیک، دوباره با کیفیتی دیگر پدیدار شود. استادان گذشته، بیشتر مکتب دار اساتید شان بودند و گاه خود مکتبی را پایه گذاری می کردند. گاه هر دوی این خصوصیات در یک تن جمع می شد، یعنی هم میراث دار استاد خویش بود و هم خود لحن و سیاقی مخصوص خود و البته در راستای هنر موروثی خود داشت. استاد علی اکبر شهنازی مثالی از چنین هنرمندی است. امروزه نیز استاد محمداسماعیلی را می توان از زمره این افراد دانست.
او بیش از ۵۰ سال، شاگرد و رهرو و اشاعه دهنده و مدرس مکتب تنبک نوازی استاد بزرگ، حسین تهرانی بوده و در عین حال خود نیز تکنیک ها و ظرافت های ابداعی خویش را در مجموعه فنون نوازندگی و آموزش این ساز افزوده است. علاوه بر آن، در تربیت شاگرد نیز کوشا و جدی بوده و بعید نیست که زنجیره این استاد و شاگردی و مکتب داری، در سال های بعد نیز از او و محیط هنری آموزشی او برآید.
محیط خانوادگی محمداسماعیلی در کودکی و نوجوانی، با صدای موسیقی آشنا بوده است. دایی های او، مصطفی گرگین زاده (متولد ۱۳۰۱) و مرتضی گرگین زاده (۱۳۳۷-۱۲۹۹)، نوازندگان ترومپت و کلارینت بودند و در جامعه موسیقی تهران، سال های ۱۳۳۰ ۱۳۲۰ شهرت داشتند. استادان متعددی با این دو دایی هنرمند معاشرت می کردند و اسماعیلی نوجوان، در همین معاشرت ها بود که صدای پنجه های توانمند استاد حسین تهرانی را شنید و به هنر و شخصیت او دل بست.
مصطفی گرگین زاده، نوازنده هشتاد و چهارساله امروز {تاریخ انتشار این مقاله ۱۳۸۵/۰۹/۲۱ بوده است. سردبیر}، با قدرشناسی و احترام از استاد تهرانی یاد می کند و می گوید: «هر چه که داشت بدون بخل و دریغ به خواهرزاده ام یاد داد و از استادی و پدری کوتاهی نکرد.» متقابلا نیز اسماعیلی مانند فرزندی وفادار و عاشق، تا آخرین روزهای زندگی استاد تهرانی از او جدا نشد.
۱ نظر