گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

کاربرد نسبت های هندسی برگ چنار در طراحی فواصل موسیقی


چکیده

طبیعت همیشه بستری است برای ایده یابی هنری. رویکردهای مختلف هنری به طبیعت از گذشته تا کنون موجب گردیده تا آثار مختلف و متنوعی خلق گردند. طبیعت می تواند به شکل ملموس، ناملموس و معنوی مورد استناد قرار گیرد. همانند الهام بخشی برای نقاشی و معماری، طبیعت میتواند سرچشمه تخیلات موسیقایی باشد. از صدای پرندگان گرفته تا زوزه گرگ و دیگر نمودهای ملموس، طبیعت منبعی است برای خلق موسیقی.

یکی از این مظاهر ملموس، خطوط، زوایا و اشکال هندسی موجود در طبیعت است که می تواند به نوعی در موسیقی به کار گرفته شود. اصولا در این دیدگاه، هرآنچه که قابل اندازه گیری باشد، مانند طول شاخه های یک گیاه، می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این نوشتار با محاسبه مورفومتریک تعدادی از صفات مورفولوژیک در یک نمونه برگ درخت گونه چنارشرقی (Platanus orientalis) و تبدیل نسبت های طولی به دست امده به فواصل موسیقایی براساس سیستم فواصل تقسیم مساوی طولی (EDL)، توالی صوتی میکروتونالی به دست امده و بر این مبنا نمونه ای موسیقی جهت آشنایی با اصوات حاصله ساخته شده است.


لغات کلیدی:
میکروتونال، مورفولوژی برگ، چنار، توالی فواصل، ایده پردازی

مقدمه: ساختار برگ


برگ به عنوان یکی از اندام های گیاه، نقش مهمی درانجام فرایند فتوسنتز آن دارد. شکل ظاهری این اندام از بخش های مختلفی تشکیل شده است که بعضی از آنها عبارتند از:

۱- پهنک یا صفحه برگ (Blade): صفحه سبز زنگ برگ را پهنک می گویند.

۲- رگبرگ (Vein): آوندهایی هستند که به صورت شبکه ای بر روی پهنک قرار داشته و در پشت آن برجسته اند. رگبرگ ها دو دسته هستند، اصلی و فرعی و میانی (Midrib). رگبرگ ها اشکال مختلف دارند ماننده رگبرگ پنجه ای چنار.


۳- نوک پهنک (Apex)

۴- دمبرگ یا دنباله برگ (Petiole)

۵- سینوس (Sinus) که گودی بین دو لوب پیاپی می باشد.

برگها اشکال مختلفی دارند. به عنوان مثال، درخت چناردارای برگی پنجه ای (Palmate) است با ۵ تا ۷ لوب (Lobe) نوک تیز که در هر لوب ممکن است دندانه هایی روبه بالا مشاهده شود.


درخت مورد بررسی
درخت چنار شرقی (Platanus orientalis) درختی است زیبا با شکل متغیر که در مناطق مختلف ایران می روید. این درخت تا ارتفاع ۳۰ متر رشد کرده و در پاییز برگ ریزان می کند. درخت چناردارای برگی پنجه ای (Palmate) با ساختار تقریبا متقارن است که حدود ۵ تا ۷ لوب (Lobe) نوک تیز (در هر لوب ممکن است دندانه هایی روبه بالا وجود داشته باشد) در آن مشاهده می شود.

مواد و روشها

در این بررسی تعداد یک برگ درخت جنس چنار یعنی گونه چنار شرقی (Platanus orientalis) انتخاب شده و صفات مورفولوژیک زیر مشاهده شدند:

– فاصله بین نوک لوب ها و محل اتصال دمبرگ با پهنک L1p,L2p,L3p,L4p,L5p,L6p,L7p

– فاصله طولی بین نوک لوب ها L1L2,L2L3,L3L4,L4L5,L5L6,L6L7,L7L1

– فاصله بین نوک لوب ها و نقطه انشعاب آوند اصلی V1,V2,V3,V4,V5,V6,V7

– فاصله بین گودی سینوس و محل اتصال دمبرگ با پهنک S1p,S2p,S3p,S4p,S5p,S6p

شاهین مهاجری

شاهین مهاجری

متولد ۱۳۵۰ تهران
لیسانس زمین شناسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۴
نوازنده و محقق تمبک و میکروتونالیست

۱ نظر

بیشتر بحث شده است