محسن قانع بصیری
مراحل آموزشی
با نگاهی به مراحل آموزشی می توان روندی از شکل گیری آسکولاستیسیسم تا نظامات انتقادی را دنبال کرد. در زیر این مراحل را ملاحظه می کنید:
مرحله اول؛ ایجاد توانایی در خواندن متن یا سوادآموزی که معمولاً در دوره دبستان انجام می شود.
مرحله دوم؛ عرضه متون انتخابی، به طوری که شاگرد با ظرفیت هایی از ایده ها در شاخه های خاص روبه رو شده. این مرحله در دوره دبیرستان طی می شود.
مرحله سوم؛ در مرحله سوم که با ورود به دانشگاه آغاز می شود اولین مرحله تحقیق روی متون موجود آغاز می شود. در این مرحله شاگرد فرآیندهای متن یابی را همراه با تالیف متونی درباره این منابع دنبال می کند.
سرانجام در مرحله چهارم فرآیندهای متن زایی آغاز می شوند. شاگرد در این مرحله می تواند پدیدار را از طریق تجربیات جدید مورد بررسی قرار دهد و ایده های جدیدی را خلق کند. به این ترتیب مراحل چهارگانه آموزشی را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:
۱- سوادآموزی ۲- متن خوانی ۳- متن یابی و تالیف و ۴- متن زایی یا زایش.
با یک نگاه به این موارد می توانید دریابید که چرا فرآیندی خطی از میدانی آسکولاستیک تا خلاق در مسیر آموزشی طی می شد. امروزه اما در نظامات آموزشی جدید هدف آن است که از همان آغازین مراحل سوادآموزی کم کم رابطه یی فعال میان ذهن شاگرد با پدیدارهای مورد مطالعه برقرار شود. در این شرایط موضوع مهم آن است که شاگردان دچار سرگشتگی میان ایده ها در روابط مستقیم خود با پدیدار نشوند. هر چه جریان رابطه و پیوند با تجربیات یا بهتر بگوییم با پدیدار چندجانبه تر و فعال تر شود امکان انتقال به دوران های خلاق خودآموختگی و فشرده تر کردن زمان تاریخی ظهور ایده ها بیشتر می شود.
در این حال باید به تمایز مهم خودآموختگی در هنر و معلم نگاهی دقیق تر بیندازیم. همان طور که می دانید در هنر موضوع اصلی رابطه میان فرد زاینده اثر هنری با آینده است در حالی که در علم این رابطه بیشتر عقلایی است و معطوف به گذشته. با این حال باید توجه داشت که چه در علم و چه در هنر یا هر دو میدان با روابط روبه رو می شویم. در هنر دو میدان وجود دارد؛ یکی عقلایی و تکنیکی و دیگر ارغنونی و معرفتی.
۱ نظر