محمدعلی پورخصالیان
نگاهی به آسیب‌های روش گوش‌کردن موسیقی باکلام غیرایرانی
پی‌رنگ نوشته‌ای که در ادامه می‌خوانید پس از بحث‌وجدلی در فضای سایبری و در محیط یکی از نرم‌افزارهای پیام‌رسان مانند تلگرام در ذهن نگارنده شکل گرفت؛ بحثی پیرامون موسیقی و میان پنج نفر از اهالی فعال و حرفه‌ای در حوزۀ موسیقی و البته بحثی کلیشه‌ای و تکراری که هرکدام از ما چه به‌عنوان اهل فن و چه به‌عنوان علاقه‌مند به موسیقی شاهد آن بوده‌ایم یا به‌نحوی مضامین مشابهی را تجربه کرده‌ایم. بحثی که ریشه در فرایند گوش دادن به موسیقی دارد. فرایندی که در آن به‌واسطۀ وجود اختلال‌ها و کاستی‌هایی، باعث می‌شود دریافت و درک برخی از ما از موسیقی و به‌خصوص موسیقی باکلام غیرایرانی از هر سبک و سیاق، درکی ناقص و گاهاً نادرست باشد.
پرداختن به این موضوع از این جهت لازم است که در کار موسیقی و به‌خصوص در شرایط خاص حاکم بر اقتصاد ایران، چه در عرصۀ تولید و عرضۀ موسیقی و چه در عرصۀ اطلاع‌رسانی و رسانه‌ها، برداشت‌ها، تفکرات و شرایط ذهنی فعالان و مخاطبان موسیقی باعث می‌شود شرایط دیگری به‌صورت دومینووار در این حوزۀ کوچک فرهنگی‌اقتصادی کشورمان تأثیرگذار و آسیب‌زننده باشد. برای ملموس بودن بیشتر موارد مطرح‌شده در این نوشته از مصداق آن‌ها استفاده شده و از بحث‌های که نگارنده در آن حضور داشته است مثال‌هایی آورده می‌شود.
«بدمان می‌آید پس آن‌ها هم که خوششان می‌آید اشتباه می‌کنند»!
بحث از اینجا آغاز شد که در یکی از گروه‌های تلگرام که همۀ اعضای آن از نوازندگان شناخته‌شده و فعال هستند، نام گروه موسیقی «نیروانا» (Nirvana) برده شد. مشابه این بحث می‌تواند در مورد دیگر گروه‌ها و سبک‌های مختلف نیز اتفاق بیفتد. ذکر این نکته هم ضروری است که آوردن نام این گروه یا سایر گروه‌ها در این متن ارتباطی با ذائقۀ موسیقایی نگارنده ندارد و تنها بهانه‌ای است برای پرداختن به مسئله‌ای بااهمیت‌تر.
وقتی نام این گروه خارجی به‌میان آمد، اظهارنظرهایی از سوی دوستان نوشته شد. فردی گفت من درکل سه یا چهار اثرِ این گروه را می‌پسندم، دیگری گفت واقعاً موسیقی بی‌خودی دارد و تعجب می‌کنم چه افرادی از این گروه خوششان می‌آید و کلاً سبک موسیقی که این گروه در آن فعالیت می‌کند سبک بدی است، دیگری گفت از زمانی که تک‌نوازی گیتار الکتریک از موسیقی عامه‌پسند حذف شد، موسیقی شنیدنی نیست و… یکی هم پرسید که نمی‌فهمد چرا در ایران، طرف‌داران موسیقی راک آنقدر از این گروه و سبک‌های موسیقی گرانج و آلترناتیو راک و پانک راک (Punk Rock, Grunge, Alternative Rock) بدشان می‌آید؟ و پس از این سؤال بود که بحث‌وجدل واقعی درگرفت.
۱ نظر