گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نوشتن همراهی برای یک ملودی (۱)


به هیچ وجه قصد نداریم در اینجا خیلی پیشرفته و تخصصی راجع به انواع و اقسام روشهای همراهی صحبت کنیم. بلکه خیال داریم در جواب دوستانی که بارها و بارها براشون
این سئوال مطرح شده که حالا روی این ملودی چه آکورد هایی بگذاریم؟ و یا اصلا” مدل همراهی چگونه باشد یک پاسخ ساده ارائه کنیم.

برای اینکار نیاز به یک قطعه ملودی داریم، که یا با ذوق و سلیقه خودمون باید ملودی رو بوجود بیاوریم و یا باید از ملودی های موجود الهام بگیریم و یا عین آنها را کپی کنیم. برای

سادگی یکی از ملودی های زیبای ترانه ای از آقای رشید بهبودف بنام “کوچه لر” که در ابتدای مطلب “رشید بهبودف” آورده شده است استفاده میکنیم، البته کپی دقیق یک ملودی موجود

میتواند کمی سخت تر از نوشتن یک ملودی جدید باشد، به هر حال پیشنهاد میشود که اول یکی دوبار خیلی خوب و با دقت به این ملودی گوش کنید و سعی کنید آنرا به خاطر بسپارید.


audio file Kochalara

حالا که ملودی خوب در ذهن شما جا افتاده است باید سعی کنیم این ملودی را به روی کاغذ بیاریم. واقعا” شاید باور نکنید اگر کمی تجربه داشته باشید و از گوش دقیقی هم بهره برده باشید

خیلی راحت میتوانید بدون ساز این ملودی را روی کاغذ بیارید، اگر نه مجبور هستید که از ساز استفاده کنید. قبل از هر اقدامی باید سعی کنید که ریتم موسیقی را خوب درک کنید، به

عبارتی باید بفهمید که این موسیقی از چه الگوی ریتمیک استفاده میکند. کار زیاد دشواری نیست حتی اگر اشتباه حدس بزنید در هنگام نوشتن ملودی اشتباهات خود را خوب نشان

میدهند.

Kochalar Melody

یک ملودی ساده هشت میزانی

اما در مورد این آهنگ اگر دقت کنید شما خیلی راحت از همان ابتدای شنیدن آهنگ یک حرکت دو ضربی را احساس خواهید کرد، بطوری که بسادگی توان حرکت دادن شمار به سمت

چپ و راست را دارد. پس میتوانیم از انواع میزان های دو ضربی برای نوشتن ملودی استفاده کنیم.

اگر فرض کنیم هر میزان ما از دو نت سیاه تشکیل شده که طبیعی ترین انتخاب هم هست خیلی اشتباه نکردیم. اما اگر با این فرض ادامه دهیم و اقدام به نوشتن ملودی کنیم با انبوهی از
نت های تریوله مواجه خواهیم شد. چرا که اگر به ملودی دقت کنیم هر ضرب این قطعه موسیقی به سه قسمت تقسیم میشود، لذا عاقلانه تر این هست که انتخاب ما برای این
موسیقی میزانهای “۸/۶” باشد و نه “۴/۲”.

یک جمله کامل موسیقی معمولا” از ۸ میزان تشکیل میشود که در درون خود از دو نیم جمله چهار میزانی تشکیل شده است. این دو نیم جمله چهار میزانی بخصوص اگر حاوی
کلام باشند، معمولا” حالت مبتدا و خبر دارند. – جالب هست حتی اگر ترانه های بسیار قدیمی و فولک هر کشوری را نگاه کنید عموما” مطلب ذکر شده در رابطه با تعداد میزانها
بر این ترانه ها حاکم هست. در واقع قصد دارم توجه شما را به فرم طبیعی که انسان حتی به تنهایی بدون رفتن به مدرسه و دانشگاه ممکن است موسیقی تولید کنه جلب کنم و این
نکته که آن فرم به نوعی در فطرت همه انسانها یکسان هست. – بگذریم.

حال اگر نوازنده مبتدی پیانو یا کی برد باشید یا نوازنده گیتار بسته به آهنگ احتمالا” گام دو ماژور یا لامینور را برای نوشتن ملودی انتخاب خواهید کرد، پس فعلا” با همین فرض
جلو میرویم. خیلی زود متوجه خواهید شد که جمله “کوچه لر سو سپ میشم” از ۶ سیلاب تشکیل شده، درضمن کلامی که روی این موسیقی نشسته است از نوع ساده ای است که روی هر
سیلاب یک نت خواهیم داشت لذا بیایید سعی کنیم این نت ها را تشخیص دهیم و سپس کشش به آن بدهیم. پس از مشخص شدن این مسائل باید لحظه شروع ملودی را مشخص کنیم چرا که
لزوما” هر ملودی از ضرب اول شروع نمیشود، ملودی از نت چنگ سوم ضرب سیاه نقطه دار اول میزان اول شروع میشود. به چهار میزان ابتدایی شکل اول نگاه کنید. دقیقا” به
همین صورت میتوان نیم جمله دوم را نوشت.

Kochalar Melody

ملودی ترانه کوچلر در گام دیگر

حقیقت امر این است که هر نوازنده ای معمولا” به گام خاصی علاقه دارد، به احتمال زیاد اغلب کسانی که با پیانو کار میکنند با گامهای بمل دار بیشتر ارتباط برقرار میکنیم لذا با اجازه

شما ترجیح میدهم از این به بعد ملودی را در Eb ماژور یا C مینور دنبال کنم، مانند این شکل که در کل موضوع اثر خاصی نمی گذارد.

به شکل دقت کنید به مجموعه نت هایی که در میزان اول و دوم آمده است و یک ایده کوچک ملودیک را بوجود می آورد را موتیف (motif) میگوییم. موتیف کوچکترین ایده موسیقی

است که توسط آن کارهای بزرگ ارکسترال درست میشود. شما با روشهایی که حتما” در آینده راجع به آن صحبت خواهیم کرد موتیف ها را میتوانید بسط و گسترش دهید
و از همین دو میزان ساده کارهای بزرگ درست کنید. اگر دقت کنید موتیف اشاره شده عینا” در میزانهای سوم و چهارم تکرار شده است. همینطور موتیف فوق با انتقال نت ها
در میزانهای بعدی نیز استفاده شده است.

دقت کنید المانی که یک موتیف را مشخص میکند نت های موسیقی نیستند بلکه حرکت نسبی نت ها بعلاوه کشش آنها است که مشخصه هر موتیف می باشد. بنابراین میبینید که
چقدر ساده با ساختن یک موتیف کوچک میتوانیم به یک جمله کامل موسیقی دست پیدا کنیم. برای گرفتن نتیجه بهتر، باز هم چند بار کلام خواننده را گوش کنید و با زدن ضرب های
اول و دوم (منظور نت های سیاه نقطه دار میباشد) به نت نوشته شده نگاه کنید. خواهید دید که بتدریج چگونه خواهید توانست به کمک چشم نت ها را بخوانید. صحبت طولانی شد در
قسمت بعد راجع به انتخاب تونالیته، نحوه هارمونیزه کرد و … صحبت خواهیم کرد.

کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است