گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

سازنده آرشه، ممتازترین اثر خود را توسط قطعات طلا مزین می کند. با این وجود، طلا کاری بودن یک ارشه نمی تواند دال بر کیفیت برتر آن باشد. کیفیت آرشه بستگی به استانداردهای مورد نظر و کاربرد سازنده دارد. از طرفی، استفاده از نیکل در آرشه معرف کیفیت نامطلوب آن نیست.

تعداد محدودی از آرشه های آماتور آتلیه های فرانسوی، می توانند مرغوب باشند. سازندگان آرشه، کپی هایی از نمونه های آرشه کورلی (Corelli) یاانواع دوران گذار (tnansitional) را برای نوازندگان موسیقی کهن، تهیه می کنند.

در این انواع تنظیم کشش موهای‌آرشه ساده تر از نوع cremaillere است که از انواع متقدم تر آرشه می باشد. در نوع مذکور، پاشنه توسط دندانه های آهنی بر روی چوب آرشه در نزدیکی انتهای تحتانی آن، در جای خود قرار می گرفت.

از آنچه گذشت می توان دریافت که تعویض پاشنه آرشه و جایگزینی آن با یک پاشنه جدید (به علت آسیب های غیر قابل تعمیر یا استهلاک) از اعتبار آن کاسته و متعاقبا ارزش مالی آرشه نیز کاهش می یابد اما کیفیت کاربردی آن در نوازندگی لزوما تغییر نخواهد کرد.

این وضعیت، با شدت کمتر برای محل استقرار پاشنه (شکاف انتهایی) نیز صدق می کند، در بعضی از موارد و برای آرشه های بسیار ارزشمند، می توان با جایگزینی یک پاشنه سفارشی در هنگام نواختن و جدا نگهداشتن پاشنه اصلی، از گسیختگی یا استهلاک بیشتر آن ممانعت کرد.

درگذشته و در دورانی که نقدینگی اندک، مواد کاربردی گران و دست مزد کارگران ارزان بود، آرشه های فرانسوی نیکل کاری شده بسیاری تهیه می شد تا موسیقیدانان و نوازندگان فقیر،استطاعت خرید آنها را داشته باشد. بر روی بعضی از این آرشه ها، به قصد افزایش قیمت، دوباره از نقره استفاده شده است.

آرشه فرانسوی که با نیکل روی آنها کار شده، اگرچه به تعداد بسیار زیاد ساخته شده بودند، اما امروزه کمتر مشاهده میشوند.

مارک روی چوب آرشه، لزوما به نام سازنده آن اشاره نمی کند. این علامت اغلب توسط فروشگاه یا آتلیه ای درج می شود که آرشه ها را در شمارگان زیاد و از کارگاه های تخصصی ساخت آن، تهیه و خریداری می کند.

در قیاس با چسب های تقلبی نصب شده بر روی سازها، پاشنه ها نیز جهت افزایش قیمت آرشه، تقلید و جعل می شوند که البته یک فرد متخصص قادر به شناسایی آنها خواهد بود. آرشه های کارخانه ای عموما توسط نام سازنده ای نامگذاری می شوند که از آرشه های وی برای ساخت آنها کپی برداری شده است.

علیرغم مهر درج شده (که وجودآ‌ن قطعی نبوده و نیز همواره مورد اعتماد نمی باشد) و ویژگی های پاشنه، مدل نوک و نحوه برش آن از اهمیت زیادی برای شناخت فرد یا کارگاه سازنده برخوردار هستند. لایه های چسبیده شده در نوک آرشه (تصویر ۳-۷) معمولا از جنس عاج و بعضا نقره (خصوصا در آرشه های انگلیسی) و یاطلا، درآرشه های دارای پاشنه طلا می باشد.

تصویر ۳-۷

ازسال۱۸۰۰، بیشتر آرشه هااز چوب های پرنامبوک یا caesalpinea echinata ساخته شده اند که چوبی بسیار متراکم، محکم و واجد قابلیت ارتجاعی لازم می باشد. محل رویش چوب مذکور عموما در برزیل بوده و لزوما، چنانکه از نام آن بر می آید، به ناحیه پرنامبوکو ارتباطی ندارد.
چوب برزیلی، گونه متنوع و نسبتا فراوان caesalpinea است که در نواحی مختلف امریکای جنوبی و آسیای جنوب شرقی روییده و برای ساخت آرشه های ارزان قیمت تر به کار می رود.

این چوب بواسطه رگه های زمخت تر و ساختار فیبری بیشتر نسبت به پرنامبوکو قابل تشخیص و تمایز می باشد. در حالیکه آرشه های دارای چوب پرنامبوک، قابلیت انعطاف و ارتجاع خود را حتی پس از گذشت ۱۵۰-۱۰۰ سال از دست نمی دهند.

آرشه های ساخته شده از چوب برزیلی، بعد از مدت معینی مستهلک و مستعمل شده و سست و کم دوام می گردند. آرشه ها در برش مقطعی، اغلب مدور بوده (و بعضا بیضی شکل، باعرض اندکی و بیشتر در نیمه تحتانی) و قطر آنها از دسته به سمت نوک کاهش می یابد. جان بابتیست ویوم(J.B.Vuillaume) بهترین میزان کاهش قطعه را برپایه آرشه های تورت محاسبه نموده است.

بااین وجود، همواره این نکته قابل بحث بوده است که آیا حتی آرشه های آتلیه ویوم، دقیقا از این قوانین پیروی می کرده اند؟

آنچه باید پذیرفت اینست که ساخت آرشه یک صنعت دستی هنرمندانه است. آرشه های بی شماری وجود دارند که دقیقا بر طبق معیارهای ویوم ساخته شده اند اما هیچ ویژگی بارز یا نکته قابل توجهی در آنها به چشم نمی خورد و این در حالیست که آرشه های معتبر و مرغوب بسیاری را می توان یافت از هیچ یک از اصول مربوط، در ساخت آنها، متابعت نشده است.

رضا ضیائی

رضا ضیائی

متولد ۱۳۵۴
سازنده خانواده ویولن

Maestro liutaio (master violinmaker) Approved by professional master violinmaker in Italy-Cremona Making: violin, viola, cello & bass

دیدگاه ها ۷

بیشتر بحث شده است