سان را و فلسفه کیهانی (۱)

سان را (Sun Ra) که نام اصلیش هرمان پول بلاونت (Herman Poole Blount) و نام قانونیش Le Sony’r Ra است، در بیست و دوم ما می سال ۱۹۱۴ در بیرمنگام در آلاباما به دنیا آمد و در سی ماه می ۱۹۹۳ در گذشت. او آهنگساز پرکار جز، مدیر رهبر گروه موسیقی، نوازنده پیانو و سینت سایزر، شاعر و فیلسوفی بود که به خاطر «فلسفه کیهانی» (cosmic philosophy)، آهنگ ها و اجراهایش مشهور بود. او در سال ۱۹۷۹ به Alabama Jazz Hall of Fame پیوست.

منتقدی به نام اسکات یانو (Scott Yanow) بر این باور است که از بین تمامی موزیسین های جز، سان را، به خاطر موسیقی التقاطی و سبک زندگی نا متعارفش، یکی از بحث بر انگیز ترین موزیسین هاست. سان را ادعا داشت که از «نژاد فرشتگان» است و زمینی نیست.

او معتقد بود که از سیاره زحل آمده است و در نتیجه، با استفاده از فلسفه های کیهانی و اشعار غنایی شخصیتی برای خود ساخت که او را به یکی از پیشگامان فوتوریسم آفریقایی (afrofuturism) تبدیل کرد. او بیش از هر چیز درباره آگاهی و صلح سخن می راند و نام اصلیش را کنار گذاشت و به نام و شخصیت سان را روی آورد (را به زبان مصری به معنی خدای خورشید است). او همچنین در طی فعالیت حرفه ایش از چندین نام دیگر نیز، مانند لو سونرا (Le Sonra) و سونی لی (Sonny Lee)، استفاده کرد. سان را هر گونه ارتباطی را با نام اصلیش تکذیب می کرد و می گفت: «او یک شخصیت غیر واقعی است که هیچ گاه وجود نداشته است… هر نام دیگری به غیر از “را”، نام مستعار من است.»

سان را از اواسط دهه پنجاه تا پایان عمرش، رهبری آرکسترا (The Arkestra) را به عهده داشت. آرکسترا در واقع شیوه تلفظ سهوی و متفاوتی از ارکستر بود که عبارت بود از آنسامبلی با اعضا و نام های متفاوت. نام های این ارکستر عبارت بودند از: “The Solar Myth Arkestra”، “Blue Universe Arkestra”، “The Jet Set Omniverse Arkestra” و نام های متفاوت دیگر که حاصل جا به جایی و بازی با واژه ها بودند.

سان را باور داشت که نام های متغیر آنسامبل، نمایانگر هویت در حال تغییر موسیقی اوست. اگرچه، ورود آثار سان را به جریان اصلی موسیقی محدود بود اما او در ضبط آثار و اجرای زنده موسیقی بسیار پرکار بود. گستره کار موسیقیایی او از تکنوازی کیبورد تا کار با گروه های بزرگ با بیش از سی موزیسین را در بر می گرفت.

سان را همچنین با کل تاریخ موسیقی جز، از رگ تایم (ragtime) گرفته تا سوئینگ میوزیک (swing music)، از بی باپ (bebop) تا فری جز (free jazz)، سر و کار داشته است. او همچنین از بداهه نوازی نیز استفاده می کرد و صرف نظر از ژانر موسیقی، نخستین موزیسینی بود که به طور گسترده ای کیبوردهای الکترونیک را به کار می گرفت.

اطلاعات زندگی سان را در کودکی برای دهه های متمادی مخفی مانده بود، یکی از دلایل آن نیز خود سان را بود. او معمولا از پاسخ دادن به پرسش های شخصی طفره می رفت یا جواب های متناقض یا بی معنی می داد. سان را حتی نام اصلیش را نیز تکذیب می کرد، حتی سال تولدش نیز سال ها ناشناخته باقی ماند. تنها، تخمین زده شده بود که سال تولدش بین ۱۹۱۰ تا ۱۹۱۸ باشد!

در واقع تنها چند سال پیش از مرگش بود که تاریخ تولدش آشکار شد. آنگونه که از یاداشت های جیم مکنی (Jim Macnie’s) برای آلبوم “Blue Delight” (در سال ۱۹۸۹) بر می آمد، به نظر می رسید که سان را ۷۵ ساله باشد اما زندگی نامه نویس او یعنی، جان اف شوئد (John F. Szwed)، توانست از اطلاعات زیادی درباره دوران کودکی سان را پرده بر دارد که از جمله آنها تاریخ تولد او بود.