گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آثار باقیمانده از ردیف موسیقی ایران (۳)

درباره نت نویسی کتاب مذکور لازم به توضیح است که از ذکر علاماتی که مبین حالت است، در نت نویسی خودداری شده، گو اینکه موسیقی ردیفی ایران بدیهه سرائی است و این حالات را بنا به سلیقه نوازنده واگزار مینمایند ولی چقدر به جا بود که این حالات را همانگونه که اساتید گذشته اجرا مینمودند، در نت نویسی اضافه مینمودند، مطلب دیگر اختلافاتی که بین این ردیف و سایر آثار بازمانده ساز اساتید گذشته به چشم میخورد، مثلاً در اولین دستگاه کتاب مذکور که مشهور است آنچه ذکر شده با آواز شور که توسط آقای علینقی وزیری، حضوری از پنجه آقا حسینقلی به نت درآورده، اختلاف فاحش دارد، همچنین است اختلاف در ردیف چهارگاه، ولی در دستگاه ماهور مقدمه آواز آن کاملاً با آنچه آقای وزیری نت کرده اند منطبق است و نواها توافق دارد.

مطلب دیگری که لازم به ذکر است، آن است که در بیشتر قطعاتی که از ساز آقا حسینقلی و میرزا عبدالله و یا سایر اساتید هم عصر آنان، اینجانب شنیده ام، اساتید سابق الذکر، اشعاری جهت حفظ نمودن قطعات ردیف با آن میخواندند، واضح است که این نه فقط از نظر آوازخوانی بوده است بلکه بیشتر بخاطر حفظ کردن قطعات ردیف بوده است که خوب به خاطر سپرده شود.

چنانکه بعضی اساتید برای هر آواز، شعری مخصوص که از نظر وزن مناسب با آن باشد انتخاب مینمودند، بخصوص در دو بیتی ها و قطعاتی مانند چهارباغ، گیللی و گبری (نام قطعاتی است در ردیف موسیقی ملی ایران) که نمونه اینگونه اشعار را مرحوم فرصت شیرازی در کتاب بحور الالحان جمع آوری کرده است.

به خوبی به یاد دارم که استاد فقید ابوالحسن صبا همواره توصیه مینمود که هرگاه بخواهید سازتان دلچسب باشد، ضمن نواختن ساز، شعری مناسب را با آن در ضمیر خود بخوانید، قطعاتی که اساتید قدیم نواخته اند، در بخش آواز بر همین قیاس بوده است. سلیقه من آن بود که در ردیف چاپ وزارت فرهنگ و هنر نیز همین اشعاری که اساتید سابق، آنرا در قطعات مختلف بکار میبردند، به صورت پاورقی ذکر میشد تا در آن صورت، در حفظ کردن و به خاطر سپردن ردیف و نموداری حالات آن تسهیل بیشتری فراهم میشد.

مجله وحید

ساسان سپنتا

ساسان سپنتا

۱ نظر

بیشتر بحث شده است