سجاد پورقناد
رضا ضیایی احتمالا تنها ایرانی مستر لوتیر دنیاست. او سازسازی را از سال ۱۳۷۰ در ایران آغاز کرده و پس از گذراندن دوره هایی در پایتخت سازسازی دنیا یعنی شهر کرمونای ایتالیا و سایر کشورهای اروپایی؛ از سال ۲۰۰۷ دارای عنوان مستر لوتیر شده است. ضیایی در سفرهایی که به تهران دارد، به آموزش، تحقیق و ساخت سازهای گروه خانواده ویولون و همینطور تحقیق در زمینه تکامل سازهای ایرانی می پردازد. رضا ضیایی دارای مطالب فراوانی در زمینه سازسازی، فیزیک آکوستیک مربوط به سازها، مطالبی مربوط به استیل نوازندگی، چوب شناسی، تاریخ سازسازی ایتالیا و … است که بیشتر آنها در مجله های الکترونیکی به انتشار رسیده است. ضیایی هم اکنون مشغول به آموزش تخصصی سازهای خانواده ویولون در تهران می باشد. با او به گفتگو مینشینیم در باره وضعیت سازسازی در ایران و اروپا
آموزش سازسازی در مدارس غربی به چه اشکالی تدریس میشود و آیا مدرک دانشگاهی برای این رشته وجود دارد؟
آموزش ساخت سازهای موسیقایی با توجه به نوع ساز متفاوت می باشد، اما در تمام موارد به صورت کاملا اصولی مراحل آموزشی و پرورشی طی شده و با شیوه گام به گام قوانین علمی و عملی لازم را برای علاقه مندان این رشته در نظر گرفته اند
که دارای پشتوانه تاریخی و فرهنگی است. با توجه به وجود مدارس متعدد ساز سازی در سایر کشورها که به صورت دولتی، نیمه دولتی و خصوصی مشغول به فعالیت می باشند و همچنین تنوع زمان بندی آموزشی در این رشته، طبقه بندی کیفیت
آموزشی در مراکز مختلف دنیا امری اجتناب ناپذیر است که نهایتا به نوع و کیفیت مدرک ارائه شده از آن مجموعه بستگی دارد اما عموما مدارکی که از مراکز معتبر دریافت می شود و سوابق علمی و تاریخی مطرحی نیز دارند، برای ادامه تحصیل در
این رشته مشکلی نخواهند داشت.
ترم هایی که سازندگان ساز در غرب، ملزم به گذراندن آن هستند چیست و آیا نواختن همان ساز جزو الزامات است؟
در این باره نیز با توجه به موارد قید شده در اساسنامه مراکز و همچنین در بخش مقاطع آموزشی، تفاوتهایی را مشاهده می کنیم اما به طور مشخص و دقیق، این مدارس و مراکز آموزشی، مبانی و اصول لازم و ضروری این علم را در دستور کار لحاظ
کرده و دانشجو را ملزم به آموختن و موفقیت در این دروس علمی و عملی می دانند. دروس پایه ای همچون هنر و تاریخ هنر – تئوری موسیقی، زبان، علوم پایه، طراحی فنی و صنعتی، اصول شناخت مواد، ریاضیات، فیزیک، هندسه، آزمایشگاه شیمی
و… و در بخش آموزشهای عملی، آموزش استفاده از ابزار، آموزش استفاده از ابزار های نجاری، روش ساخت ابزارهای اولیه، ساخت سازه های ساده، خلاقیت عملی، تکنیک های استفاده از رنگ، تنظیم ساختار، تنظیم صدا، روشهای تعمیر و… از
جمله مواردی است که غالبا ثابت می باشد.
در مورد نوازندگی نیز واحد هایی را باید با موفقیت به پایان رسانید، واحد هایی همچون تئوری موسیقی، تاریخ موسیقی، کلاس ساز، نوازندگی گروهی و… که با توجه به قوانین آن مدرسه می تواند در سطوح مختلفی از کیفیت ارائه شود.
مدارک مختلفی که بعد از گذشتن مراحل مختلف آموزش سازسازی به کارآموز داده می شود به ترتیب چیست؟
آنچه تا به حال خود تجربه نموده و با آن مواجه بوده ام، زمانبندی دوره های ساخت ساز درمراکز دولتی و نیمه دولتی از ۱ سال تا ۵ سال بوده است که شخص متقاضی به صورت پیوسطه مشغول به کسب علم می شود. این دوره ها به صورت
آموزشهای اولیه و ضروری در مسیر کسب دانش و مهارت تا دوره های آموزشی پیشرفته در اختیار هنرجویان قرار می گیرد و نهایتا درجات مختلفی از قبیل Assistant، violin maker، violin repairer & restorer، master violinmaker، luthier، master luthier را شامل می شود
که در برخی از مراکز هنرجو را در پایان کار با توجه به دوره زمانی معین و طی شده violin maker و master violin maker در نظر می گیرند اما در جامعه متخصصین ویلن، مدارس و مراکز سازسازی،
مبانی بنیادین ورود به دنیای علم و هنر ویلن را فراهم می سازند که می تواند به صورت عمومی شخص را تا مرحله
assistant & violin maker هدایت نماید.
درود بر رضا جان عزیز ….
سلام
من نمی دونم این قضیه چیه که سازندگان ایرانی (به غیر از استاد قنبری مهر) به جای اینکه به طور متناسب به صدای ساز و ظاهر ساز رسیدگی کنند، انقدر به رنگ و ظاهرسازی اهمیت می دهند!
سازندگان ساز ویولن در ایران به کپی کردن از سازها، تقلید و نمونه سازی از ویولن های مشهور مانند آثار آماتی و استرادیواری روی آوردند. اما این در حالیه که کیفیت صدای سازهایشان در حد یک ساز کارگاهی و معمولی چینی هم نیست!
من امیدوارم به جای اینکه سازندگان ساز کار دستی درست کنند، به اهداف واقعی و خواسته ی نوازندگان هم اهمیت بدهند.
kash be jaye in maghalat biiyan ye kare osoli konan .kelasaye amoozeshii va dorehaye takhasoosii saz sazi ra bendazan ta sathe keyfi sazandeghan irani bala bere .khaste shodim az in sazaye darepit baba .ah
امروز که بر خلاف گذشته در این سرزمین صحبت از القاب علمی جدید و به کار گرفته ناشده توسط سایر سازگران چون مسترلوتیر از جانب شما هستیم؛ لطف کنید نام آموزگارانی که از آنها در ایران و یا خارج از اینجا آموخته اید به همراه مراکز آموزشی و مدارس مورد تحصیل تان را که در طی مصاحبه به آنها اشاره نموده اید؛ ذکر بفرمایید.
درود و صد درود انشاالله پاینده باشی
با سلام و عرض خسته نباشید. میشه اگه امکانش هست ی شماره تماس از استاد ضیایی بگذارید ممنون میشم.