گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

حضور بانوان در جامعه ی موسیقی ایران (۳)


ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران
که توسط رهبران مختلفی از جمله فریدون ناصری، مرتضی حنانه و در آخر فرهاد فخرالدینی در سازمان صدا و سیمای آن زمان مشغول به فعالیت بود، حضور تقریبی ۴% از بانوان نوازنده را در دوره ی فعالیتش از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۸ (که رهبری آن به محمد شمس رسید) ثبت می کند.

پس از توقف چندین ساله ی ارکستر رادیو و تلویزیون ملی ایران، ارکستری با ترکیبی از نوازندگان قدیمی ارکستر رادیو و تلویزیون ملی ایران به همراه نوازندگان جوان به رهبری فرهاد فخرالدینی، از سال ۱۳۷۷ ارکستر دولتی ای را به نام ارکستر ملی به صحنه بردند.

ارکستر ملی به رهبری فخرالدینی، ۲۸% اش نوازندگان زن بودند. این ارکستر پس از توقف یک ساله در سال ۱۳۸۸، به رهبری بردیا کیارس باز فعالیت خود را از سر گرفت و رشد نوازندگان زن در ارکستر باز فزونی یافت.

در ترکیب جدید ارکستر ملی حدود ۳۷% نوازندگان را بانوان تشکیل می دادند.

ارکستر هنگام شیراز ۱۳۸۱ با رهبری روزبه تابنده در شیراز افتتاح شده و تا امروز تقریبا هر سال در تهران و شیراز به روی صحنه رفته است. این ارکستر با ترکیبات مختلفی تا به حال به اجرا پرداخته است؛ گاهی به صورت ارکستر زهی، گاهی مجلسی و گاهی به صورت ارکستر ملی به روی صحنه رفته است. ۱۳% نوازندگان ارکستر هنگام شیراز را بانوان تشکیل می دهند.

ارکستر پارسیان در سال ۸۲ افتتاح و سال گذشته از شکل زهی به ارکستر مجلسی تبدیل شد. در ارکستر پارسیان به سرپرستی مازیار ظهیرالدینی، ۲۱% نوازندگان را بانوان تشکیل می دهند.

مقایسه ی آماری


با جمع بندی آمارهای به دست آمده در مورد حضور بانوان در ارکسترهای بزرگ به ۵.۵% حضور در پیش از انقلاب و ۲۱% پس از انقلاب می رسیم. با مقایسه ی آمار حضور بانوان در ارکسترهای بزرگ در پیش و پس از انقلاب رشد تقریبی ۱۵.۵ درصدی به دست می آید.

بررسی دلایل رشد حضور بانوان در عرصه ی اجرایی موسیقی


همانطور که خواندیم، پس از انقلاب حضور زنان در ارکسترهای بزرگ رشد ۱۵.۵ درصدی داشته است. حال سئوال اینجاست که آیا امکانات دولتی برای ترویج موسیقی، از دریافت مجوزهای اجرای موسیقی گرفته تا نشان داده شدن ابزار آلات موسیقی و تبلیغات گسترده ی شهری نسبت به پیش از انقلاب افزایش داشته است؟ پر واضع است که به هیچ وجه! در واقع بانوی نوازنده ی امروزی نسبت به پیش از انقلاب به جز افزایش کمی مراکز آموزش موسیقی، تسهیلات خاصی نداشته که شاهد رشد بوده باشد.

پس دلیل این حضور گسترده چیست؟! آیا بانوان بدین وسیله سعی در نشان دادن توان رویارویی با سد ها و مشکلات شان در محیط اجتماعی امروزی را دارند؟ پاسخ این سئوال شاید در اختیار افرادی باشد که به علوم اجتماعی تسلط دارند، پس با طرح این سئوال به مطلب خاتمه می دهیم.



زنان موسیقی

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است