گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

Outside Playing ، قسمت دوم


در مطالب قبلی راجع به استفاده از نتهای خارج گام (Outside scale notes) صحبت کردیم و گفتیم استفاده درست از این نتها، نتنها باعث بد صدا شدن موسیقی نمی شود بلکه ابعاد و

زیبایی هایی به موسیقی می افزاید که هرگز با نتهای گام نمی توان به آنها دست پیدا کرد. در ادامه این مطلب می خواهیم کمی بیشتر راجع به نتهای خارج صحبت کنیم .

بنظر می رسد که که داخلترین (Most inside) نتها آنهایی باشند که در خود گام قرار دارند، برای مثال کلیدهای سفید پیانو برای گام دو ماژور و بقیه نتها – non-harmonic – خارج

هستند. این مطلب هم درست است هم نادرست بگذارید کمی دقیقتر راجع به آن صحبت کنیم.

برای پیدا کردن میزان خارج بودن یک نت در گام مشخص داده شده، باید دید که نت مورد نظر در گام فوق چگونه صدا می دهد. طبیعی است که داخل ترین نت همان پایه گام – یعنی نت

C در گام دو ماژور – می باشد. با توجه به میزان بد صدایی – به مطالب گذشته مربوط به ضربان رجوع کنید – و رابطه هارمونیک نتها، می توانیم در جه داخل یا خارج بودن نتها در

یک گام را اینگونه مشخص کنیم :

این جدول بیان می کند هرچه از نتهایی که به سمت داخل هستند بیشتر استفاده کنیم کمتر انتظار بد صدایی می توان داشت و هرچه به سمت نتهای خارج برویم انتظار بد صدایی بیشتر می

شود. دقت کنید که نت هایی که با نت دو رابطه هارمونیکی – از لحاظ فیزیکی – دارند داخل تر از سایر نتها در گام هستند و این مسئله کاملا” یک بحث فیزیکی می باشد.

داخل دو ماژور میانه های دوماژور بسیار خارج دو ماژور
C G F D Bb A Eb E Ab B Db F#
۱ ۵ ۴ ۲ b7 ۶ b3 ۳ b6 ۷ b2

دقت کنید اگر شما دایره پنجم ها را نیز رسم کنید، دقیقا” مقابل نت دو، شما فا دیز را خواهید داشت که دورترین نت به نت دو می باشد. حال اگر بصورت رفت و برگشت مطابق شکل به

سمت پایین حرکت کنید دقیقا” رفتاری مانند آنچه که هارمونی نت ها در فیزیک می گوید را خواهید داشت، به شکل دقت کنید و آنرا با جدول بالا مقایسه کنید.

آیا این نتهای خارج از گام بد صدا خواهد بود؟

نکته جالبی که ظاهرا” برخلاف انتظار طبیعی مشاهده می شود آن است که همانقدر که در گام دو ماژور یک نت سیاه – پیانو را در نظر بگیرید – می تواند خارج باشد یک نت سفید هم

می تواند خارج باشد به بیان دیگر نتهای سیاهی هست که از نت های سفید در گام دو ماژور داخلتر باشند. شما با استفاده از این دایره بسادگی خواهید توانست دورترین نت ها به پایه هر

گام را خیلی ساده پیدا کنید برای مثال در گام لا ماژور دورترین نت می بمل خواهد بود و البته برعکس.

حال با یک حساب سر انگشتی متوجه خواهیم شد که در حالت عادی در گامی مانند دو ماژور بسیاری از نت ها هستند که در داخلتر از خود نتهای گام هستند – منظور آن است که به نت

دو از لحاظ هارمونیک نزدیکتر می باشند – اما به علت عدم آگاهی – شاید عدم آشنایی با نحوه کاربرد – ما از آنها در موسیقی استفاده نمی کنیم حال آنکه اگر اینکار را انجام دهیم
موسیقی زیباتری بدست خواهیم آورد. در این رابطه با ارائه مثال بیشتر صحبت خواهیم کرد و به شما خواهیم گفت که چگونه می توانید از این نتها در موسیقی استفاده کنید.

به نکته زیبای دیگری هم دقت کنید، ببینید که چگونه گام دو ماژور در نیمه چپ تصویر و گام پنتاتونیک روی فا دیز در نیمه راست – مایل به پایین – تصویر قرار دارد،
بنظر شما این موضوع دلیل خاصی دارد؟ همان رابطه همیشگی موسیقی و هندسه؟

کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است