گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

میکرو تنالیته (۲)


در یک نگاه می توان ۳ جنبه برای میکروتونالیته در نظر گرفت:

۱- کاربرد میکروتن به عنوان فواصل کوچکتر از نیم پرده و پرده که هویت مستقل دارند. در دیدگاه نوین تمام فواصل میکروتنال، هویتی مستقل داشته و به عنوان فاصله فرعی و جمع

شدنی یا کم شدنی با فواصل اصلی پرده ونیم پرده محسوب نمی شوند. همچنانکه فاصله پنجم درست با نسبت ۲/۳ فاصله ای با هویت است به همین ترتیب فاصله میکروتن ۱۵۰ سنت با

نسبت ۴۵۳/۴۹۴ نیز هویتی مستقل دارد.

۲- در میکروتنالیته فواصل و کوکهای نامعمول و خارج از اعتدال به کار گرفته می شود.

۳- در میکروتونالیته محدودیتی در استفاده از سیستمها و فواصل موجود در تمام فرهنگهای موسیقایی وجود ندارد. به همین خاطر میتوان علاوه بر فواصل موجود در فرهنگهای موسیقایی،

به کشف فواصل جدید نیز از طریق تئوری پردازی اقدام نمود.

در اوایل جریان میکروتونالیسم، استفاده از “گام تمام ربع پرده” با نام “گام ۲۴ قسمتی مساوی” توسط بعضی از آهنگسازان مرسوم گشت. کسانی مانند Charles Ives با “۳ قطعه ربع

پرده برای پیانو” ، Ivan Wyschnegradsky آهنگساز مکزیکی Julian Carillo از این دسته اند. بتدریج آهنگسازان به سوی گام ها و مقام های جدیدتر جلب شدند. چرا که به زعم

آنان موسیقی، آزاد خلق شده و به سمت آزادی و هارمونی ابدی پیش میرود.

در روسیه و در اوایل قرن ۲۰، Alexander Scriabin علیرغم عدم استفاده عملی از فواصل میکروتنال، همواره در آرزوی استفاده از آنها بوده است. از دیگر محققان روسی میتوان

Arseny Avracimov را نام برد که به گسترش فواصل از طریق کاربرد هارمونیکهای اصوات اعتقاد داشته و ابداع گام ۴۸ تایی مساوی تحت عنوان “سیستم جهانی اصوات” از

ابتکارات اوست.

در سال ۱۹۵۸ ، دانشمند روسی Evgeny Murzin با ابداع دستگاهی توانست فواصل گام ۷۲ قسمتی مساوی را به وجود آورده و با کاربرد هارمونیکهای مختلف، صداسازی نماید. در

سال ۱۹۴۶ و در عصر استالین، تئوری پردازی به نام Alexei Ogolvetes گام ۱۷ و ۲۲ قسمتی مساوی را معرفی می نماید.

نسل جدید آهنگسازان بعد از جنگ اروپا مانند Karlheinz Stockhausen اقدام به کاربرد گامهای غیراکتاوی مانند گام “۵اکتاوی ۲۵ قسمتی” (نسبت پنج یکم به ۲۵ قسمت مساوی

تبدیل شده است تا در هر اکتاو ۷۶۷/۱۰ صدا داشته باشیم) نمود. همچنانکه در بالا نیز دیدیم، ماهیت فواصل موسیقایی در ارتباط با نحوه تقسیم بندی اکتاو است. یک گام را میتوان به N

قسمت مساوی یا غیرمساوی تقسیم کرد. در گام “۵ تایی مساوی۵-EDO ” 5 فاصله مساوی۲۴۰ سنتی مشاهده می شود که از دید موسیقی غربی برای شنونده نامعمول است. حتی گام

میتواند اکتاوی نباشد یعنی اگر گام ها از ۵ فاصله ۲۵۰ سنتی تشکیل شود این گام در ۱۲۵۰ سنت بسته می شود.

شاهین مهاجری

شاهین مهاجری

متولد ۱۳۵۰ تهران
لیسانس زمین شناسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۴
نوازنده و محقق تمبک و میکروتونالیست

۱ نظر

بیشتر بحث شده است