کاوه رهنما
همانطور که قبلا” گفتیم برای حرکت دادن بخشهای مختلف در یک هارمونی چهار صدایی روشهای مختلفی وجود دارد، اما باید بدانیم که بسیاری از موسیقیدانها برای این حرکت ها
محدودیت هایی قائل شده اند که در اینجا به یکی از مهمترین آنها اشاره میکنیم.
حرکت مخفی یا پوشیده که به آن Hidden یا Covered هم گفته می شود آن است که شما یک حرکت مشابه (Similar) دارید با نتیجه یونیسون یا پنجم درست یا اکتاو، در این حالت :
۱ – حرکت پوشیده (Covered) که به فاصله یونیسون (یکم) منتهی شود،اصولا” پیشنهاد نمی شود و پرهیز کردنی است. (در مطالب بعد خواهیم دید که اصولا” خروج از یونیسون هم
بصورت مشابه خیلی پیشنهاد نمی شود.)
۲ – حرکت پوشیده ای که به پنجم درست و اکتاو منجر شود مجاز است مگر بین بخشهای بیرونی یعنی باس و سوپرانو.
به این شکل دقت کنید تا راجع به آن بیشتر توضیح دهیم. در میزان اول همانطور که مشاهده میکنید سوپرانو و آلتو حرکت مشابه به سمت بالا دارند و در نتیجه آن نه فاصله یکم نه پنجم و
نه اکتاو درست شده است پس مشکلی ندارد، همینطور بین بخشهای آلتو و تنور که اصلا” حرکت مایل دارند.
حرکت بخشهای باس و تنور به یک پنجم درست ختم می شود اما چون حرکت آن مشابه (Similar) نیست – که در واقع مایل می باشد – جایز بود و مشکلی در این حرکت نیست. مشکل
اصلی در این میزان حرکت بخش های بیرونی یعنی سوپرانو و باس هست که چون مشابه هستند و به اکتاو ختم می شوند باید از این حرکت پرهیز کرد.
در میزان دوم مشکلی وجود ندارد چرا که حرکت مشابه میان باس و تنور یا باس و سوپرانو یا مشکل خاصی ایجاد نمی کند. حرکت میان سوپرانو و آلتو هم معکوس بوده و توصیه هم می
شود.
اما میزان سوم که در آن به یک فاصله یونیسون رسیدیم، آیا این یک حرکت پرهیز کردنی است؟ جواب نه است، چرا که حرکت آن مشابه نیست. منظور آن است که اگر بخش های
سوپرانو و آلتو هردو پایین می آمدند و به نت فا می رسیدند در آن صورت مشکل داشتیم اما در این حالت مشکلی نیست. مشکلی که وجود دارد باز میان بخشهای بیرونی باس و سوپرانو
هست که اکتاو درست می کنند.
نکته ای که در این مطلب باید به آن اشاره کرد آن است که قوانینی که به آن اشاره شد به راحتی بنا به سلیقه آهنگساز می تواند زیرپا گذاشته شود. بعنوان مثال آهنگساز ممکن است
تشخیص دهد که با استفاده از رنگ صدای سازهای مختلف می تواند نازیبایی حرکت مخفی یونیسون را بگیرد و اقدام به این تنظیم نماید. بنابراین مواردی که در این بحث و بحث های آتی
ارائه می شود بیشتر باید بعنوان پیشنهادهای مفید در نظر گرفته شود تا موارد که اصلا” نمی توان آنها را رد کرد.
۱ نظر