پژمان اکبرزاده
هنرجو یا هنرآموز ندارد! اگر اهل اینترنت هستید و در حال آموزش یا یادگیری سازی هستید حتما پیش آمده که به دنبال نسخه شنیداری یک اثر بگردید. این جستجو می‌تواند برای شنیدن اثری باشد که نت آنرا دارید یا مقایسهءآن با نسخه‌ای که از پیش آنرا در اختیار داشته‌اید. از سوی دیگر حتما این تجربه را هم داشته‌اید که زمان زیادی را صرف یافتن اجرای شایسته‌ای از یک اثر کرده باشید. زمانی که برای مثال نام کاری را در یوتیوب تایپ می‌کنید، نتایج، هم می‌توانند کار گوش‌خراش نوآموزان باشند و هم اجرای درخشان یک نوازنده یا ارکستری جهانی.
در این بین، دانشگاه آیُوا در ایالات متحده دست به ابتکار جالبی زده: «پروژه آموزشی پیانو».
این طرح چنانچه از نامش پیداست ویژهء پیانو است ولی ایده می‌تواند به سرعت در هر جای دنیا برای سازهای دیگر نیز پیاده شود؛ حتا در ایران و برای سازهای ایرانی.
«پروژه آموزشی پیانو» در دانشگاه آیوا، درصدد است ٩٠٠٠ قطعه آموزشی برای پیانو را به صورت ویدئو در یوتیوب در اختیار علاقه‌مندان و به ویژه هنرجویان پیانو قرار دهد. این پروژه توسط دو تن از استادان دانشگاه آیوا، آلن هاکلبری و جیسون سیفرد هدایت می‌شود.
دسامبر امسال، تعداد ویدئوهای ضبط شده از ٢٠٠٠ گذشت. نشریه “Clavier Companion” (ویژهء پیانو و پژوهش‌های در پیوند با آن) در تازه‌ترین شماره خود، نوشته‌ای را به این پروژه آموزشی اختصاص داده است. آلن هاکلبری به این نشریه گفته است که پروژه در سال ٢٠١١ و به شکلی اتفاقی آغاز شده است: «به یکی از هنرجویان که روی “توکاتا” ساخته آرام خاچاطوریان کار می‌کرد گفتم که در ادامه تمریناتش، به نمونه‌های ضبط شده روی اینترنت هم گوش دهد. کمی بعد او بازگشت و گفت هیچ نمونه‌ای از این اثر نتوانسته پیدا کند. باور نکردم ولی پس از آنکه خودم در اینترنت جستجو کردم متوجه شدم که واقعا هیچ ضبط خوبی از اثر به شکل آنلاین وجود ندارد.»
همین موضوع محرک آغاز «پروژه آموزشی پیانو» در دانشگاه آیوا شد. هاکلبری به دیگر همکارش در دانشگاه، جین سیفود درباره ضبط ویدئویی ٩٠٠٠ قطعه آموزشی صحبت می‌کند و او نیز می‌پذیرد.
اگر عبارت “Piano Pedagogy Project” را در یوتیوب تایپ کنید، صفحه ویژه پروژه آموزشی پیانو از دانشگاه آیوا را پیدا خواهید کرد. در ویدئوها ولی یک جنبه شاید بسیار جلب توجه کند. ویدئوها به شکل بسیار ابتدایی، با یک دوربین روی پایه و بدون حرکت فیلمبرداری شده‌اند. در این زمینه اگر حتا اندک ذوق و سلیقه‌ای به کار برده می‌شد، هنرجویان می‌توانستند از بابت استیل دست و شیوه حرکت انگشتان در آن اثر هم معلوماتی بدست آورند.
آلن هاکلبری در یادداشتی به نگارنده نوشته است: «هدف از ضبط این ویدئوها این نیست که شیوه نواختن اثر را به هنرجویان آموزش دهیم. این پروژه در تلاش است تا رپرتوار مورد نیاز را در اختیار قرار دهد. به همین دلیل دوربین در جهتی که شنوندگان، نوازنده را می‌بینند قرار داده شده، با اینهمه در ویدئوهای تازه‌تر، دوربین را کمی بالاتر قرار داده‌ایم تا زاویه بهتری برای دیدن دست نوازنده پدید آید.»
در ضبط ویدئوهای پروژه آموزشی پیانو، از نظم خاصی پیروی نشده و گزینش آثار بیشتر بر پایه سلیقه یا تجربیات استادان ضمن کار با هنرجویان آغاز شده است. هر ماه حدود دویست اثر ضبط می‌شود. از اتودهای آموزشی چرنی گرفته تا پرلودهای باخ، مارش‌های پرکوفیف، همچنین آثار نه‌چندان معروف ولی زیبای آموزشی از آهنگسازان سده نوزدهم و بیستم. در تگ‌های هر ویدئو اطلاعات لازم درباره تکنیک و دوره اثر نیز داده شده که هنرجویان و هنرآموزان را برای یافتن قطعات مناسب در پروژه یاری میدهد.
گردانندگان پروژه یک صفحه فیس‌بوکی نیز ایجاد کرده‌اند و تازه‌ترین اخبار درباره پروژه آموزشی پیانو در دانشگاه آیوا را به علاقه‌مندان ارائه می‌کنند.
۱ نظر