گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

وضعیت بانوان رهبر معاصر

پیشتر در مجله زنان موسیقی دو مقاله در باره وضعیت آهنگسازان معاصر زن منتشر شد. با وجود اینکه این مقاله ها با نگاهی به وضعیت و تعداد زنان آهنگساز در انگلیس تنظیم شده بودند اما کم و بیش بیانگر وضعیت این دسته از موزیسن ها در کل دنیا نیز بود؛ در همین راستا در یک سری مقاله با عنوان «وضعیت بانوان رهبر معاصر» به اوضاع رهبری زنان و کم و کیف آن می پردازیم.

مقاله ای که در زیر می خوانید در سال ۲۰۰۸ و در قالب گزارشی در پایان رویداد بی بی سی پرامز در سایت بی بی سی منتشر شد. با این وجود، همانطور که در قسمت بعدی این سری مقاله خواهیم خواند تفاوت چشمگیری در وضعیت بانوان رهبر از آن زمان تاکنون دیده نشده است.

ایستادن روی سکوی رهبری، زیر باریکه نور در حالیکه چشم هایی مشتاق از هر سو به رهبر چشم دوخته اند، جایگاه رهبری را هول انگیز می کند. هر کس که چوب رهبری را در دست می گیرد تسلطی کامل بر ارکستری متشکل از موزیسین های با استعداد دارد.

اجرا بر روی صحنه معمولا یک قلمرو مردانه به شمار می رود. با وجود حضور پر رنگ زنان در جایگاه های تأثیر گذار در هنر، چرا باید اوضاع رهبری زنان اینگونه باشد؟

موسیقی کلاسیک با تبعیض جنسیتی بیگانه نیست؛ وقتی در سال ۲۰۰۰ لئونارد اسلتکین (Leonard Slatkin)، رهبر ارکستر، در باره حضور بانوان موزیسین اظهار نظر کرد، روزنامه گاردین اینطور نوشت: «هیاهو، موضوع گزنده تر تبعیض جنسیتی در دنیای مردانه موسیقی کلاسیک را پنهان می کند.» البته اسلتکین بعدا اعلام کرد که از صحبت های او برداشت غلط صورت گرفته است. در این مقاله از دو نفر از موزیسین هایی که نامی از آنها برده نشده بود نقل قول شده بود که تبعیض در ارکسترهای انگلیس همچنان «زنده و زننده» است.

در گذشته به راحتی گفته می شد که بانوان رهبر جذبه لازم را برای رهبری ارکستر ندارند. کسانی هم گفته بودند که بانوان نمی توانند موسیقی ساخته شده توسط مردان را به طور کامل درک کنند.

هلن تامپسون، مدیر فیلارمونیک نیویورک، در دهه هفتاد قرن بیستم گفته بود که «زنان نمی توانند آثار برامس را رهبری کنند و موسیقی مالر موسیقی مردان است». اما به نظر می رسد که این رویکرد در حال تغییر است. در اوایل سال ۲۰۰۸، اوا استروسینسکا (Ewa Strusinska) به عنوان اولین بانوی دستیار رهبر در انگلیس به این سمت در ارکستر هاله منچستر گماشته شد.

همچنین در سال ۲۰۰۷، مارین آلسوپ (Marin Alsop) نخستین بانویی بود که رهبر یک ارکستر مهم آمریکایی، یعنی ارکستر سمفونیک بالتیمور، شد.

اما هنوز با وجود این تغییرات، تماشای یک زن بر روی سکوی رهبری منظره ای غریب است. تمامی رهبران اصلی ارکسترهای فیلارمونیک لندن، رویال و بی بی سی مرد هستند و کمبود سوپر استار های چوب رهبری به دست، فاحش است.
نورمن لبرشت (Norman Lebrecht)، مفسر فرهنگی، معتقد است که «این یک پیش داوری تاریخی است، بیست و پنج سال پیش هم هیچ بانوی گوینده خبر در تلوزیون دیده نمی شد.

این شغل چیزی نبود که زنان به دنبالش بروند چون که احتمال انجامش خیلی زیاد بود.»

البته در کلاس های رهبری آلسوپ معمولا تعداد مردان و زنان برابرند. او می گوید «فکر نمی کنم که این روزها زنان برای انتخاب شغل رهبری تردید زیادی داشته باشند. اکنون فرصت های بیشتری برای کارکردن نسبت به قبل وجود دارد. اما نادیده گرفتن این که هیچ مدیر زنی در ارکسترهای بزرگ دنیا وجود ندارد ساده انگارانه است.»

لبرشت بر این باور است که «اکنون تمامی مرزها برداشته شده اند» اما چقدر طول می کشد تا این ناهماهنگی جنسیتی هموار شود؟ چقدر طول می کشد تا تعداد اعضای زن و مرد کابینه برابر شود؟ این موضوع یک عملکرد مربوط به جامعه است تا به موسیقی».

ناتالیا لوئیس باسا (Natalia Luis-Bassa)، یکی از مشاوران سری ماسترو (Maestro series) و رهبر اصلی ارکستر فیلارمونیک هادرسفیلد می گوید: «در حال حاضر با هجوم زنان به فضایی که در حالت عادی مردانه است، در بزرگترین دوره آشفتگی به سر می بریم.

سکوی رهبری مدت زیادی در تسلط مردان بوده است و ما به این حقیقت حتی در مورد ارکستر عادت کرده ایم. به حضور زنان در جایگاه های بالای تجاری عادت کرده ایم و به این حضور در ارکستر ها نیز عادت خواهیم کرد. مدیران و رابطان ارکستر هنوز هم می توانند علیه زنان تعصب داشته باشند اما زنان موزیسینی وجود دارند که اگر از مردان موزیسین بهتر نباشند به پای آنها می رسند. در طول ده تا پانزده سال اوضاع درست خواهد شد.»

یان مکلی (Ian Maclay)، مدیر عامل ارکستر فیلارمونیک رویال اقرار می کند که این پیشه «در سنت غرق شده است. شاید در گذشته و زمانی که ارکستر ها سنگر های محکم مردانه بودند تعصبی وجود داشت». اما او اکنون تأیید می کند که اوضاع فرق کرده است و تمامی رهبران فیلارمونیک رویال فقط بر اساس توانایی هایشان انتخاب می شوند. البته تمامی رهبران اصلی مرد هستند.

«بسیاری از رهبران تا پیش از پنجاه یا شصت سالگی نمی توانند پتانسیل خود را به طور کامل شکوفا کنند. رهبری یک فرایند است، باید شناخته شوید و کارتان را خوب یاد بگیرید.»

با افزایش تعداد بانوان رهبر جوان عادی شدن حضور آنان بر سکوی رهبری تنها به زمان احتیاج دارد.


bbc.co.uk

en.wikipedia.org

مجله زنان موسیقی

محبوبه خلوتی

محبوبه خلوتی

متولد ۱۳۶۵ استهبان
مترجم، دکترای ادبیات انگلیسی دانشگاه یونیسا (UNISA)

۱ نظر

  • دمتون گرم واسه مطلب خیلی خوبتون
    به نظر این حقیرم محقق شدن برابری حضور زنان بر سکوی رهبری با مردان اصلا دیر ودور نیست

بیشتر بحث شده است