گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk


کلارینت، تمی ساده و زیبا را، تنها با اجرای شش نت، می نوازد. بزودی، اولین تجربه به اوج رسیدن تم اول، با پیوستن بادی ها و زهی ها آغاز می گردد و در کوتاه زمانی، شنونده همراه با ارکستر، سرگردان درموج این موسیقی جابجا می گردد.

پس از چند میزان رابط کوتاه ، دومین تم آغاز می گردد و بازهم، با نواخته شدن تنها چند میزان، موسیقی به نهایت زیبایی می رسد. در تم دوم نشانی از تلاطم تم آغازین نیست و هرچه هست، حس آرامش و

ماندگاری است.

تکنوازاجرای موسیقی را با” دوبل های فاصله دهم” شروع می کند و اینگونه سختی اجرای قطعه از اولین میزان نمایان می گردد، برای نوازنده ویولن اجرای این قطعه، “سراسر دشواری” است.

کنسرتوی ویولن شماره یک هنری وینیاوسکی “H.Wieniawski” که تا امروز، کمترشناخته شده و اجراهای بسیار کمی نیز از آن صورت گرفته است ، جزو قطعات تراز اول و بیاد ماندنی برای ویولن

است و از جهات مختلف موسیقایی می تواند به عنوان محکی برای سنجش سایر آثار تصنیف شده برای این ساز باشد.

مسائلی نظیر اجرای دوبل ها با انواع فواصل، آکوردهای سه سیمی واقع در پوزیسیونهای بالای گریف ویولن، پرشهای پوزیسیونی با فواصل بزرگ در سیمهای مختلف و به صورت متوالی و بهره گیری از

دوبل فلاژوله ها و ترکیب عوامل اینچنینی با یکدیگر، از این موسیقی دلنواز قطعه ای بسیار پیچیده و تکنیکی می سازد.

در کادانس موومان اول، شاهد استفاده از آرشه های نامتعارفی هستیم، که وینیاوسکی وهنری ویوتامپ “H.Vieuxtemps” از بنیان گذاران آن بودند؛ مانند نواختن” چهل و شش نت استکاتو در یک

آرشه”. بی شک، کادانس این کنسرتو و نکات فنی بکار رفته در آن از با ارزش ترین شاهکارهای دنیای ویولن است.

نواختن این کنسرتو برای تکنواز، نیازمند تلفیق دو عنصر اساسی ویولن است: یکی سطح تکنیک بالا در نوازندگی و دیگری دانستن دانش ادیت (Edit) در سطوح “بسیار بالا” ( برای آرشه گذاری ها و

انگشت گذاری ها).

جالب این جاست که حتی با داشتن سطح تکنیک بالا در نوازندگی، امکان نواختن این قطعه بوجود نمی آید. زیرا، این کنسرتو،” کنسرتوی رموز” است!

دربسیاری از جملات این کنسرتو رموزی وجود دارد که تنها با ادیت کردن های فنی و داشتن اطلاعات کافی در این علم، می توان موفق به اجرای جملات موسیقی شد. در بسیاری از جملات سولو در موومان

اول، تنها یک نوع انگشت گذاری است که مناسب بوده و آنها را قابل اجرا در تمپوی اصلی می گرداند.

فایل های صوتی کل مومان اول کنسرتوی شماره یک وینیاوسکی با اجرای گیل شاهام:


Audio File
اورتور


Audio File
قسمت اول


Audio File
قسمت دوم


Audio File
قسمت سوم


Audio File
قسمت چهارم


Audio File
قسمت پنجم

تفاوت اصلی این اثر با آثاری که نوابغی مانند پاگانینی (Paganini) آفریده اند، در این نکته است که هر چند شاهد زیبایی و دشواری اجرا در قطعات آنها هستیم، ولی هیچگاه تا این اندازه، مسئله اجرا با

ادیت کردن های فنی که برای نواختن قطعه لازم می باشد، گره نخورده است.

از جمله دیگر نیازهای اساسی نوازنده برای اجرای این قطعه، قدرت کافی دستان او در ادامه دادن بی وقفه موسیقی تا انتهاست. بطوریکه در اثر اجرای پاساژهای بسیار مشکل آن، دستها دچار خستگی مفرط

نگردند و از ادامه اجرا باز نمانند.

مصنف، با استفاده هوشمندانه از امکانات بالقوه ویولن و تکنیک های آن، توانسته از آنها در آفرینش زیبایی موسیقی بهره جوید و اگر چه تا اینجا از دشواری های این موسیقی صحبت شد، اما نبایستی فراموش

کرد که آنچه از این اثر یک شاهکار ساخته است، در درجه اول، “زیبایی موسیقی” آن است. در طول موومان اول دو تمی که به آنها اشاره شد، با مهارت تمام با یکدیگر جابجا می شوند و هیچگاه موسیقی از

حالت متعادل خود خارج نمی گردد.

نکته دیگر اینکه، در این قطعه ” زیبایی های موسیقایی و دشواری های تکنیکی ” فدای یکدیگر نمی گردند؛ تا جاییکه شنونده بیشتر زیبایی های موسیقی را حس می کند تا دشواری ها و مسائل فنی نوازندگی

آنرا و این مسئله” تاثیر گذارترین نکته” این کنسرتو ویولن در شنونده است.

هنری وینیاوسکی در هجده سالگی به حدی از توانایی و نبوغ در نوازندگی وهمچنین دانش در آهنگسازی و ارکستراسیون رسیده بود که موومان اول و دوم این کنسرتو را در “لایپزیگ” اجرا نمود. ( او

موومان سوم این کنسرتو را یک سال پیشتر اجرا نموده بود! )

 violin virtuoso Gil Shaham
این کنسرتو نمایشی از استادی در ارکستراسیون و استفاده بجا از سازهای ارکستر نیز می باشد. گاهی بادی ها در همراهی با ارکستر چنان می نوازند که گویی قطعه، کنسرتویی برای گروه سازهای بادی است.

باید دانست که یکی دیگر از دلایلی که باعث شده این کنسرتو بسیار به ندرت اجرا گردد، وجود پارتیتور مشکل بخصوص در بخش ویولن های ارکستر است که توانایی بالایی از نوازندگان ارکستر می طلبد.

در مومان دوم بسیار کوتاه و دلنشین این اثر با نام “Prayer”، بعد از مقدمه ای آرام که بادی ها می نوازند و در فضایی سنگین، تکنواز شروع به نواختن ملودی در سیم بم ویولن می نماید و صدای گرم

و پخته سیم سل در تمپوی آهسته این موومان، تا انتها پیوندی محکم با ارکستر برقرار می سازد.

موومان سوم این اثر که به فرم روندو است، همانند آخرین موومان کنسرتو ویولن های هنرمندانی چون ویوتم (vieuxtemps) و پاگانینی (paganini) است و حال و هوایی مشابه آخرین موومان کنسرتوهای آن دوران را دارد. تکنواز

ملودیی همانند آواز پرندگان می نوازد و سپس به آرامی وارد قسمت آهسته تری می گردد و دوباره این چرخه با همراهی ارکستر ادامه می یابد و در انتهای موومان، تکنواز یک پاساژ سرعتی زیبا را می نوازد

و موسیقی با نشاط پایان می پذیرد.

اجراهای ضبط شده از این کنسرتو در دنیا تا زمان نگارش این مقاله به تعداد انگشتان یک دست است. بهترین اجرای این کنسرتو تا امروز متعلق به گیل شاهام (Gil Shaham) به همراه ارکستر سمفونیک

لندن و با رهبری لورنس فوستر (Lawrence Foster) می باشد که غیر از اجرای خوب تکنواز و رهبری عالی ارکستر، صدا بردای آن نیز از کیفیت بالایی، برخوردار است. در این ضبط شاهام با ویولن

استرادیواریوسی (Stradivarius) متعلق به سال ۱۶۹۹ میلادی می نوازد که بسیار خوش می درخشد.

هر چند دیگر کنسرتو ویولن این آهنگساز از قطعات مشهور و تراز اول ویولن، از لحاظ تکنیکی و شنیداری است و امروزه بسیار بیشتر از اولین کنسرتو اجرا می شود، اما کنسرتوی دوم را، از هیچ روی

در مقام مقایسه فنی و اجرایی، نمی توان با کنسرتوی شماره یک قیاس نمود.

علی نوربخش

علی نوربخش

متولد ۱۳۵۵ تهران
نوازنده و کارشناس آموزش ویولون
لیسانس مهندسی عمران

Date and place of birth 1977 Tehran
Violinist and Violin Instructor
B.Sc. Civil Engineering

۱ نظر

بیشتر بحث شده است