کاوه رهنما
داستان شکل گیری گروه گریت فول دد (Grateful Dead) به زمانی بر می گردد که جری گارسیا (Jerry Garcia) طرفدار پر و پا قرص موسیقی Bluegrass (سبک خاصی از موسیقی محلی غربی که بیشتر با بانجو نواخته می شود و ریشه در کشورهایی چون انگلستان، ایرلند، اسکاتلند و … دارد) از حدود پانزده سالگی شروع به نواختن گیتار کرد.
شکل گیری اولیه
جری گارسیا در سال ۱۹۶۰ به پالو آلتو (Palo Alto) به کالیفرنا نقل مکان کرد و به سال ۱۹۶۲ در نواختن بانجو به حدی ماهر شد که برای بسیاری از گروه های محلی بانجو می نواخت، تا اینکه در نهایت اولین گروه مخصوص خود را با همراهی باب ویر (Bob Weir) نوازنده گیتار و ران مک کرنن (Ron McKernan) در سال ۱۹۶۴ تشکیل داد.
پس از یکسال فعالیت گروه آنها کاملتر شد و فیل لش (Phil Lesh) بعنوان نوازنده باس و بیل کروتزمن (Bill Kreutzmann) بعنوان نوازنده درامز رسمآ با آنها همکاری کردند، نام این گروه The Warlocks (جادوگران مرد) بود.
۱۹۶۵ زمانی بود که توجه کن کسی (Ken Kesey) نویسنده موفق آمریکایی رمان One Flew Over the Cuckoo’s Nest که در ایران بنام “دیوانه از قفس پرید” معروف است، به این گروه جلب شد و از آنها دعوت کرد تا در میهمانی های خود که به آنها Acid Tests می گفت اجرای موسیقی داشته باشند. (این میهمانی ها در واقع چیزی جز مراسم بزرگ مصرف LSD به همراه موسیقی قبل از ممنوعیت استفاده آنها نبود.)
نامگذاری مجدد گروه
پس از گذشت حدود یکسال دیگر، بنا به دلایلی که هنوز به درستی مشخص نیست گروه تصمیم گرفت تا نام خود را تغییر دهد، در واقع بنظر می رسد گروهی پیش از آنها رسمآ این نام را برای خود اختیار کرده بود و آنها مجبور بودند برای ورود به دنیای حرفه ای نام دیگری را برای خود انتخاب کنند.
داستان های زیادی در ارتباط با چگونگی انتخاب نام Grateful Dead آمده است که شاید معتبر ترین آنها این باشد که این نام با بازکردن اتفاقی یکی از صفحات کتاب Oxford Companion To Classical Music انتخاب شده است، برخی نیز معتقد هستند که از باز کردن اتفاقی یکی از صفحات لغتنامه Funk & Wagnells این اسم انتخاب شده است.
نظریه دیگری هم راجع به چگونگی انتخاب نام این گروه آمده است و آن اینکه این نام از کتاب مشهور و افسانه ای مرگ در مصر باستان (The Book of the Dead) اتخاذ شده است که البته اعضای گروه این موضوع را رد می کنند.
Grateful Dead در دهه ۶۰
آنها خیلی زود به سانفرانسیسکو نقل مکان کردند، در آنجا یک منزل مشترک اجاره کرده و شروع به تمرین و ساخت آهنگ کردند. کنسرت های مجانی می دادند و به همین علت توانستند خیلی زود محبوبیت بسیار زیادی کسب کنند.
سال ۱۹۶۶ برای کمپانی مترو گلدن مایر (MGM) ترانه ای را اجرا کردند و این بعنوان اولین کار رسمی آنها بود، هر چند اجرای آنها خیلی مورد توجه قرار نگرفت.
شاید شرکت در میهمانی های Ken Kesey بود که موسیقی آنها را بیش از هر چیز به سبک Psychedelic نزدیک کرد. Psychedelic نوعی از موسیقی است که از الهاماتی که در نتیجه بروز تغییرات در مغز انسان بر اثر مصرف دارو – بخصوص LSD – بوجود می آید، ساخته می شود. از این سبک موسیقی تعریف خاصی نمی توان ارائه کرد، شامل هر سبکی می تواند باشد Acid Rock ، Hard Rock و … اما در ارتباط با کار آنها شاید بتوان گفت ترکیبی است از بلوز، Jazz ، Rock & Roll و البته Bluegrass.
آلبوم اول ناموفق بر خلاف اجرای های زنده
در سال ۱۹۶۷ گروه اولین آلبوم استودیویی خود را با کمک کمپانی وارنر براس (Warner Bros) تهیه کرد، هرچند آنها بیشتر تمایل داشتند در محل زندگی خود در سانفرانسیسکو اینکار را انجام دهند اما به دلیل نبود استودیوی مناسب مجبور به ضبط آن در لس آنجلس شدند.
دیوید هسینگر (David Hassinger) از مهندسین صدای گروه رولینگ استونز (Rolling Stones) مسئولیت تهیه را بر عهده گرفت. این آلبوم که The Grateful Dead نام گرفت نمونه یک تلاش کاملآ ناموفق بود که نامی جز شکست نمی توان بر روی آن گذاشت، چرا که بر خلاف اجراهای زنده این گروه، روح و هیجان در آن وجود نداشت.
آلبوم موفق Anthem of the Sun
آلبوم دوم در سال ۱۹۶۸ ارائه شد که در آن برای اولین بار از میکی هرت (Mickey Hart) بعنوان نوازنده دوم درامز ستفاده شد، ایده آوردن نوازنده دوم درامز تنها دو هفته پیش از ضبط آلبوم مطرح شد. این آلبوم توانایی این را داشت که تا حد زیادی روح و حال و هوای اجراهای زنده آنها را به روری صفحه های موسیقی یا LP بیاورد.
این آلبوم نیز همانند کار قبلی در استودیوی RCA در لس آنجلس تهیه شد و مجددآ دیوید هسینگر مسئولیت فنی تهیه آنرا بعهده گرفت. اما اینبار آنها نهایت سعی خود را کردند تا با تکنیک های فنی تمای افکت های اجراهای زنده را به استودیو بیاورند. حتی برای اینکار مجبور بودند گاهآ میکروفون ها و سایر تجهیزات را بدون مجوز از استودیو خارج کنند و در بیرون از محیط RCA از آنها استفاده کنند.
آنها چهار استودیو عوض کردند و از یک مهندس صدای دیگر بنام دن هیلی (Dan Healy) نیز استفاده کردند و در نهایت نتیجه بدست آمده بسیار نزدیکتر به آنچه آنها می خواستند، شد.
بعد از مدتها راجع به یک گروه توپ نوشتید، شاهکارن و کم از گروههای بسیار بزرگ راک ندارند. هرچند مصرف مواد محرک کار خوبی نیست اما اینها از بهترینهای سایکدلیک و اسید راک هستند. بنظر من پینک فلوید و د دورز هم تا حدی مسیر اینها رو بعدها طی کردند. خیلی ممنون خوب بود.
خیلی جالب بود که از Grateful dead نوشتید. دوست خوب، سعید جان، این گروه یک بند فولک راک بودند. (شاید عجیب به نظر بیاد اما حقیقتا اونها یک گروه فولک راک بودند. به قطعه Uncle John’s Band گوش کنید). اگه به کارهاشون گوش داده باشید، خواهید دید که بر خلاف The Doors یا Pink Floyd این گروه از Lyrics های آنچنانی استفاده نمی کنه. بلکه بیشتر تاکید آهنگهای این کروه (مثل خیلی از دهه ۶۰-۷۰ی ها) روی نوازندگیه. به خصوص Jerry Garcia که یکی از ۲۰ نفر بزرگترین گیتاریست های معاصره. اگه بعضا این گروه رو جزء یکی از سایکدلیکها می دونند، بیشتر بخاطر نوع آهنگهاشونه تا اشعارشون.
در ضمن جای یک مطلب اینجا خالیه: آلبوم Blues For Allah یکی از شاهکارهای این گروه هست و قطعه Alabama Getaway هم در لیست ۱۰۰ تایی بهترین سولو های موسیقی راک قرار داره.
این گروه تخصص خاصی هم در کاور کردن آهنگهای بقیه گروهها داشتند و در اجراهای زنده متعددی که داشتن بسیاری از آثار مطرح راک و بلوز را اجرا کرده اند.
از این اجراهای زنده در سایت زیر میتونید پیدا کنید: http://www.archive.org
خسته نباشید
سلام بر دوستان من آهنگ میمون و راننده لوکوموتیو را خیلی دوست دارم باب ویر در ابتدای ای آهنگ درباره یک تراژدی صحبت می کند . خدابیامرز جری گارسیا هم محشر بود . با تشکر
, best regards from Spain Hy harmonytalk