گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نحوه انتخاب پیانو (قسمت سوم)

پیانو دیجیتال
پیانوهای دیجیتال امروزی چه از لحاظ صدا و چه از
لحاظ کیفیت لمس و پاسخ کلاویه ها به اندازه های یک پیانو آکوستیک بسیار
نزدیک شده اند. بگونه ای که امروزه در بسیاری از استودیوهای ضبط به دلیل
سهولت صدا گیری از پیانو دیجیتال، معمولآ از آنها برای ضبط موسیقی استفاده
می شود.

شما با هزینه ای که برای خیرد یک پیانو زیرمتوسط آکوستیک می پردازید می
توانید یک پیانو خوب دیجیتال خریداری کنید. بعنوان مثال شما هرگز نخواهید
توانست با حدود دو میلیون تومان یک پیانو آکوستیک قابل قبول خریداری کنید،
اما با همین مبلغ می توانید یکی از بهترین پیانو های دیجیتال موجود را
خریداری کرده از نواختن آن لذت ببرید.

جای هیچگونه نگرانی هم نیست، چنانچه پیانو دیجیتال را از فروشگاه
های معتبر و احیانآ نمایندگی آن – که اخیرآ در تهران بسیاری از مارک ها
نمایندگی دارند – تهیه کنید، هیچ گونه خطری سرمایه گذاری شما را تهدید نمی
کند. تکنولوژی ساخت این دستگاه ها آنقدر پیشرفته کرده است که بندرت مشکل
خاصی برای آنها بوجود می آید.

مزایای عمومی استفاده از پیانوهای دیجیتال
شاید مهمترین نکته آن
باشد که شما می توانید صدای این ساز را کم کرده و یا حتی به هنگام شب با
یک هدفون به تمرین نوازندگی خود بپردازید، بدون آنکه موجب آزار افراد
خانواده یا همسایگان شوید.

از دیگر مزایای این سازها آن است که انواع مرغوب آنها معمولآ دارای نمونه
صدای (Sample / Font) بهترین پیانوهای موجود دنیا هستند. بنابراین شما می
توانید با خرید یک ساز دیجیتال از صدای بهترین پیانوها استفاده کنید. این
نکته بسیار مهم است چرا که سبک های خاص موسیقی معمولآ گونه های متفاوت رنگ
صدا را می طلبد ممکن است شما در جایی نیاز به یک صدای گرم و مهربان داشته
باشید و در سبک موسیقی دیگر صدایی تیز و شفاف.

این پیانوها معمولآ دارای بانک صوتی گسترده تری هستند
و معمولآ علاوه بر انواع پیانوهای آکوستیک، صدای انواع پیانوهای الکتریک
قدیمی از انواع دهه ۶۰ گرفته تا صدای زیبای پیانو های Rhodes را نیز شامل
می شوند. بنابراین شک نداشته باشید که با تهیه یکی از این پیانوها بیشترین
استفاده را از ساز خود خواهید برد.

اغلب پیانوهای دیجیتال دارای یک ریتم باکس ساده نیز هستند که معمولآ
شامل انواع ریتم های ۳ و ۴ ضربی هستند. مزیت وجود این ریتم باکس آن است که
شما می توانید به سهولت همانند یک مترونوم از آنها استفاده کنید و قطعه
تمرینی خود را دقیقتر اجرا کنید.

پیانوهای دیجیتال در انواع مبله و Stage ساخته می شوند. نوع مبله
آن دقیقآ در ابعاد پیانوهای آکوستیک است اما نوع Stage پایه ندارد و تنها
یک بدنه است که کیبرد را شامل می شود. برای استفاده از این نوع احتیاج به
تهیه یک میز یا پایه دارید. هرچند به دلیل عریض بودن این نوع از ساز
جابجایی آن حتی با اتومبیل دشوار است – چراکه در اتومبیلهای معمولی جا نمی
گیرد – اما در هر صورت چنانچه نیاز باشد جابجا کردن این ساز به مراتب ساده
تر از یک پیانو آکوستیک است و این خود یکی از امتیازات این پیانو ها است.

تمامی این سازها نسبت به ضربه وارد شده به کلاویه حساس هستند و
بخوبی رفتار انگشتان شما با کلاویه را حس می کنند. پیانوهای دیجیتال مبله
معمولآ دارای آمپلی فایر و بلندگو هستند اما انواع Stage آنها فقط خروجی
Audio و هدفون دارند، لذا برای استفاده از آنها باید آمپلی فایر و بلندگو
یا مونتور بکار برد.

داشتن پورت های خروجی صوتی و MIDI از دیگر مزایای این سازها است
که به شما کمک می کند بتوانید ساز خود را به کامپیوتر متصل کرده آنرا توسط
یک نرم افزار Sequencer کنترل کنید و یا خروجی را ضبط کنید و پردازش های
مورد نظر را روی آن انجام دهید.

انواع Action پیانوهای دیجیتال
در پیانوهای آکوستیک Action به
سیستمی گفته می شود که نیروی وارده شده به کلاویه را به سیم ها منتقل می
کند. در پیانوهای دیجیتال عملآ چنین سیستمی لازم نیست و نقش سیستم Action
در آن است که تا حد ممکن وضعیت Action پیانو آکوستیک را برای ساز دیجیتال
شبیه سازی کند.

بطور کلی دو نوع Action در پیانوهای دیجیتال متداول است یکی بنام
Hammer Action (چکشی) و دیگری Action ای است که به Weighted (سنگین یا
وزندار) معروف است. برخی از سازندگان از ترکیب این دو Action نوعی جدیدی
بنام Weighted – Hammer ساخته اند که سعی شده ویژگیهای هر دو اکشن را
داشته باشد. همچنین در گونه های مرغوب پیانوهای دیجیتال نوع خاصی از
Action چکشی تحت عنوان Progressive ساخته شده است که در ادامه راجع به آن
توضیح خواهیم داد.

جدای از Action که کیفیت لمس و بازخور کلاویه را مشخص می کند جنس
کلاویه نیز بسیار مهم است. در انواع بسیار مرغوب پیانوهای دیجیتال، برای
آنکه نوازنده احساس کند با پیانو آکوستیک کار می کند، حتی کلاویه ها از
جنس چوب ساخته می شوند. معمولآ پیانوهای دیجیتالی که توسط کارخانه های
سازنده پیانوی آکوستیک، ساخته می شوند دارای کلاویه های چوبی هستند یا
حداقل اینگونه انتخابی را برای شما دارند. در غیر اینصورت بندرت سازنده
پیانوی دیجیتالی را می توان پیدا کرد که در پیانو خود از کلاویه های چوبی
استفاده کند.

Action

نمونه ای از Action یک پیانو دیجیتال

دقت کنید که کیفیت لمس کلاویه ها در پیانوهای دیجیتال بسیار با
کلاویه های کیبردهای معمولی متفاوت است و به همین دلیل اغلب افرادی که با
کیبردهای معمولی کار کرده اند نمی توانند با پیانوهای دیجیتال نوازندگی
کنند و برعکس.

پیانوهایی که از سیستم Weighted Action استفاده می کنند معمولآ
ارزانتر هستند. خاصیت این Action آن است که برخلاف کلاویه های کیبرد های
معمولی به کلاویه پیانو دیجیتال وزن می دهد، به عبارتی برای نواختن ساز
باید نیروی بسیار بیشتری به کلاویه وارد کنید. کلاویه های این سیستم همگی
سنگین هستند و وزنی – در واقع نیرویی که با انگشت شما وارد می شود – را که
شما هنگام نواختن حس میکند در طول مسیر رفت و برگشت کلاویه یکسان است.

اما Action های چکشی سیستم پیچیده تری دارند. این نوع
از Action سعی می کند کلاویه را همانند یک پیانو آکوستیک شبیه سازی کند و
برای همین کلاویه این نوع از سازها همانند پیانو آکوستیک، لقی ابتدای مسیر
رفت را داشته، سپس سنگین شده و هنگام بازگشت مانند کلاویه آکوستیک به
انگشت ضربه وارد می کنند.

Progressive Action گونه پیشرفته تری است از اکشن چکشی که در آن
پاسخ ضربه ای کلیدها از قسمت بم به زیر متفاوت است. در یک پیانو آکوستیک
هرچه از سمت چپ به راست حرکت می کنیم کلاویه های سبکتر شده و راحت تر اجرا
می شوند، این حالت دقیقآ در پیانو دیجیتال با اکن Progressive شبیه سازی
شده است و شما بسادگی تفاوت نت های زیر سمت راست را نسبت به نت های بم
احساس خواهید کرد.

دقت کنید که Action یک پیانو دیجیتال مرغوب معمولآ به مراتب از
پیانوهای آکوستیک هم قیمت، بهتر است و این می تواند نکته مهمی باشد برای
انتخاب ساز.

تنظیم دیجیتالی Action
یکی از ویژگی های متمایز پیانوهای
دیجیتال کنترل پاسخ صوتی به ضربه وارد شده به کلاویه است. معمولآ شما می
توانید حداقل در سه سطح Hard، Medium و Soft صوت خارج شده از ساز را کنترل
کنید. این ویژگی به شما امکان می دهد حساسیت کلاویه های ساز را نسبت به
ضربه وارد شده به آنها تنظیم کند. در حالت Hard شما باید نیروی زیادی وارد
کنید تا صدای ساز بلندتر شود اما در حالت Soft با آورد نیرو کم صدای بلند
تری از ساز بیرون خواهد آمد.

پدال
تمام پیانوهای دیجیتال دارای پدال هستند و به شما اجازه می
دهند که همانند پدال Sustain نت های نواخته شده را کنترل کنید. نوع معمولی
آنها فقط یک حالت دارد به عبارتی یا Sustain بصورت کامل گرفته شده و یا
بصورت کامل بسته است. هرچند از طریق کنترلهای موجود می توان میزان Sustain
را کم یا زیاد کرد اما یک نوازنده حرفه ای معمولآ به پدالی احتیاج دارد که
به هنگام نوازندگی بتواند میزان Sustain را کم و زیاد کند.

در انواع مرغوب پیانوهای دیجیتال این مشکل رفع شده و پدال Sustain می تواند در چندین حالت میزان کشش داده شده به نتها را کنترل کند.

واقعیت آن است که کیفیت صدا و Action پیانوهای دیجیتال به قدر
پیشرفت کرده که بسیاری از نوازندگان مطرح دنیا از این سازها استفاده می
کنند. اگر با یکی از انواع مرغوب آن یک ساعت کار کنید و سپس سراغ یک پیانو
آکوستیک بروید، متوجه خواهید شد که Action پیانو دیجیتال حتی می تواند
بهتر از پیانو آکوستیک باشد.

کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است