گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

کنترباس (۳)


درامز و باس از مهمترین سازهایی هستند که پس از سولیست در یک گروه موسیقی Jazz ایفای نقش می کنند. استفاده از یک ساز با صدای باس در موسیقی Jazz به سالهای ۱۸۹۰ باز می گردد، هر چند

در اوایل این دوران از توبا (Tuba) یا نوع خاصی از ساکسیفون با صدای باس برای این بخش از موسیقی استفاده می شد.

به مرور زمان پس از عمومی تر شدن موسیقی جز و انتقال آن از سالن های کنسرت به رستورانها و کلوپ ها، بتدریج کنترباس جایگزین سازهای بادی برای بخش باس شد. در این هنگام نوازنده بدلیل نبود

وسایل تقویت صدای مناسب مجبور بود برای محسوس کردن صدای باس در میان سایر سازها از تکنیک نواخت Slap (به معنی سیلی و ضربه محکم زدن به سیم ها) استفاده کند. این روش نواختن صدای

ساز را به مراتب بیشتر از حالت معمولی – کشیدن سیم – در می آورد و بسادگی توانایی آنرا داشت که صدای ساز را در میان گروه جلوه دهد.

از آن زمان تا کنون با وجود تغییر و تحولاتی که در سبک موسیقی Jazz رخ داده است، دوبل باس همواره نقشی کلیدی در میان گروه های جز کوچک و بزرگ داشته و دارد.

در دوران سوئینگ ری براون (Ray Brown) و جیمی بلنتون (Jimmy Blanton) بعنوان نوازندگان منحصر بفرد کنترباس با دوک الینگتون (Duke Ellington) و اسکار پیترسون (Oscar

Peterson) کار می کردند.

اسکات لافارو (Scott LaFaro) از جمله نوازندگان دوبل باس بود که تاثیر بسیاری بر روی سبک Cool Jazz گذارد، از دیگر نوازندگان مطرح این ساز می توان به نوازندگان ممتازی چون پرسی هیت (Percy Heath) در قطعات سوئینگ و ملودیک و یا پاول چمبر (Paul Chambers) که علاوه بر نوازندگی در استیل جز توانایی غیر قابل انکاری در نواختن این ساز با آرشه داشت، اشاره کرد.


در سال ۱۹۵۱ لئو فندر اولین گیتار باس الکتریک را به بازار عرضه کرد.
ظهور اولین باس الکتریک
اواسط قرن بیستم بتدریج موسیقی پاپ و راک جایگزین موسیقی جز شدند، اما کماکان دوبل باس بعنوان یک ساز اصلی در این گروه ها مطرح بود. بیل هیلی (Bill Haley) و الویس پریسلی (Elvis

Presley) از جمله خوانندگانی بودندن که در گروه خود از این ساز استفاده می کردند.

مشکلی که بتدریج پیش آمد استفاده از گیتارهای الکتریک در گروه ها بود. استفاده از این سازهای پیک آپ دار و تقویت شده عملآ باعث شده بود تا صدای باس در گروه ضعیف شنیده شود، بخصوص که

استفاده از میکروفن برای این سازها نمی توانست در مقابل پیک آپ های گیتارهای الکتریک خودنمایی لازم را داشته باشد. به همین دلیل اغلب امکان برگزاری کنسرت در فضاهای بزرگ و باز وجود نداشت.

اما در سال ۱۹۵۱ لئو فندر اولین نمونه از گیتار باس الکتریک را تهیه و بصورت تجاری وارد بازار کرد. این ساز همانند گیتارهای الکتریک دارای پیک آپهایی بود که بسادگی ارتعاش سیمها را به جریان الکتریکی برای تقویت تبدیل می کرد و نکته بسیار مهم دیگر اینکه تنها کمی از یک گیتار معمولی بزرگتر بود و بسادگی قابلیت نقل و انتقال داشت.

از جمله عواملی که باعث شد در موسیقی پاپ و راک، گیتار باس جایگزین دوبل باس شود سادگی در اجرای آن بود و این دلیلی جز داشتن فرت های فلزی نداشت. به این ترتیب گیتار باس توانست همانند

گیتار الکتریک به وسیله پیک آپ به آمپلی فایر متصل شود و امکان برگزاری کنسرت های بزرگ در سالن های بسیار بزرگ و باز (مانند استودیومهای ورزشی) فراهم آمد.

با پیشرفت تکنولوژی پیک آپ ها و آمپلی فایرها، از حدود دهه های ۸۰ و ۹۰ ساز جدیدی به نام باس ایستاده یا همان Upright Bass پای به عرصه ظهور نهاد. Upright Bass ساز باسی – عمومآ –

الکتریکی بود که برخلاف گیتار بصورت ایستاده همانند کنترباس نواخته می شد، به این ترتیب نوازنده می توانست احساس خود را بهتر و راحتتر به ساز منتقل کند. تقریبآ تمامی Upright Bass بدون فرت

هستند و با همان تکنیک های دوبل باس معمولی نواخته می شودند.

earlybass.com, wikipedia.org , doublebassguide.com
کاوه رهنما

کاوه رهنما

متولد ۱۳۴۶ تهران
لیسانس الکترونیک
نوازنده پیانو، پژوهشگر موسیقی

دیدگاه ها ۲

  • در بین گروههای راک Sting از معدود نوازنده هایی بود که در دهه ۸۰ از Electric Fretless Bass استفاده می کرد. در اجراهای Unplugged هم که از او دیدیم با Acoustic Upright Bass می نوازد.

بیشتر بحث شده است