جعفر صالحی: نت نویس کم داریم

نرم افزارهای نت نگاری امروز جزئی جداناشدنی از کار موسیقیدانان هستند. یکی از پرطرفدار ترین و البته قدیمی ترین این برنامه ها فیناله است (که البته با نام فاینال هم در ایران شناخته می شود). جعفر صالحی نوازنده تار و سه تار به تازگی مجموعه ای آموزشی مربوط به نرم افزار فیناله را منتشر کرده است که درباره این اقدامش با او گفتگویی داشته ایم که بخش اول آنرا می خوانید:

در مورد خودتان بگویید و اینکه چطور شد با این نرم افزار آشنا شدید

اینجانب جعفرصالحی، کارشناس ارشد نوازندگی موسیقی ایرانی از دانشگاه هنر هستم با ساز تخصصی سه‌تار و تار. از ابتدای شروع کار آموختن موسیقی با این واقعیت عجیب روبرو شدم که بخش عظیمی از موسیقی ایرانی هنوز شفاهی است و بسیاری از استادان آموزش شفاهی را، هر چند با مرارت، دنبال می‌کنند و هنرجویان خود را نیز به این روش عادت داده‌اند.

در این میان، بسیاری از قطعه‌ها را از استادان مختلف با اجراهای متفاوتی می‌شنیدم و حتی هنرجویان یک استاد نیز گاهی یک قطعه را با چند حالت و با جمله‌های متفاوت اجرا می‌کردند.

جالب این‌که تصور می‌کردم در اطراف استادانی که می‌شناختم، پر از افرادی است که قطعه‌ها را پیاده کرده و نت‌نویسی می‌کنند. اما بعد از مدتی به این نتیجه رسیدم که هیچ کسی برای این کار وجود ندارد! به دلیل علاقه به موسیقی و این‌که بتوانم کار مفیدی انجام داده باشم، شروع به نت‌نویسی با نرم‌افزار انکور (Encore) کردم که روش کار را ابتدا با آزمون و خطا (البته این نرم‌افزار بسیار ساده است) و سپس با استفاده از تجربه‌های دوست عزیزم جناب حسین مهرانی یاد گرفتم و به مرور قطعه‌ها را می‌نوشتم و در هرکدام نکته جدیدی هم می‌آموختم.

برحسب اتفاق در منزل خانم محقق نرم‌افزار فیناله (Finale) را دیدم و متوجه شدم ایشان با این نرم‌افزار نت‌نویسی می‌کنند. البته قبلا فیناله را از جناب بیضایی گرفته بودم اما چون محیط آن از انکور بسیار پیچیده‌تر بود، ترجیح می‌دادم به جای وقت گذاشتن برای یادگیری آن، روی کار نت‌نویسی با همان انکور وقت بگذارم.

اما این اتفاق باعث شد کنجکاوی کنم و مقدمات نوشتن نت در فیناله را از ایشان بیاموزم و به این ترتیب کار را با فیناله آغاز کردم و هرجا به مشکلی برمی‌خوردم و با آزمون و خطا موفق به حل آن نمی‌شدم با ایشان تماس گرفته و کارم را انجام می‌دادم.

به این شکل ابتدا با نوشتن کتاب‌های استاد مسعود شعاری کار نت‌نویسی را آغاز کردم و به مرور با نت گاری‌های همکلاسی‌های دانشگاه و پایان نامه‌های دانشجویان دانشکده موسیقی و کتاب‌های دیگری که انجام دادم، در کار با فیناله مهارت پیدا کردم و تعداد زیادی هم از دانشجویان موسیقی را به صورت حضوری و پای تلفن در زمان‌های مختلف آموزش دادم.

کم‌کم به این فکر افتادم که برای آموزش جزوه‌ای مختصر تهیه کنم که کار خودم را در آموزش آسان کنم که تدریس فیناله در دانشکده فرهنگ و هنر علمی کاربردی اصفهان تحت عنوان «موسیقی و کامپیوتر» پیشنهاد شد و درصدد تکمیل و کاراتر شدن این مطلب آموزش برآمدم که در نهایت با مشورت با دوستان دست اندرکار، به این شکل موجود که شامل فیلم‌های آموزشی و کتاب آموزشی است رسیدم و منتشر شد.

مشهور ترین نرم افزار های نت نویسی کدام ها هستند و آیا از سطح فروش آنها در جهان اطلاع دارید؟

تا جایی که من اطلاع دارم، نرم‌افزارهای فیناله، سیبلیوس (Sibelius) و میوزیک نوتیشن (Music Notation) مشهورترین نرم‌افزارهای موجود برای نت‌نویسی هستند و چون روش بررسی فروش آن‌ها در جهان را نمی‌دانم، اطلاعی هم میزان فروششان ندارم. اما در اینترنت که جستجو کنید، همین نرم‌افزارها را مشاهده می‌کنید.