گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

“قمر” در عقرب

(در آستانه پنجاه و پنجمین سالمرگ قمرالملوک وزیری)

در سال ۲۰۰۷ در کشور فرانسه فیلمی بر اساس زندگی واقعی خواننده زن فرانسوی ادیت پیاف (۱) ساخته شد با نام: “زندگی همچون گل سرخ” (۲) که بازیگر نقش ادیت پیاف در آن فیلم ماریون کاتیلارد (۳) به شکل بی سابقه ای،‌ توانست در همان سال جوایز جشنواره های معتبر سینمایی جهان از جمله اسکار، بفتا، ‌گلدن گلوب، سزار و… را به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن به خود اختصاص دهد که ایفای نقش کاتیلارد در این فیلم باشکوه، ‌به حق، سزاوار این ستایش ها نیز بود.

فیلم با صحنه کنسرتی از ادیت پیاف در دوره میانسالی اش آغاز می شود که در همان دقایق اولیه و به هنگام اجرا ،‌ پیاف از حال می رود. ترانه ای که پیاف در حال خواندنش بر زمین می افتد،‌ بینهایت نافذ و زیباست (۴) که با غافلگیری صحنه یادشده، به ناگاه قطع می شود. این شروع طوفانی و متعاقباً فلاش بک به کودکی پیاف،‌ بیننده را به رویایی فرو می برد که با تیتراژ پایانی فیلم از آن بیرون می آید. گویی بیننده نیز به همراه خواننده، بیهوش می شود. دختربچه کولی زاده توسط پدر به روسپی خانه ای سپرده می شود و داستان یک زندگی سرشار از تنش و هیجان،‌ مملو از شور عشق و حیات آغاز می شود.

***

از شش سال پیش که برای اولین بار این فیلم را دیدم، در کنار لذت وافری که برده بودم، همواره این دریغ و حسرت  همیشگی با من بوده و هست که ایکاش می شد فیلمی اینچنین درخشان، در مورد قمرالملوک وزیری نیز ساخته می شد و برای ما چه لذت نابی داشت دیدن آن فیلم. و چه تغزلی خلق می شد اگر نگاه و قلم سعدی وار کارگردانی چون علی حاتمی پشت دوربین این فیلم و کلمات فیلمنامه آن بود.

حدود پانزده منبع اصلی و اولیه، شامل یک کتاب، سه گفت و گو و ۹ نوشتار در مجلات موسیقی قبل از انقلاب ۵۷، در خصوص قمر شناسایی شده که سیزده مورد از آنها در «کتابشناسی موسیقی ایران، علیرضا میرعلینقی، انتشارات سوره مهر،
تهران۱۳۸۶» قید گردیده است. واضح است که این تعداد در خصوص هنرمند جریان سازی چون قمر بسیار اندک است.

متاسفانه نبود اطلاعات و اسناد کافی در خصوص بسیاری از هنرمندان و وقایع هنری گذشته، امروزه به بخشی پذیرفته شده در تحقیق و پژوهش در این حوزه تبدیل شده و در برخی موارد، عدم حفظ اسناد بدلیل عدم آگاهی از اهمیت آنها، بخشهای مهمی از تاریخ موسیقی ما را در تاریکی ابدی فرو برده است. گذشته از دلایل فرهنگی، هرگز سیاستگذاری هدفمندی در این زمینه صورت نگرفته و در دهه های اخیر بسیاری از همان اندک اسناد نیز از بین رفته اند.


پی نوشت

۱ – Edith piaf؛ برای آشنایی بیشتر: “ادیت پیاف ؛‌گنجشکک آواز فرانسه”

۲ – در ایران نام “زندگی همچون گل سرخ” (در ترجمه عبارت la vie en rose) برای این فیلم رایج شده که این عبارت در زبان فرانسه یک اصطلاح بوده و منظور از آن زندگی راحت، آرام و بی دغدغه و چیزی ازین دست می باشد که عنوان هوشمندانه و کنایه آمیزی برای این فیلم است.
۳ – Marion cottilard

۴ – این ترانه با نام “Heaven have mercy” جزء معدود کارهاییست که به زبان انگلیسی توسط ادیت پیاف خوانده شده و با در نظر گرفتن رویکرد فیلم در معرفی جهانی این هنرمند، انتخاب هوشمندانه ای برای آغاز فیلم بوده است. مضمون این ترانه ضدجنگ است.

سعید یعقوبیان

سعید یعقوبیان

متولد ۱۳۵۸ تبریز
کارشناس ارشد علوم اقتصادی و برنامه‌ریزی از دانشگاه علامه طباطبایی ۱۳۸۶
نوازنده‌ی تار و سه‌تار، منتقد و پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است