گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آسیب شناسیِ کاربرد نت در موسیقی کلاسیک ایرانی (۲)

از طرفی، طی چند دهه اخیر شاهد هجوم مشتاقان و گرایش جوانان به فعالیت های هنری بوده ایم که بعضاً با روحیه کاسب کارانه و برخوردهای بازاری به سمت و سویی ناروا کشیده می شود؛ خصوصاً در جنبه نوازندگی باید گفت که آشفتگی عمیقی بین روش ها و متدهای گوناگون وجود دارد. با توجه به نبودِ استانداردهای آموزشی در زمینه های مختلف موسیقی از جمله نوازندگی، اغلب روش هایی، با حداقل آشنایی با مبانی موسیقی و به دور از اصول اولیه و شروط لازم برای نوازندگی در کلاس ها به کار گرفته می شود و هر کس با اندکی ساز نواختن، خود را نوازنده و یا آهنگساز فرض می کند.

فریدون شهبازیان در این باره می گوید: ‌‌«باید گفت که در وهله اول یک چیز بسیار مهم است: سواد و علم در موسیقی.

هر کس که سازی به دست گرفت و مدتی ساز زد و به حدی هم رسید که قابل شنیدن باشد، قابلیت تشکیل گروه ندارد. هر کسی به خودش اجازه می دهد گروه موسیقی تشکیل دهد یا آواز بخواند.

این در حالی است که بسیاری در این راه زحمت کشیده اند، مو سفید کرده اند و استخوان خرد کرده اند تا به این جا رسیده اند. اولین و بزرگترین معضل موسیقی ما مسئله آموزش است و بعد هم مسئله اجرا. وضعیت آموزش که خیلی بد است. در این مملکت هر کس به خودش اجازه می دهد بعد از خواندن دو کلاس، موسیقی تدریس کند.

کجای دنیا چنین تصوراتی وجود دارد و به هر کسی که مجوز کلاس موسیقی بخواهد، مجوزمی دهند؟ بالأخره باید حساب و کتابی باشد و انسانها باید لیاقت این کار را داشته باشند. کجای دنیا به هر کسی اجازه داده می شود که مجری موسیقی باشد؟ مجری موسیقی بودن یعنی این که شما باید مبانی موسیقی را بدانید، سال ها ساز زده باشید و سال ها موسیقی گوش کرده باشید. چطور کسی که دو سال سه تار زده و موسیقی غربی هم تا به حال به گوشش نخورده است، می داند موسیقی ارکسترال چیست؟

فواصل تامپره را هم نمی شناسد، گروه موسیقی تشکیل می دهد، کنسرت اجرا می کند و نوار منتشر می کند. من نمی گویم جلوی کسی گرفته شود. باید اجازه دهیم همه فعالیت کنند ولی نه فعالیت حرفه ای و فعالیتی که مستقیماً به موسیقی ضرر وارد می کند.»

لازم به ذکر است موضوع به همین جا ختم نمی شود. اکثر افرادی که حتی سالهاست نوازندگی می کنند متأسفانه با اصول اولیه این هنر کمترین آشنایی را دارند، به طوری که در اجرا به ورطه تقلید و تکرار گرفتار شده اند. همچنین بی مطالعه بودن در بین هنرمندان موسیقی ما، به معضلی تبدیل شده که گریبان موسیقی کلاسیک ایرانی را گرفته است و اغلب، اِشکال را از موسیقی کلاسیک ایرانی می دانند.

هر چند که موسیقی کلاسیک ایرانی از عیب بری نیست، لیکن برای پیشرفت و نوآوری در موسیقی ایران به هنرمندان مجرب و دانش اندوخته و اهل مطالعه و کتاب نیاز است. در این باره به نظر کیهان کلهر توجه کنید:‌‌ «کسانی شاخص و مطرح اند که یک فکر یا یک ذهنیتی پشت کارشان هست. همیشه دوست داشته ام که خودم را نسبت به زمینه های دیگر هنری هم تا اندازه ای مطلع نگه دارم و معتقدم متأسفانه یکی از اشکالاتی که هنرمندان ما دارند، این است که در زمینه هنر خودشان خیلی محبوس هستند. موسیقیدان یاموسیقی شناس باید به ریاضیات، تاریخ و ادبیات هم آشنا باشد.»

هادی سپهری

هادی سپهری

متولد ۱۳۵۶ تهران
فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشگاه هنرهای زیبا اتنوموزیکولوگ و نوازنده تار، سه تار، دیوان، دف و تنبک

دیدگاه ها ۲

  • آقای شهبازیان گرامی ما دو دسته هنر آموز داریم یک دسته که بدون کارت صلاحیت تدریس ، تدریس میکنند دوم با داشتن کارت مذکور ! در مورد دسته اول اگربتوانند مخارج ماهیانه شان را از راه تدریس غیر قانونی! تامین کنند پس حتما معلم خوبی هستند که توانسته اند به اندازه کافی شاگرد جمع کنند! اگر دسته دوم را میفرمایید که چند سالی است منتظر امتحان مذکور هستند که در همین سایت به عنوان معضلات گرفتن این کارت مطرح شده است! آنهایی هم که این کارت را دارند ظاهرا از کانال اساتیدی مثل شما گذشته اند! حال شما کدام دسته را منظورتان هست؟ مثل اینکه شما در جریان امور مربوط به تدریس نیستید و چون نیستید ناراحت ونگران فعالیت دیگران هستید!
    هر چند هم کارشان کیفیت نداشته باشد ولی بگذارید کار کنند…

  • دوست گرامی،فرزان؛فقط جهت اطلاع شما این مصاحبه با آقای شهبازیان در سال ۱۳۸۴ انجام شده نه اکنون.

بیشتر بحث شده است