آروین صداقت کیش
انتظار این می‌رود که تا پایان این دو بخش دانشجویی که کتاب را به عنوان ماده‌ی درسی مطالعه کرده است، با آنالیز شنکری آشنایی پیدا کرده و آمادگی لازم برای خواندن و درک متن‌های سطح بالاتر تجزیه و تحلیل شنکری را به دست آورده باشد. با این فرض، فصل آخر (دوازدهم)، به عنوان سرپُلی برای ورود خواننده به متن‌های تکمیلی و پیشرفته‌تر طراحی شده و در مقدمه به بعضی از مسائل بنیادی تجزیه و تحلیل موسیقی در دوران خودش (۱۷) می‌پردازد. طرح پرسش‌هایی چون «چه تفاوتی بین تئوری و آنالیز وجود دارد؟» یا «چگونه آگاهی ازمسائل تئوریک به موسیقیدان برای آنالیز کمک می‌کند؟» با این پیش‌زمینه معنی پیدا می‌کند زیرا اینها پرسش‌های بسیار با اهمیتی هستند که خواننده در مراحل پیشرفته‌ی تجزیه و تحلیل به عنوان بستر نظری با آنها برخورد خواهد کرد.
اکنون می‌توان به یکی از نقطه‌های آغازین بحث بازگشت؛ چنان که اشاره شد مشکل متن‌های اصلی شنکری این است که برای آموزش طراحی نشده و بسیار پیچیده و دشوار به نگارش درآمده‌اند، -به ویژه Der Frei Satz (قطعه‌ی آزاد) که کتاب نهایی شنکر درباره‌ی آنالیز شنکری است- کتابی مانند «مفاهیم شنکر در آنالیز موسیقی تونال» با طراحی خاص خود موفق می‌شود شکاف میان متون اصلی این رشته و درس‌های نظریه‌ی موسیقی را پر کند.
این کتاب برای تدریس در مدت دو پودمان در دوره‌ی کارشناسی (و شاید یک ترم در کارشناسی ارشد) دانشگاه‌های آمریکا طراحی شده است، اما با توجه به سطح متوسط دانش پایه‌ای نظریه‌ی موسیقی در دانشگاه‌ها و دیگر موسسات آموزش عالی (و مراکزی مانند آموزشگاه‌های موسیقی) به نظر می‌رسد که اگر بخواهیم آن را در ایران تدریس کنیم به مدت زمان بیشتری احتیاج داشته باشیم.
این متن (و متن‌های مشابه) که در نتیجه‌ی گفت و گوهای مدرسان نظریه‌ی موسیقی درباره‌ی جای خالی یک متن آموزشی که به دانشجویان کمک کند توانایی لازم برای خواندن و درک متون اصلی آنالیز شنکری را به‌دست آورند، تالیف شده است.
برگردان آن چنان که گفته شد در ایران وضعیتی ویژه پیدا می‌کند و تبدیل می‌شود به تنها متن موجود که (احتمالا) قرار نیست یک مرحله از کمبود‌های آموزشی یا علمی را بپوشاند و صرفا ترجمه شده است. یا با قرار گرفتن در جامعه‌ی جدید، هدفی متفاوت یا (شاید) مغایر با اهداف اصلی کتاب، یا به طور کلی متضاد با این روش تجزیه و تحلیل پیدا می‌کند (مثلا تربیت آهنگساز).
هنگامی که متنی اولین و تنها نمونه‌ی قابل دسترسی در یک زبان است در تهیه و استفاده از آن دقت ویژه‌ای لازم می‌آید چرا که احتمالا واژگان و دایره‌ی معنایی مربوط به موضوع را تا مدت‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد. از همین رو می‌توان گفت؛ بسیار پسندیده است که برای ورود به یک رشته یا موضوع، یکی از بهترین متن‌های آموزشی انتخاب و ترجمه شده است، اما بهتر آن است که اولا جنبه‌های دیگر مانند کارکرد، اهداف، امکانات توسعه و نیازهای جامعه‌ی علمی در نظر گرفته شود و ثانیا ترجمه‌ی با دقت‌تر و آراسته‌تری صورت پذیرد.
پی نوشت
۱۷- برخی از مسائلی که در این قسمت مطرح شده در دوران نوشته شدن کتاب موضوع بحث‌های جدی در جامعه‌ی دانشگاهی آمریکا بود اما اکنون بخشی از آنها مسائل حل شده‌ای تلقی می‌شود یا پاسخ‌هایی که در زمان مطرح شدن در این کتاب به آن داده می‌شد با گفتمان امروزی درباره‌ی آنها تفاوت دارد.
کتابنامه
صداقت‌کیش، آروین
۱۳۸۸ «نمودی از جهان متن اثر کاوشی: در جایگاه، کاربردها، دشواری‌ها و روش‌های آنالیز موسیقی [بخش یکم]»، فرهنگ و آهنگ، شماره ۲۷: ۲۸-۳۳.
۱۳۸۹الف «نمودی از جهان متن اثر کاوشی: در جایگاه، کاربردها، دشواری‌ها و روش‌های آنالیز موسیقی [بخش دوم]»، فرهنگ و آهنگ، شماره ۲۹: ۴۴-۴۷.
۱۳۸۹ب «نمودی از جهان متن اثر کاوشی: در جایگاه، کاربردها، دشواری‌ها و روش‌های آنالیز موسیقی [بخش سوم]»، فرهنگ و آهنگ، شماره ۳۰: ۳۲-۳۵.
Beach, David
۱۹۸۵ “The Current State of Schenkerian Research”, Acta Musicologica, Vol. 57, Fasc. 2, pp. 275-307.
Biringer, Gene
۱۹۹۵ “A Guide to Schenkerian Analysis”, Journal of Music Theory, Vol. 39, No. 1, pp. 145-170.
Carson Berry, David
۲۰۰۵ “Schenkerian Theory in the United States A Review of Its Establishment and a Survey of Current Research Topics”, ZGMTH, 2/2–۳, pp. 101–۱۳۷.
Gagné, David
۱۹۹۴ “The Place of Schenkerian Analysis in Undergraduate and Graduate Curricula”, Indiana Theory Review, Vol. 15, No. 1, pp. 21–۳۳.
Kamien, Roger
۱۹۸۴ “Review: Introduction to Schenkerian Analysis”, Journal of Music Theory, Vol. 28, No. 1, pp. 113-123.
Laskowski, Larry
۱۹۸۴ “Review: Introduction to Schenkerian Analysis”, Music Theory Spectrum, Vol. 6, pp. 110-120.
Neumeyer, David & Julian L. Hook
۱۹۹۷ “Review: Analysis of Tonal Music: A Schenkerian Approach”, Intégral, Vol. 11, pp. 205-222.
Samarotto, Frank
۱۹۹۳ “Review: A Guide to Schenkerian Analysis”, Music Theory Spectrum, Vol. 15, No. 1, pp. 89-93.
Tepping, Susan
۲۰۰۱ “Review: Analysis of Tonal Music: A Schenkerian Approach”, Journal of Music Theory, Vol. 45, No. 2, pp. 483-487.
Vaughan, victoria
۲۰۰۰ “Review: Analysis of Tonal Music: A Schenkerian Approach”, Music Analysis, Vol. 19, No. i, pp. 130-134.
دوفصلنامه‌ی پژوهشی مهرگانی شماره‌ی ۴
۱ نظر