گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

چشمه ای جوشیده از اعماق (۲)

اما رگه هایی از سریالیسم و موسیقی شوئنبرگ نیز اندک اندک در کارهای او نمایان شد. آنجا که هاینو ایلر(۵) ، استاد پارت در کنسرواتوار، او را با شوئنبرگ و سیستم دوازده تنی او آشنا کرد. در آن سالهای اتحاد جماهیر شوروی، دسترسی به کتابها و سایر منابع موسیقی غرب برای پارت مشکلی جدی بود و او اینگونه با این مسأله کنار می آمد:

-… لازم نیست چیز زیادی بدانید. همینکه بشنوید در نقطه ای از جهان، مردم روی یک پا می رقصند کافی است و اگر شما هرگز چنین چیزی ندیده باشید، اگر بخواهید خودتان می توانید اینکار را بکنید. حتی شاید شما بهتر از آنها برقصید… در آنچنان قحطی اطلاعاتی (در شوروی) کافی بود یک یا دو آکورد بشنوید. دنیایی پیش روی شما گشوده می شد… (۶)

اولین آثاری که از موسیقی مدرن قرن بیستم به گوش پارت رسید آثاری از شوئنبرگ، وبرن، نونو و بولز جوان بودند.
موسیقی او تا قبل از آن، تا حدود زیادی متأثر از شوستاکوویچ، پروکوفیف و بارتوک بود.

“نکرولوگ” (Nekrolog) اولین اثر پارت در سریالیسم بود که در سال ۱۹۶۰ (در ۲۵ سالگی) ساخته شد و این موسیقی ارکسترال، در حقیقت اولین اثر یک آهنگساز در سرتاسر شوروی بود که با تکنیک های دودکافونیک ساخته می شد.

در سال ۱۹۶۲، کانتات “باغ ما” (our garden) که در ۱۹۵۹ ساخته شده بود برنده جایزه آهنگسازان جوان اتحاد جماهیر شوروی شد. او علارغم انتقادات شدیدی که به کارش می شد تمام دهۀ شصت را پیگیرانه به آهنگسازی سریالیسم ادامه داد و سعی کرد کار خود را با تکنیک های نوین موسیقی اوانگارد غرب تطبیق دهد. “کریدو”(credo)، ساخته شده در سال ۱۹۶۸، آخرین کار او در این دوره بود که یکی از شناخته شده ترین آثارش است. این اثر ترکیبی از موسیقی تونال و آتونال است در زمینه ای سریالی.

پارت سی و سه ساله بود که با شنیدن آوازهای گریگوریایی شدیداً تحت تأثیر قرار گرفت و مطالعه ای عمیق در خصوص مونودی تونال ، مکتب نوتردام و بطور کلی موسیقی قدیم اروپا(۷) را آغاز کرد و برای هشت سال (از ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۶) در سکوتی خودخواسته فرورفت. این سکوت آغاز جدایی او از سریالیسم بود(۸).

پس از این دوره سکوت ، پارت به ایده جدیدی در رابطه بین صدا و سکوت دست یافت. او در توصیفی نمادین این رابطه را اینچنین توصیف می کند:
… مهمترین چیزهایی که بین دو دوست وجود دارند هرگز به زبان نمی آیند. نیازی نیست چیزی گفته شود. نباید هم گفته شود. اما زمانیکه مانعی جدی پیش می آید ، من معتقدم ، آنگاه سکوت باید شکسته شود. انتخاب بزرگی باید صورت گیرد: یا همچون گذشته سکوت کنند یا خود را برای مواجهه با آنچه پیش خواهد آمد آماده نمایند…(۹)

پی نوشت

۵- Heino Eller (1887-1970)؛ آهنگساز و معلم موسیقی استونیایی

۶- McCarthy, Jamie. “An Interview with Arvo Pärt.” Musical Times 130 (March 1989):130-133
(نقل از; ۲۰۱۲: ۴ Kongwattananon)

۷- موسیقی قدیم اروپا که از آن با عناوینی چون Early Music و Old Music یاد می شود، موسیقی قرون وسطی و دوره رنسانس و بطور کلی تمام مکاتب موسیقی اروپا تا دوره باروک را شامل می شود.
۸- طی این دوره، پارت تنها دو اثر تصنیف کرد: کانتات سمفونیکی بنام Lied En Die Geliebte و دیگری سمفونی شماره ۳ ؛ یک سمفونی تونال در بافتی پلی فونیک که البته به کارهای قبلی او چندان شباهتی نداشت و عناصر سبک جدید اهنگسازی پارت را می توان در آن شنید که شاید صریح ترین آنها صدای ناقوس در موومان اول این اثر باشد.
۹- McCarthy, Jamie. “An Interview with Arvo Pärt.” Musical Times 130 (March 1989):130-133
(نقل از; ۲۰۱۲: ۷ Kongwattananon)

سعید یعقوبیان

سعید یعقوبیان

متولد ۱۳۵۸ تبریز
کارشناس ارشد علوم اقتصادی و برنامه‌ریزی از دانشگاه علامه طباطبایی ۱۳۸۶
نوازنده‌ی تار و سه‌تار، منتقد و پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است