گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

چشمه ای جوشیده از اعماق (۳)

برای پارت سکوت فرصتی است برای اندیشیدن. اندیشیدن به اینکه آیا چیزی برای گفتن داریم یا نه و اینکه آیا اساساً چیزی باید گفته شود یا نه؟ در چنین نگاهی اهمیت سکوت ها هیچ کم از گفته ها نخواهد بود و پارت نیز بر همین نکته تأکید دارد: سکوتها بسیار مهم اند. او سبکی که حاصل دوره سکوت خود بود را “تینتینابلی” (tintinabuli) نامید.

ریشه این واژه در لاتین به معنی ناقوس کوچک است. اگر چه اصول این شیوه بر پایه موسیقی قدیم و موسیقی قرون وسطی استوار بود اما بافت و مکانیزم تینتینابلی، با ادبیات آن نوع موسیقی قابل توضیح نیست و چیزی ویژه خود دارد.

پارت این سبک را ساختار ساده ای معرفی می کند که بر اساس رابطۀ یگانه ای بین ملودی و هارمونی شکل گرفته است.

با معرفی سبک تینتینابلی، پارت دوره جدید کار آهنگسازی خود را آغاز نمود. قطعه “فور الینا” (fur alina) اولین ساخته او بود که بطور شفاف، عناصر این سبک آهنگسازی را نمایان می ساخت. شاید این اثر در بین آثار تینتینابلی پارت جزء برترینها نباشد اما به جهت چند ویژگی که به آنها اشاره خواهد شد اثر شاخص و مهمی است. پارت با ساخت فورالینا مانیفست سبک ابداعی و جدید خود را در ساده ترین شکل ممکن ارائه کرد در عین اینکه همین قطعه کوتاه و بی نهایت ساده یکی از شناخته شده ترین آثار تینتینابلی پارت در این شیوه آهنگسازی است.

قطعاتی چون مودوس (Modus) و تریویوم (Trivium) که در همین سبک هستند نیز در همان سال (۱۹۷۶) ساخته شدند. این سبک آهنگسازی تا سال ۱۹۸۵ بطور کامل تکوین یافت و پارت قطعات متعددی به این شیوه تصنیف نمود. برخی از مهمترین این قطعات عبارتند از: (۱۰)

عناصر سبک تینتینابلی:

۱. از نظر نظام فواصل، بیشتر آثار تینتینابلی پارت در مد آئولین و برخی نیز در مد یونین هستند. تونالیته در این سبک تغییری نمی کند و در هر قطعه ثابت است. حتی در درون یک تنالیته ثابت نیز، درجات تغییر کروماتیک ندارند. بنابراین در آهنگسازی تینتینابلی نه از مدولاسیون خبری هست نه از کروماتیسیزم.

۲. چهارچوب هارمونیک این سبک، تمام راه های فرعی را به سمت یک مسیر موسیقایی صریح و مشخص سوق می دهد.(۱۱) هارمونی ها در این شیوه بسیار ساده و عموماً مطبوع و نوت ها بی پیرایه، بکر و بی تزئین اند. اصول هارمونیک شفاف و ساده سبک تینتینابلی، منتج از نگرشی نو به مفهوم تنالیته بوده است. پارت سعی نمود تا تونالیته را به عنوان یک استاندارد پایه برای بیان موسیقایی بکار گیرد اما نه با اصول هارمونی سنتی موسیقی کلاسیک یا رمانتیک.(۱۲) عناصر تونال موسیقی او در یک تریاد ساده در یک گام دیاتونیک خلاصه می شوند و این تونالیته چنانچه خواهیم دید هم بصورت افقی و هم بصورت عمودی بکار گرفته می شود.

۳. قرینگی (Symmetry) نیز دیگر ویژگی فرمال این سبک است و می توان قرینگی های هارمونیک، ملودیک، دیرندی و همچنین قرینگی برخی قطعات در بافت را در آثار تینتینابلی وی ردیابی نمود. این ویژگی صریح ترین نمود سادگی در یک اثر تینتینابلی است.

پی نوشت

۱۰- Greenbaum;1999 : 17

۱۱- Hillier.1997: 90

۱۲- Zivanovic.2012: 12

سعید یعقوبیان

سعید یعقوبیان

متولد ۱۳۵۸ تبریز
کارشناس ارشد علوم اقتصادی و برنامه‌ریزی از دانشگاه علامه طباطبایی ۱۳۸۶
نوازنده‌ی تار و سه‌تار، منتقد و پژوهشگر موسیقی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است