ضیاالدین ناظم پور
هر چند تفکیک جنسیتی در بررسی ارزش هنری یک اثر، نگرشی خطاکارانه تلقی میشود، لیکن نحوه ی تاثیرگذاری تکنیک های هنری ارائه شده در یک اثر، خواه و نا خواه از ویژگی های درونی هنرمند سرچشمه می گیرد که جنسیت یکی از آنهاست. تفاوت های طبیعی مابین جنس های نر و ماده در گیاهان و جانوران نیز به اصالت و نهادینگیِ این اختلافات اشاره دارد.
از دیدگاه زیست شناسان و روانکاوان نیز دعوتگری و اشتیاق صفاتی هستند که در تمام موجودات موجبات گرایش های جنسیتی و در پی آن ابقاءِ نسل را فراهم می آورند و همین صفات هستند که در ادبیات کهن ایران در مورد زن و مرد به ناز و نیاز تعبیر شده اند.
اما این تفاوتها گذشته از تاثیراتی که بر روند زندگی انسانها دارند، بر نوع نگرش، نحوه ی تفکر و چگونگی بیان ذهنیات آنان نیز مهمترین تاثیرات را می گذارد. به همین دلیل است که صفحات تاریخ سرشار از نام مردان جنگجو و زنان جنگ آفرین شده است.
هرچقدر که پیروان افراطی نظریه های فمینیستی بکوشند که عشوه گری را صفتی تحمیلی بر زنان از سوی مردان در طول تاریخ جلوه دهند، بروز همه گیر و دراز مدتِ این صفت طبیعی و خالص زنانه، نظریات اینچنین را از درجه ی اعتبار ساقط می کند.
در جایگاه نقد و بررسیِ نحوه ی اجرای یک اثر هنری عوامل بیشماری دخیلند و بر پایه ی همین دلایل است که منتقدان هنری از میان چندین اجرای یک قطعه ی موسیقی که توسط افراد مختلف اجرا شده اند و همه ی اجرا ها نیز به لحاظ تکنیکی صحیح اجرا شده اند، نهایتا می توانند در مورد گزینش بهترین و بدترین اجرا ها تصمیم بگیرند.
در این روند چیزی که بیشتر از همه مورد توجه این منتقدان قرار می گیرد، کیفیت تاثیرپذیریِ هنرمند از قطعه و نحوه تاثیرگذاریِ نوازندگی او در مخاطب است.
هنگامی که یک مجری موسیقی (نوازنده یا خواننده) به درجه ای رسیده باشد که بتواند قطعات موسیقی را بدون اشکال و زیبا (با رعایت ویژگی های زیبائی شناسانه) اجرا نماید، می توان او را یک نوازنده یا خواننده نامید و تنها هنگامی نام او به عنوان یک استاد موسیقی در تاریخ ثبت می گردد که علاوه بر آنچه گفته شد، اجرای او به گونه ای منحصر به فرد و صاحب امضاءِ شخصی باشد و از همه مهمتر کیفیتِ تاثیرپذیری و تاثیر گذاری او از قطعه ی اجرا شده، متضمن درجه ی هنری اش باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، چنانچه بخواهیم تاثیرات متقابل هنرمند و هنرش را ملاک سنجش قرار دهیم، باید پذیرفت که یکی از مهمترین عوامل موثر بر چگونگیِ این تاثیرات بستگیِ مستقیم به جنسیت نوازنده یا خواننده دارد.
۱ نظر